Lý thuyết Sinh học 10 Kết nối tri thức Bài 10: Trao đổi chất qua màng tế bào

Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) CHƯ N Ơ G 3: TRAO Đ I Ổ CH T
Ấ QUA MÀNG VÀ TRUY N Ề TIN TẾ BÀO BÀI 10: TRAO Đ I Ổ CH T Ấ QUA MÀNG TẾ BÀO I. KHÁI NI M Ệ TRAO Đ I Ổ CH T Ấ QUA MÀNG T B Ế ÀO - Khai ni m ê : Trao đ i ổ ch t
ấ qua màng tế bào là qua trình v n ậ chuy n ể cac ch t ấ ra, vào t bào qua ế màng t bào. ế
- Vai tro: Tế bào không th ể t n ồ t i ạ n u ế không có ho t ạ đ ng ộ trao đ i ổ ch t ấ v i ớ môi trư ng bên ngoài ờ . + Giup t ế bào l y ấ đư c ơ cac ch t ấ c n â thi t ế cho cac ho t ạ đ ng ộ s ng ô c a u tế bào. + Giup t ế bào đào th i a nh ng ư ch t ấ th i a phat sinh trong cac ho t ạ đ ng ộ s ng ô c a u t bào. ế - Đ c ă đi m ể : + T bào ế ch cho i nh ng ch ư t ấ nh t ấ đ nh r i a, vào t bào. ế + V t ậ ch t ấ mà t ế bào c n â trao đ i ổ v i ớ môi trư ng có t ờ h ể r t ấ nh nh ỏ ư cac lo i ạ ion cho t i ớ cac đ i ạ phân t s ử inh h c, t ọ h m ậ chí c m a t ộ t bào khac. ế - Cơ ch : ế + V n ậ chuy n ể th u đ ng: ộ khu ch ế tan đ n ơ gi n, a khu ch ế tan tăng cư ng, ờ th m â thấu. + V n chuy ậ n ể ch đ u ng ộ + V n ậ chuy n ể v t ậ ch t ấ nh ờ bi n ế d ng ạ màng t ế bào: th c ư bào, m â bào, xu t ấ bào. II. CÁC C C Ơ H Ế TRAO Đ I Ổ CH T Ấ QUA MÀNG TẾ BÀO 1. V n chuy ậ n t ể h đ ụ ng ộ - V n ậ chuy n ể thu đ ng ộ là ki u ể khu ch ế tan cac ch t ấ từ n i ơ có n ng ồ độ ch t ấ tan cao đ n n ế i ơ có nồng đ ch ộ t ấ th p – xuôi ấ chi u g ề radient n ng đ ồ . ộ
- Không tiêu tôn năng lư ng. ơ - Cac ch t ấ có thể khu ch ế tan qua l p ớ kép phospholipid ho c ă qua cac protein xuyên màng. M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 4 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) a + b) Khu ch t ê an đ n gi ơ n va khu a ch t ê an tăng cư ng ơ Khu ch t ê an qua l p kep phos ơ pholipid (a); khu ch t ê
an qua protein kênh (b) va protein mang (c) Thành ph n ( ầ màng Các y u t ế ố ảnh Đặc đi m ể ch t ấ t bào) ế tham gia hư ng ở đ n t ế c ố độ khu ch t ế án khu ch t ế án khu ch t ế án L p kép phos ớ pholipid. Cac ch t ấ không Phu thu c ộ vào b n a phân c c ư và có chất khu ch ế tan, sư Khu c ế kích thư c ớ nh : ỏ chênh l ch ê n ng ồ độ h tán cac ch t ấ khí, cac cac ch t ấ bên trong và đ n ơ phân tử ki nư c ớ bên ngoài cũng như giản (hormone steroid, thành ph n â hóa h c ọ vitamin tan trong c a u l p ớ phospholipid lipid,…). kép. Khu c ế Kênh protein chuyên Cac ch t
ấ không Không chi phu thu c ộ h tán bi t
ê – protein xuyên thể khu ch ế tan vào tôc độ khu ch ế tan tăng màng. qua l p ớ kép mà con phu thu c ộ vào cư ng ờ phospholipid c a u sô lư ng ơ kênh protein
