Giáo án Ngữ Văn 9 Cánh diều Học kì 2

Giáo án Ngữ văn 9 Cánh diều – Bài 6 Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 6: TRUYỆN TRUYỀN KÌ VÀ TRUYỆN TRINH THÁM
TIẾT……… : GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN I. MỤC TIÊU
1. Mức độ yêu cầu cần đạt
- Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản truyện truyền
kì, truyện trinh thám muốn gửi đến người đọc thông qua một số yếu tố hình
thức nghệ thuật như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật
chính, lời người kể chuyện…; thấy được tác động của văn bản đối với người đọc.
- Có hiểu biết về cách biến đổi, mở rộng cấu trúc câu và áp dụng được vào hoạt động nói, viết.
- Viết được một truyện kể sáng tạo; sử dụng được các yếu tố miêu tả và
biểu cảm trong khi viết truyện.
- Biết kể một câu chuyện tưởng tượng (có bối cảnh, nhân vật, cốt truyện…)
và lắng nghe, trao đổi về nội dung, nghệ thuật của câu chuyện được kể. 2. Năng lực a. Năng lực chung
- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác… b. Năng lực riêng
- Năng lực nhận biết, phân tích được thể loại văn bản. 3. Phẩm chất
- Cảm thông với những người có số phận kém may mắn, có ý thức đấu
tranh chống lại cái ác, cái xấu; không tham lam, hưởng thụ trên nỗi đau của người khác.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên - Giáo án;
- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 9, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC
1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo tâm thế, tạo hứng thú cho HS, HS sẵn sàng thực hiện
nhiệm vụ học tập, khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
b. Nội dung: GV đặt cho HS trả lời những câu hỏi mang tính chất gợi mở vấn đề. c. Sản phẩm:
d. Tổ chức thực hiện
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV giới thiệu: Bài học gồm hai nội dung: khái
quát chủ đề và nêu thể loại các văn bản đọc
chính. Với chủ đề Truyện truyền kì và truyện
trinh thám, bài học tập trung vào một số vấn đề
thiết thực, có ý nghĩa quan trọng: Cảm thông với
những người có số phận kém may mắn, có ý thức
đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu; không tham
lam, hưởng thụ trên nỗi đau của người khác. - HS lắng nghe.
Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ
- HS nghe và đặt câu hỏi liên quan đến bài học.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS trình bày sản phẩm thảo luận
- GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức → Ghi lên bảng.
Hoạt động 2: Khám phá Tri thức ngữ văn a. Mục tiêu:
- Nhận biết và phân tích được chủ đề, thông điệp mà văn bản truyện truyền
kì, truyện trinh thám muốn gửi đến người đọc thông qua một số yếu tố hình
thức nghệ thuật như: không gian, thời gian, chi tiết, cốt truyện, nhân vật
chính, lời người kể chuyện…; thấy được tác động của văn bản đối với người đọc.
- Có hiểu biết về cách biến đổi, mở rộng cấu trúc câu và áp dụng được vào hoạt động nói, viết.
b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
c. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
d. Tổ chức thực hiện: HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: chuyển giao 1. Truyện truyền kì và truyện trinh thám nhiệm vụ
- Truyện truyền kì là loại tác phẩm tự sự có nguồn
- GV yêu cầu HS đọc gốc từ Trung Quốc, kể về những chuyện kì lạ,
phần Tri thức ngữ văn trong đó, cốt truyện thường được xây dựng trên trong SGK
những câu chuyện trong dân gian. Nhân vật chính
- GV yêu cầu HS thảo chủ yếu là những người bình dân (người đi buôn, luận theo nhóm:
nông dân,…), gắn với những vấn đề của cuộc
+ Trình bày hiểu biết sống đời thường (hạnh phúc gia đình, tình yêu
của em về truyện truyền nam nữ,…). Có một số nhân vật như thần, phật,
kì và truyện trinh thám. vua, quan,. nhưng cũng được khắc hoạ ở phương
+ Xác định và mở rộng diện con người đời thường, cá nhân,… Điểm nổi cấu trúc câu.
bật ở truyện truyền kì là sử dụng yếu tố kì lạ, kì ảo
- HS tiếp nhận nhiệm nhưng nội dung của truyện lại thường là những vụ.
vấn đề của đời sống nhân sinh. Không gian, thời
Bước 2: HS trao đổi gian, sự việc, con người,… có sự kết hợp giữa
thảo luận, thực hiện những chi tiết có thật với không có thật, vừa ở thế nhiệm vụ
giới siêu nhiên vừa gắn với những số phận đời
- HS thảo luận và trả lời thường. Trong truyện, không gian cõi trên và cõi từng câu hỏi
âm, con người và thánh thần, ma quỷ có sự hòa
Bước 3: Báo cáo kết trộn, kết nối. Con người có thể chết đi, sống lại,
quả hoạt động và thảo khi ở dương gia, lúc ở địa phủ; có thể “phiêu diêu luận
trong thế giới ảo huyền ở cả bốn cõi không gian…
- HS trình bày sản phẩm và hành trình trong thời gian phi tuyến tính”. thảo luận
- Truyện trinh thám là truyện viết về việc điều tra,
- GV gọi HS nhận xét, khám phá các vụ án hoặc những bí mật cần được
bổ sung câu trả lời của đưa ra ánh sáng. Truyện thường bắt đầu bằng một bạn.
sự việc bất ngờ hoặc tình huống gay cấn (ví dụ: án
Bước 4: Đánh giá kết mạng, mất tích, mất trộm,…), kế đó là những diễn
quả thực hiện nhiệm biến căng thẳng, kịch tính để rồi tất cả được giải vụ
quyết ở phần cuối của câu chuyện. Đó cũng là
- GV nhận xét, bổ sung, thời điểm sự thật được hé lộ, bản chất của sự việc
chốt lại kiến thức → được phơi bày và những kẻ gây án sẽ bị vạch trần, Ghi lên bảng.
bắt giữa hoặc thậm chí bị tiêu diệt. Nhân vật chính
của truyện trinh thám thường là các thám tử hoặc
điều tra viên. Nhìn chung, họ là những người có
khát vọng truy tìm sự thật, dám đấu tranh cho lẽ
phải, kiên quyết chống lại cái ác, cái xấu; đặc biệt,
họ có óc quan sát, rất giàu trí tưởng tượng, biết
tìm kiếm, kết nối, tổng hợp thông tin và giỏi quy đoán, suy luận logic.
2. Biến đổi và mở rộng cấu trúc câu
- Biến đổi cấu trúc câu là thay đổi kiểu cấu tạo câu
mà không làm thay đổi cơ bản nghĩa của câu. Sự
biến đổi cấu trúc câu của câu thường nhằm mục
đích nhấn mạnh ý, tăng cường sự liên kết câu hoặc
làm cho cách diễn đạt phong phú, sinh động hơn.
Các kiểu biến đổi cấu trúc câu thường gặp là:
+ Thay đổi trật tự các thành phần trong câu. Ví dụ,
chuyển vị ngữ lên trước chủ ngữ: “Hạ Long vào