Vở ghi bài Ngữ Văn 6 Chân trời sáng tạo Học kì 2

Bài 6: ĐIỂM TỰA TINH THẦN
Tiết…: Văn bản 1: GIÓ LẠNH ĐẦU MÙA (Thạch Lam)
*TRI THỨC NGỮ VĂN SGK/5,6 I. Trải nghiệm cùng văn bản 1. Tác giả:
Tác giả Thạch Lam (1910 – 1942) tên thật là Nguyễn Tưởng Vinh (Nguyễn Tường Lân)
Thạch Lam là nhà văn nổi tiếng với những tác phẩm nhẹ nhàng, toát lên tình cảm yêu thương con
người nhất là tình yêu thương trẻ thơ. 2. Tác phẩm
Xuất xứ: In trong Văn chương Tự lực văn đoàn
Thể loại: Truyện ngắn
II. Suy ngẫm và phản hồi 1. Cốt truyện
- Các sự việc có liên hệ theo quan hệ nhân quả
- Không có sự việc trước sẽ không có sự việc sau
Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ
Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền;
những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong
manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh
Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo
bông của Duyên (đứa em xấu số), giấu mẹ, mang sang cho Hiên
Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ
mắng. đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.
Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn 2. Nhân vật
được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên Phương diện Sơn Lan xây dựng nhân vật 1. Hành
Hành động đối - Đề nghị đem áo bông cũ cho - Hỏi han động với Hiên Hiên
- Về nhà lấy áo cho Hiên
- Đi tìm Hiên để đòi lại áo
- Đi tìm Hiên để đòi lại áo
Ý nghĩa của hành - Đem đến cho Hiên sự an ủi, có được sự ấm áp cả về thực tế lẫn động
tinh thần giữa thời tiết giá lạnh Trước khi cho áo
Thấy động lòng thương, nhớ Hăm hở về lấy áo 2. Ý nghĩ, đến gái cảm xúc Sau khi cho áo Lo lắng, lo sợ
Lo lắng, lo sợ khi người nhà biết
Đánh giá Là những đứa trẻ hồn nhiên, trong sáng, nhân hậu, biết chia sẻ, thấu hiểu, đồng cảm chung:
với những người kém may mắn hơn mình
3. Chi tiết tiêu biểu
- Mẹ không trách mắng mà chỉ nghiêm nghị hỏi chị em sơn về chiếc áo bông cho thấy mẹ Sơn đồng
tình với suy nghĩ và hành động nhân hậu của các con
- Hành động của Sơn và Lan đã khiến mẹ Sơn cảm thông thấu hiểu hoàn cảnh của mẹ con Hiên và
có hành động giúp đỡ kịp thời; khiến mẹ Hiên hiểu chiếc áo bông là kỉ vật và lập tức đem trả lại với
lòng tự trọng, thái độ chân thật và biết ơn
- Chị em Sơn là điểm tựa tinh thần của người mẹ (người mẹ hiểu và giúp đỡ người nghèo khó hơn);
mẹ là điểm tựa cho chị em Sơn (mẹ đồng tình với hành động nhân hậu bộc phát của con); mẹ con
Sơn là điểm tựa tinh thần cho mẹ con Hiên (người mẹ Hiên có được tiền may áo cho con tránh được cái rét lạnh giá)
4. Đề tài và chủ đề của truyện
Đề tài: Tấm lòng yêu thương sẵn sàng chia sẻ của con người giữa hai tầng lớp xã hội
Chủ đề: Sự sẻ chia quan tâm mang đến những giá trị tinh thần nhân văn tốt đẹp cho con người
Thông điệp bài học:
- Hãy sẵn sàng yêu thương chia sẻ khi có thể ngay từ những hành động nhỏ nhất ….
- Dù bất cứ lí do gì hãy luôn thành thật và tự trọng
- Luôn biết cảm, thấu hiểu và rộng lòng tha thứ cho người khác III. Tổng kết 1. Nghệ thuật
- Nghệ thuật tự sự kết hợp miêu tả và biểu cảm.
