Lý thuyết Sinh học 10 Cánh diều Bài 3: Giới thiệu chung về các cấp độ tổ chức của thế giới sống

CH Đ Ủ Ề 2: CÁC C P Ấ Đ Ộ T C Ổ H C Ứ C A Ủ TH G Ế IỚI S N Ố G BÀI 3: GI I Ớ THI U Ệ CHUNG V C Ề ÁC C P Ấ Đ Ộ T C Ổ H C Ứ C A Ủ THẾ GI I Ớ S N Ố G I. CÁC CẤP Đ Ộ T C Ổ H C Ứ S N Ố G 1. Cac câp đ t ô ch ô c s ư ng ô - Khai ni m ê c p â đ ô t ô ch c ư s ng: ô Câp đô tô ch c ư s ng ô là vị trí c a ủ m t ô tô ch c ư sông trong thế gi i ớ s ng ô đư c ợ xac đ nh ị b ng ằ sô lư ng ợ và ch c ư năng nh t â đ nh cac ị y u t ế c ô u t â hành t ch ô c ư đó. - C p â đô tô ch c ư s ng ô bao g m ồ : phân t ,
ử bào quan, tế bào, mô, cơ quan, hê c quan, c ơ ơ th , qu ể ần th , qu ể n xã ầ – h s ê inh thai.
Các cấp độ tổ ch c ứ c a t ủ h gi ế i ớ sống 2. Cac câp đ t ô ch ô c s ư ng ô c b ơ n a - Khai ni m ê c p â đ ô t ô ch c ư s ng ô c ơ b n: a Cac c p â đ ô t ô ch c ư s ng ô c ơ b n a là cac c p â đô tô ch c ư s ng ô có c u â trúc n ô đ nh, ị có th ể th c ự hi n ê đư c ợ cac ch c ư năng sông cơ b n nh a t ư rao đ i ô ch t â và chuy n ể hóa năng lư ng, s ợ inh trư ng ở và phat tri n, ể sinh s n, a c m a ng, ư có kha năng tự đi u ề ch nh, ỉ thích nghi v i ớ môi trư ng ờ sông m t ô cach đ c ô l p. ậ - Cac c p â đ t ô ch ô c ư s ng ô c ơ b n a bao g m ồ : t bào, ế c ơ th , qu ể n ầ th , qu ể n xã ầ – hê sinh thai.
Các cấp độ tổ ch c ứ sống c b ơ n ả II. ĐẶC ĐI M Ể CHUNG C A Ủ C P Ấ Đ Ộ TỔ CH C Ứ S N Ố G
1. Tô chưc theo nguyên t c t ắ h b ư c ậ - Tô ch c ư theo nguyên t c ắ thư b c ậ hi u ể là tô ch c ư c p â dư i ớ làm n n ề t ng a câu t o ạ nên tô ch c ư c p t â rên. Tổ ch c ứ theo nguyên t c ắ th b ứ c ậ t ở h c v ự t ậ - Tô ch c ư c p
â trên không ch ỉmang đ c ặ đi m ể c a ủ t ch ô c ư c p â dư i ớ mà còn có nh ng đ ữ ặc tính nôi tr i ô mà t ch ô c c ư p d â ư i ớ không có. - Ví d : ụ Qu n ầ thể là m t ô c p â đ ô t ô ch c ư g m ồ nhi u ề ca th ể cùng loài, có c u â trúc n ô đ nh ị về sô lư ng, ợ
phân bô trong không gian và m i ô quan h ê gi a ữ cac ca th t ể rong qu n t ầ h m ể à c ở p đ â c ô t ơ h không có. ể Quân th chi ê m cánh c t u 2. H t ệ h ng m ô và t ở đi ự u ch ề nh ỉ - Cac c p â đ ô t ô ch c ư s ng ô luôn là h ê th ng ô m : ở Sinh v t ậ v i ớ môi trư ng ờ luôn có tac đ ng ô qua l i
