72 Đề thi Học sinh giỏi Văn 8 sách mới (có đáp án)

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN TẠO NAM TRỰC
NĂM HỌC 2024 – 2025
Môn: Ngữ văn. Lớp 8 ĐỀ THAM KHẢO
Thời gian làm bài: 120 phút (Đề gồm 02 trang)
PHẦN I: ĐỌC - HIỂU(8, 0 điểm):
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới
Là cội nguồn. Tổ quốc là một tình yêu bắt nguồn từ mọi tình yêu. Là sự thân thiết,
gần gũi. Tổ quốc là nhà. Người Việt mình dùng từ “nhà” chung cho cả hai khái niệm “house”
và “home”. Những người con đi học xa Tổ quốc thường hỏi nhau không biết tình hình ở nhà
thế nào rồi? Là sẻ chia, là sương là nắng, là sự sống, là rất nhiều chữ “s” trong dải đất hình chữ S này.
Tổ quốc có hương. Mùa hạ hương lúa, mùa thu hương cốm. Mùi lá mùi già đêm giao
thừa. Dù ở đâu xa, nghe hương Tổ quốc, có thể nhận ra dáng hình một tình yêu. Tổ quốc có
màu. Màu xanh của núi, của cây. Màu vàng của rơm của rạ. Màu đỏ của đất Tây Nguyên.
Màu trắng của động cát Quảng Bình, của đồng muối Năm Căn...Tổ quốc mình còn có vị. Vị
của Tổ quốc là vị mặn. Đất đai này mặn, nước non này mặn. Mặn mồ hôi, mặn nước mắt,
mặn cả máu của bao thế hệ gìn giữ và tưới tắm mảnh đất này. Ngay cả tình yêu cũng mặn nồng.
Từ Đồng bào được viết hoa, vì đó là danh từ riêng chỉ có Tổ quốc ta mới có. Yêu
Đồng bào là thương những đôi chân lam lũ. Là yêu những cái tên người ấp ủ hy vọng, là
Hạnh, là Phúc, là Thịnh, là Vượng. Những cái tên người có ký ức xót xa, ký ức tự hào, là
Thống là Nhất, là Quốc là Khánh...
Tổ quốc, Đồng bào là tình yêu, là trách nhiệm. Mỗi người hãy mở một ngăn “thư
mục” trong trái tim để chứa rất nhiều file của tình yêu nặng trĩu này. Để rồi mình tự nghĩ,
ngày mai mình sẽ là ai trong đất nước này? Mình sẽ làm gì cho xứ sở mình yêu thương? Khi
chữ S nằm ngang nhìn tứ phía ngoài Tổ quốc sẽ là một dấu tương đương. Là trăn trở khi nào
thì mới ngang hàng “sánh vai” với nhiều nước khác?
Ngày hôm nay, yêu Đồng bào là yêu cả bạn bè của Đồng bào mình nữa, để hội nhập
kinh tế, để làm bạn với năm châu. Để nâng giá thương hiệu “Việt Nam” trong mắt bạn bè quốc tế.
(Trích Yêu Tổ Quốc, yêu đồng bào, từ nhận thức đến hành động - Đoàn Công Lê Huy)
Câu 1 (1,5 điểm): Xác định luận đề và mục đích của đoạn trích?
Câu 2 (0,5 điểm): Theo tác giả Tổ Quốc là gì?
Câu 3 (1,5 điểm): Phân tích hiệu quả của biện pháp liệt kê trong câu “ Là sẻ chia, là sương
là nắng, là sự sống, là rất nhiều chữ “s” trong dải đất hình chữ S này”?
Câu 4 (1,5 điểm): Em có suy nghĩ gì về lời của tác giả “Tổ quốc mình còn có vị. Vị của Tổ
quốc là vị mặn. Đất đai này mặn, nước non này mặn. Mặn mồ hôi, mặn nước mắt, mặn cả
máu của bao thế hệ gìn giữ và tưới tắm mảnh đất này”?
Câu 5 (1,5 điểm): Em có đồng tình với cảm nhận của “tôi” về “hương vị” của Tổ quốc không? Vì sao?
Câu 6 (1,5 điểm): Em hãy chia sẻ những việc làm thiết thực của mình để nâng giá thương
hiệu “Việt Nam” trong mắt bạn bè quốc tế.
PHẦN II: VIẾT (12,0 ĐIỂM)
Câu 1(4 điểm) Viết đoạn văn (khoảng 12 câu) trình bày suy nghĩ của em về sự cần thiết phải
kiểm soát bản thân trong cuộc sống hiện nay.
Câu 2 (8 điểm) Viết bài văn phân tích truyện ngắn“Quê hương” của Đào Quốc Thịnh. QUÊ HƯƠNG
Cả lớp lặng im, những con mắt đổ dồn về phía tôi khi nghe tôi đọc xong bài văn tả
phong cảnh quê hương được cô giáo cho điểm cao nhất lớp hôm nay. Cô giáo đi lại gần,
hỏi tôi thoáng một chút nghi ngờ:
- Là một học sinh thành phố, làm thế nào mà em có thể viết được một bài văn tả quê
hương sâu sắc, chân thật và gần gũi đến như vậy?!
- Thưa cô… bà em… giúp em ạ!
- Sao? Em vừa nói gì? Bà em viết hộ em à?
- Thưa cô, không ạ!... vâng, đúng ạ!