- Lời văn giàu hình ảnh, cảm xúc
- Miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế 2. Nội dung – Ý nghĩa
Truyện viết về hành động đẹp của hai chị em Sơn và Lan cho bé Hiên chiếc áo bông cũ – là kỉ vật
của gia đình. Qua đó thể hiện tình yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau giữa người với người trong cuộc sống. Tiết…: Văn bản 2 TUỔI THƠ TÔI (Nguyễn Nhật Ánh) I. T
rải nghiệm cùng văn bản 1. Tác giả
- Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh
- Sinh năm 1955, quê ở Quảng Nam
- Là nhà văn nổi tiếng với nhiều tác phẩm thiếu nhi được yêu thích 2. Tác phẩm
Xuất xứ: In trong Sương khói quê nhà
Thể loại: Truyện ngắn
I I . Suy ngẫm và phản hồi 1. Cốt truyện
Lợi luôn chỉ nghĩ đến chuyện thu vén cá nhân, giúp
gì cho bạn cũng đòi trả công đàng hoàng
Lợi bắt được con dế lửa và giữ khư khư, không đổi cho bất kì ai
Lũ bạn đâm ghét Lợi, bày trò khiến Lợi phải nộp
con dế lửa cho thầy Phu
Thầy Phu vô tình làm con dế lửa bị chết khiến Lợi và đám bạn thảng thốt
Lợi cùng các bạn chôn con dế, thầy Phu xin lỗi Lợi 2. Nhân vật 1. Nhân vật Lợi
Nhân vật Lợi qua lời kể của người kể chuyện Lời giới - Là trùm sò nổi tiếng thiệu của
- Chỉ nghĩ đến chuyện “thu vén cá nhân” người kể
- Nhờ việc gì cũng làm nhưng phải trả công nó đàng hoàng chuyện
Hành động Khi Dế lửa còn
Bắt được dế lửa, rất quý, ai đổi gì cũng không đổi Suy nghĩ, sống Nghênh nghênh cảm xúc Khi Dế lửa chết
+ Khóc rưng rức khi nhận hộp diêm chứa con dế lửa méo mó từ tay thầy
+ Mải khóc, mắt đỏ hoe, nước mắt nước mũi chảy thành dòng
+ Tổ chức đám tang trang trọng cho dế
Đánh giá chung: Là cậu bé ưa tính toán, tinh nghịch trong ấn tượng bề ngoài của người khác nhưng
thật ra lại sống tình cảm, nhân hậu 2. Các nhân vật khác: a. “Tôi” và các bạn: - Khi dế lửa sống:
+ Gạ đổi dế không được  Ghét  Tìm cách làm Lợi bẽ mặt
+ Làm con dế nổi quạu, gáy inh ỏi  Thầy tịch thu - Khi dế lửa chết:
+ Lòng chùng xuống, tan nát cõi lòng  Hối hận
+ Dến dự đám tang, im lìm, buồn bã, trang nghiêm
+ “Tôi” đào hố chôn dế thật sâu và vuông vức
+ Cả nhóm lấp đất lên mộ dế
 Tính cách: Sốc nổi, biết hối lỗi; là những cậu bé hồn nhiên, nhân hậu b. Thầy Phu: - Khi dế lửa sống:
+ Giận dữ, tịch thu con dế (Vì không muốn ảnh hưởng đến việc học của cả lớp) - Khi dế lửa chết: + Áy náy, xin lỗi
+ Dến dự đám tang, lặng lẽ nhìn Lợi “cử hành tang lễ” cho chú dế
+ Đặt lên mộ một vòng hoa tím
+ Buồn buồn nói: “Đừng giận thầy nghe con.”
 Tính cách: Người thầy mẫu mực, biết nhận lỗi, làm gương cho học trò c. Con dế:
- Nhân vật gây ra sự xa cách, chia rẽ Lợi và đám bạn
- Nhân vật gắn kết nhómm bạn, thầy và Lợi 3. Chi tiết tiêu biểu
- Khi biết dế lửa chết, Lợi đã rất đau buồn. Lợi phản ứng như vậy vì dế lửa là vật báu với cậu
- Lợi đã tổ chức đám tang dế lửa trang trọng
+ Lợi đặt dế vào hộp các tông, chôn dưới gốc cây
+ Nhân vật tôi đào hố thật sâu và vuông vức
+ Cả nhóm lấp đầy sỏi, và đất cho thật đầy
+ Lợi cắm lên mộ dế những nhánh cỏ tươi
- Ban đầu dế lửa là nhân vật gây sự chia rẽ giữa Lợi và các bạn nhưng sau đó lại là nguyên cớ khiến
các bạn hối hận, nhận ra sai lầm trong nhận định của mình về Lợi và từ đó thấu hiểu với Lợi.
4. Chủ đề và thông điệp của truyện
Cách ứng xử của bạn học
Cách ứng xử của thầy Phu
Khi dế - Khó chịu với Lợi
- Giận dữ vì nghĩ Lợi bày trò khiến dế kêu
lửa còn - Thấy ghét, muốn làm bẽ mặt Lợi trong lớp sống - Bày trò “hại” Lợi
Khi dế - Lòng chùng xuống, không hề thấy sung - Áy náy ghê lắm lửa chết
sướng vì “trả thù” được lợi
- Bùi ngùi đặt vòng hoa lên mộ dế
- Tan nát cõi lòng, không ghét Lợi nữa
- Buồn buồn nói: đừng giận thầy nghe con”
Chủ đề: Sự thấu hiểu và cảm thông sẽ khiến mọi người xóa tan hiểu lầm và xích lại gần nhau
Thông điệp bài học: (Tùy ý kiến của HS)
- Hãy luôn có cái nhìn cảm thông, thấu hiểu khi đánh giá nhìn nhận người khác
- Không nên vì sự ganh ghét của bản thân mà khiến người khác bị tổn thương
- Chân thành, thành thực nhận lỗi khi vô tình hiểu lầm hoặc gây ra hậu quả cho người khác
- Sống tình cảm, yêu quý loài vật như người bạn của mình III. Tổng kết 1. Nghệ thuật:
- Quan sát tinh tế, lựa chọn chi tiết tiêu biểu, vốn hiểu biết phong phú, phù hợp tâm lí trẻ thơ.
- Lời văn giàu hình ảnh. 2. Nội dung – ý nghĩa
- Truyện kể về trò đùa của các bạn trong lớp với Lợi đã dẫn đến cái chết của con dế lửa. Qua đó,
mọi người đã thay đổi cách nhìn với Lợi.
- Truyện khẳng định ý nghĩa của sự cảm thông, thấu hiểu và tha thứ trong cuộc sống của chúng ta.
Tiết…: Đọc kết nối chủ điểm
CON GÁI CỦA MẸ (Thái Bá Dũng)
I. Trải nghiệm cùng văn bản
Xuất xứ: Báo tuổi trẻ”, số ra ngày 24/8/2019
II. Suy ngẫm và phản hồi