Lý thuyết Sinh học 10 Cánh diều Bài 9: Trao đổi chất qua màng sinh chất

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) CH Đ Ủ Ề 6: TRAO Đ I Ổ CH T Ấ VÀ CHUY N Ể HÓA NĂNG LƯ N Ợ G Ở TẾ BÀO BÀI 9: TRAO Đ I
Ổ CHẤT QUA MÀNG SINH CH T Ấ I. KHÁI NI M Ệ TRAO Đ I Ổ CH T Ấ Ở T B Ế ÀO - Khai ni m ê : Trao đ i ổ ch t ấ ở tế bào là t p ậ h p ợ cac ph n ả ng ứ hóa h c ọ di n ễ ra trong t bào ế và s t ự rao đ i ổ cac ch t ấ gi a t ữ bào v ế i ớ môi trư ng. ờ - Trong trao đổi ch t ấ t ở bào ế : + T p h ậ p cac ợ ph n ả ng ứ hóa h c l ọ à sự chuy n hóa v ể t ậ ch t ấ . + S t ự rao đ i ổ ch t ấ gi a t ữ bào v ế i ớ môi trư ng l ờ à trao đ i ổ ch t ấ qua màng. - Có hai hình th c ứ trao đ i ổ ch t ấ qua màng: v n ậ chuy n ể thụ đ ng ộ và v n ậ chuy n ch ể đ ủ ng. ộ II. S
Ự VẬN CHUYỂN THỤ Đ N
Ộ G QUA MÀNG SINH CH T Ấ - V n ậ chuy n ể th ụ đ ng ộ là s ự v n ậ chuy n ể cac ch t ấ t ư n i ơ có n ng ô đ ộ cao đ n ế n i ơ có n ng ô đ ộ th p ấ (theo chi u ê gradient n ng ô đ ) ộ , không tiêu t n ô năng lư ng ợ ATP. - V n ậ chuy n ể th ụ đ ng ộ qua màng sinh ch t ấ bao g m ô : khu ch ế tan đ n ơ gi n, ả khu ch t ế an tăng cư ng, ờ th m â th u ( ấ s v ự n ậ chuy n c ể a ủ cac phân t n ư ư c) ớ . 1. Sự khu ch t ế án 1.1. Cơ ch kh ê u ch t ê an - Sự khu ch ế tan di n ễ ra theo chi u ê gradient n ng ô độ (t ư n i ơ có n ng ô đ ộ cao sang n i ơ có nông đ t ộ hấp). S khu ư ch ê tan theo chi u g ê radient nồng độ - S khu ự ch ế tan di n r ễ a trong môi trư ng ờ l ng và khí ỏ . M i
ọ thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả )
- Khi cac phân tư phân bô đ ng ô đ u ê trong môi trư ng, ờ s ự khu ch ế tan đ t ạ đ n ế cân b ng. ằ Ơ tr ng ạ thai cân b ng, ằ s ự khu ch ế tan v n â di n ễ ra nh ng ư theo hai chi u ê (cân b ng ằ đ ng) ộ . S khu ư ch t ê an qua l p ớ lipid kép
1.2. Cac hinh th c khu ư ch t ê an Gôm: Khu ch t ế an đ n ơ gi n và khu ả ch ế tan tăng cư ng. ờ - Khu ch t ế an đ n ơ gi n: ả + Là sự khu ch t ế an c a ủ cac phân t đi ư qua l p ớ lipid kép. + Cac ch t ấ đư c ợ v n ậ chuy n ể b ng ằ hình th c ứ khu ch ế tan đ n ơ gi n: ả cac ch t ấ khí, cac phân t k ư n ị ư c (
ớ hormone steroid, vitamin tan trong lipid,…). S khu ư ch t ê an khí gi a ữ mao m ch và ạ ph nang ê ph ở i ổ - Khu ch t ế an tăng cư ng ờ : M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) S v ư n chuy ậ n