ạ thông qua qua trình trao đ i ô ch t â và chuy n ể hóa năng lư ng. ợ Sinh v t ậ không chỉ ch u ị tac đ ng ô c a ủ môi trư ng ờ mà còn góp ph n ầ làm bi n đ ế i ô môi trư ng. ờ + Ví d : ụ Qua qua trình quang h p, ợ th c ự v t ậ l y â từ môi trư ng ờ nư c, ớ khí carbon dioxide đồng th i ờ th i a ra môi trư ng khí ờ oxygen. Quang h p ơ t ở h c v ự t ậ - M i ọ c p â đ ô t ô ch c ư s ng ô đ u ề có kh a năng t ự đi u ề ch nh ỉ đ m a b o a duy trì và đi u ề hòa sự cân b ng ằ đ ng ô trong hê th ng, ô giúp tô ch c ư s ng ô có thể t n ồ t i ạ và phat tri n. ể + Ví d : ụ Khi cây m c ọ dày, thi u ế anh sang thư ng ờ có hi n ê tư ng ợ t a ỉ cành tự nhiên. Hi n t ệ ư ng t ơ ự tỉa cành t nhi ự ên 3. Thế gi i ớ s ng ô liên t c t ụ i n hóa ế - Qua trình ti n ế hóa c a ủ sinh gi i ớ là c ơ ch ế g n ắ li n ề v i ớ s ự bi n ế đ i ô c a ủ cac câp đô tô ch c ư s ng, ô qua đó thi t ế l p ậ cac tr ng ạ thai cân b ng ằ m i ớ thích nghi m i ớ môi trư ng s ờ ông. - Qua trình ti n ế hóa c a ủ sinh gi i ớ di n ê ra liên t c ụ nh ờ s ự k t ế h p ợ c a ủ đ t ô bi n, ế sinh s n a và ch n ọ l c ọ t ự nhiên; giúp t o ạ ra th ế gi i ớ s ng ô đa d ng ạ và phong phú. Ví d : ụ Đ t ô bi n ế gene ho c ặ đ t ô bi n ế nhi m ê s c ắ th ể → Thay đ i ô ki u ể hình c a ủ ca th ể → Nh ờ s ự truy n ề đ t ạ v t ậ ch t â di truy n ề trong sinh s n a và tac đ ng ô c a ủ ch n ọ l c ọ t ự nhiên, đ t ô bi n ế này đư c ợ nhân lên t o ạ nên qu n ầ th m ể i ớ thích nghi → Qu n t ầ h s ể inh v t ậ tư ng t ơ ac v i ớ môi trư ng ờ t o r ạ a qu n ầ
xã – hê sinh thai thích nghi. S hi ự nh thành qu n t â h b ê ư m ớ b ch d a ư ng ơ thich nghi v i ớ đi u ki ê n m ệ ôi trư ng ơ ô nhi m ê - Nhờ đư c ợ kế th a ừ thông tin di truy n ề t ừ nh ng ữ t ô tiên ban đ u ầ nên cac sinh v t ậ trên Trai Đ t â đ u có nh ề ng đ ữ c đi ặ m ể chung. III. QUAN H G Ệ I A Ữ CÁC C P Ấ Đ Ộ T C Ổ H C Ứ S N Ố G Quan hê gi a ữ cac c p â đô tô ch c ư s ng ô đư c ợ thể hi n ê trong quan hê th ư b c ậ về câu trúc và ch c ư năng, trong đó, c p â đô tô ch c ư l n ớ h n ơ đư c ợ hình thành t c ừ âp đô tô ch c ư nh h ỏ n l ơ i n k ề : ề - Cac phân t , ử bào quan chỉ th c ự hi n ê đư c ợ ch c ư năng s ng ô khi là nh ng ữ y u ế tô câu thành t bào. ế - T bào l ế à đ n ơ v c ị u t â rúc và ch c ư năng c a m ủ i ọ cơ th s ể ng. ô