màng tế bào như đóng mở trên màng. cac ion, cac ch t ấ Ngoài ra, sư khu ch ế phân c c, ư cac tan c a u cac ion qua cac M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 4 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) amino acid,… kênh protein con phu thu c ộ vào sư chênh lêch về đi n ê thế gi a ư hai phía c a u màng. c) Thâm th u â - Khai ni m ê th m â th u: ấ Thâm th u ấ là sư khu ch ế tan c a u cac phân tử nư c ớ qua màng t bào. ế - Cơ ch t ế h m â th u: ấ + Nư c ớ di chuy n ể t ừ vùng có nhi u ề phân tử nư c ớ (con g i ọ là vùng có n ng ồ độ ch t ấ tan th p ấ ho c ă vùng có thế nư c
ớ cao) sang vùng có ít phân tử nư c ớ h n ơ (con g i ọ là vùng có n ng đ ồ ộ ch t ấ tan cao ho c ă vùng có th n ế ư c t ớ h p) ấ . + Tôc đ t ộ h m â th u c ấ a n u ư c ớ ph t u hu c vào ap s ộ u t ấ th m â th u c ấ a t u bào. ế - D a ư vào n ng ồ đ ộ ch t ấ tan trong dung d ch i có dung môi là n ư c, ớ ngư i ờ ta chia môi trư ng
ờ bên trong và bên ngoài t ế bào thành cac lo i ạ : u ư trư ng, ơ đăng trư ng và nh ơ ư c ơ trư ng. ơ Hinh d ng t a bao t ê hay đôi khi t
ơ rong cac môi trư ng ơ khac nhau Môi Đặc đi m ể Hinh d ng t a bào ế M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 4 85
Đây là bản xem th , vu ử i lòng mua tài li u ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) thay đ i ô khi t
ở rong các môi trư ng ờ trư ng ờ môi trư ng ờ Tế bào đ ng ộ Tế bào th c v ư ật vật Môi trư ng ờ có n ng ồ Hình d ng ạ t ế bào Hình d ng ạ t ế bào độ chất tan b ng ằ không thay đổi. không thay đổi. nồng độ ch t ấ tan Đ ng ẳ trong tế bào → Cac trư ng ơ phân tử nư c ớ di chuy n ể ở tr ng ạ thai cân b ng. ằ Môi trư ng ờ có n ng ồ Tế bào trư ng ơ Tế bào trư ng ơ lên độ chất tan th p ấ h n ơ lên và có th ể b i nh ng ư không vơ ra bên trong tế bào → v r ơ a. do có thành tế bào Như c ơ Cac phân tử nư c ớ t o ạ l c ư c n a ch ng ô trư ng ơ thâm th u ấ vào trong l i ạ s ư khu ch ế tan t bào. ế c a u cac phân tử nư c. ớ Môi trư ng ờ có n ng ồ C t a bào co ế l i ạ . Chất nguyên sinh độ chất tan l n ớ h n ơ cùng màng sinh bên trong tế bào → chất co l i ạ , tach Ưu trư ng ơ Cac phân t ử n ư c ớ kh i ỏ thành tế bào thâm th u ấ ra ngoài tế (hi n ê tư ng ơ co bào. nguyên sinh). 2. V n chuy ậ n ch ể đ ủ ng ộ - Khai ni m ê : V n ậ chuy n ể chu đ ng ộ (v n ậ chuy n ể tích c c) ư là ki u ể v n ậ chuy n ể cac ch t ấ qua màng từ n i ơ có n ng ồ độ ch t ấ tan th p ấ t i ớ n i ơ có n ng ồ độ chất tan cao (ngư c ơ chi u gr ề adient n ng đ ồ ) ộ và c n t â iêu t n năng l ô ư ng. ơ - Đ c ă đi m ể : + C n â có s ư tham gia c a u cac protein kênh v n ậ chuy n ể ho t ạ đ ng ộ nh ư nh ng ư chi c ế b m ơ , b m ơ cac ch t ấ t n ừ i ơ có n ng đ ồ t ộ h p t ấ i ớ n i ơ có n ng đ ồ cao. ộ M i ọ thắc m c
ắ vui lòng xin liên h h
ệ otline: 084 283 4 85