ể cac chất qua màng b ng khu ằ ch ê tan tăng cư ng ờ + Là s khu ự ch t ế an c a cac ủ ch t ấ qua kênh protein v n ậ chuy n. ể + Cac ch t ấ đư c ợ v n ậ chuy n ể b ng ằ hình th c ứ khu ch ế tan tăng cư ng: ờ nh ng ữ phân t ư a n ư ư c ớ như đư ng, ờ amino acid ho c cac ă ion,… 2. Sự th m ẩ thấu - Khai ni m ê : Sự th m â th u ấ chỉ sự di chuy n ể c a ủ cac phân tư nư c ớ qua màng
ban thấm (màng có tính th m ấ v i ớ nư c ớ nh ng không t ư h m ấ v i ớ m t ộ s phân t ô ư chất tan nhất đ nh ị ) ngăn cach gi a ữ hai vùng có nông đ ch ộ t ấ tan khac nhau. S khu ư ch t ê an và th m ẩ th u ấ a – rút tấm ch n ắ ra b – đ t ặ màng ban th m ấ vào ch t ỗ m ấ ch n ắ và rút t m ấ ch n ắ ra - Cơ ch ế th m â th u ấ : Nư c ớ di chuy n ể t ư vùng có nhi u ê phân t ư nư c ớ (con g i ọ là vùng có nông độ ch t ấ tan th p ấ ho c ă vùng có thế nư c ớ cao) sang vùng có ít M i
ọ thắc mắc vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t (c ế ó l i ờ gi i ả ) phân tư nư c ớ h n ơ (con g i
ọ là vùng có nông độ ch t ấ tan cao ho c ă vùng có thế nư c ớ th p ấ ). - Khi tế bào ở trong cac dung d ch ị có n ng ô đ ộ khac nhau, cac phân t ư nư c ớ sẽ di chuy n ể qua màng theo 3 trư ng ờ h p: ợ + Trong dung d ch ị đ ng ă trư ng ơ (dung d ch ị có n ng ô độ ch t ấ tan b ng ằ n ng ô độ chất tan trong t bào ế ), cac phân t n ư ư c ớ di chuy n ể t ở r ng t ạ hai cân b ng. ằ + Trong dung d ch ị như c ợ trư ng ơ (dung d ch ị có n ng ô độ ch t ấ tan nh ỏ h n ơ bên trong t bào ế ), cac phân tư nư c t
ớ hâm thấu vào trong t bào. ế + Trong dung d ch ị u ư trư ng ơ (dung d ch ị có n ng ô độ ch t ấ tan l n ớ h n ơ bên trong t bào ế ), nư c t
ớ hâm thấu ra ngoài tế bào. - Do t ế bào th c ự v t ậ có thành t ế bào c ng ứ ch c ă con t ế bào đ ng ộ v t ậ thì không nên gi a ữ t ế bào th c ự v t ậ và t ế bào đ ng ộ v t ậ có s ự thay đ i ổ khac nhau khi cho vào cac lo i ạ dung d ch có n ị ông đ khac ộ nhau: T bào h ê
ồng cầu và t bào t ê hit la
khi ngâm trong cac dung dich có nồng đ ch ộ ất tan khac nhau Môi trư n ơ g T ế bào đ n ô g v t â T ế bào th c ư v t â Đẳng - Hình d ng ạ t ê bao không - Hình d ng ạ t ê bao không trương thay đ i ổ . thay đ i ổ . - Tê bao trư ng
ơ lên va co - Tê bao trư ng ơ lên nh n ư g Nhược th ê b ivơ ra. không vơ ra do co thanh tê trương bao. Ưu trương - Ca t ê bao co l i ạ . - Tê bao ch t ấ co l i ạ , mang tê bao tách kh i ỏ thanh tê bao (hi n ê tư ng ợ co nguyên M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin vui lòng: 084 283 45 85