Tôi nhìn ra hàng phượng vĩ trước sân trường và chợt nhớ đến mùa hè năm ấy… Tháng
5, bố đưa tôi về quê nội. Quê nội tôi, một xóm nghèo bên kia sông Hồng. Biết bao lần, tôi
đã mơ ước được về thăm quê, thăm bà, thế nhưng mới bước chân lên con đường làng lầy
lội, lớp nhớp bùn sau cơn mưa, nhìn những mái nhà tranh thấp tè ẩm ướt sau luỹ tre làng,
tôi đã bắt đầu thất vọng. Tôi không dám cằn nhằn nhưng ấm ức nghĩ thầm: "Sao mà bẩn
thế! Biết thế này, mình chẳng đòi bố cho về nữa". Bố tôi tươi cười chào người làng, có lúc
lại còn đứng lại nói chuyện với một bác gánh phân. Bữa cơm trưa hôm ấy, bà tôi tấm tắc
khen ngon và gắp vào bát tôi miếng thịt luộc. Tôi gắp ra nhăn mặt: "Mỡ thế này, cháu ăn
làm sao được!". Bố chan cho tôi canh cua, mới ăn được một miếng tôi đã vội kêu lên: "Canh
chưa cho mì chính, nhạt lắm, lại hoi hoi, con ăn chưa quen…". Cả nhà lặng người. Bố tôi tái mặt vì giận…
Tối hôm ấy trăng rằm, bà tôi kê ghế ra ngoài sân nhặt khoai lang và kể cho tôi nghe
đủ mọi chuyện. Bà kể rằng, bố tôi đã từ nơi này ra đi. Và chính nơi này, bố tôi đã lớn lên
bằng lời ru của bà, bằng đôi tay ẵm bồng của bao người. Bà đã từng mớm cơm cho tôi, nuôi
tôi khôn lớn ở đây... Tình cảm quê mùa nhưng chân thật. Bà chỉ tay về phía góc trời sáng
rực lên và bảo đó là Hà Nội. Bà bảo rằng: " ở Hà Nội sướng hơn ở quê nên ai ai cũng ước
ao được sống ở Hà Nội, còn bà thì bà thích ở quê hơn vì bà quen mất rồi. Nếu cháu cứ ở
Hà Nội mãi, sẽ chẳng bao giờ biết được ánh trăng ở quê đẹp như thế nào đâu!". Tôi ngước
nhìn lên bầu trời xanh thẳm không một gợn mây chi chít những vì sao. Trăng treo lơ lửng
trên đầu ngọn tre in đậm lên nền trời. Ánh trăng trùm lấy mái nhà và khu vườn rau xanh tốt
của bà. Lúc ấy, tôi bỗng nắm chặt lấy tay bà và thốt lên: "Bà ơi! Trăng ở quê đẹp thật bà ạ!..."
Sau mùa hè năm ấy, bà nội tôi đã ra đi mãi mãi. Hè nào tôi cũng xin bố cho về thăm
quê. Quê nội tôi bây giờ cũng khác hẳn, chẳng còn một tý dấu vết nào của ngày xưa nữa.
Những dãy nhà hai, ba tầng san sát nhau mọc lên như nấm. Không ai còn nhớ nổi bóng
dáng luỹ tre xanh….Tôi cầm bút viết, dồn tất cả tình cảm nhớ thương sâu đậm với bà vào
bài tập làm văn tả phong cảnh quê hương hôm ấy…Tôi viết về quê hương tôi với luỹ tre
xanh mát rượi và ánh trăng rằm dịu ngọt. Phải rồi, tôi bỗng hiểu ra rằng: chính bà đã làm
xanh mãi ước mơ của tôi.
* Đào Quốc Thịnh là một nhà báo, nhà văn, hội viên Hội Nhà báo Việt Nam. Trong
thời gian gần 30 năm cầm bút, ông có gần 50 truyện ngắn, trong đó có cả truyện ngắn viết
cho thiếu nhi và hàng trăm tác phẩm báo chí có giá trị.
* Truyện ngắn “Quê hương” là truyện ngắn đầu tay của tác giả viết năm 1996.
.....................Hết....................
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM NAM TRỰC
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI CẤP HUYỆN
NĂM HỌC 2024 – 2025 ĐỀ THAM KHẢO
Môn: Ngữ văn - Lớp: 8 THCS. Phần/ Yêu cầu trả lời Điểm Câu
PHẦN I: ĐỌC HIỂU 8,0 Câu 1
Xác định luận đề và mục đích của đoạn trích? 1,5
- Luận đề của đoạn trích là: bộc lộ tình yêu của tác giả nói riêng và 0, 75
của con người Việt Nam nói chung dành cho Tổ quốc.
- Mục đích của đoạn trích: giúp mỗi cá nhân biết sống đẹp, sống có 0, 75
ý nghĩa, có lí tưởng, có trách nhiệm và ý thức cống hiến xây dựng quê
hương đất nước. Câu 2
Theo tác giả Tổ Quốc là gì? 0.5
Theo tác giả, “Tổ Quốc” là cội nguồn, là một tình yêu bắt nguồn từ mọi
tình yêu; là sự thân thiết, gần gũi, là nhà. Tổ quốc còn là sẻ chia, là
sương là nắng, là sự sống, là rất nhiều chữ “s” trong dải đất hình chữ S này. Câu 3
Phân tích hiệu quả của biện pháp liệt kê trong câu “ Là sẻ chia, là 1,5
sương là nắng, là sự sống, là rất nhiều chữ “s” trong dải đất hình chữ S này”?
Việc sử dụng biện pháp liệt kê đạt hiệu quả:
- Làm phong phú thêm cho những cách định nghĩa khác nhau của tác
giả về Tổ Quốc, tăng thêm sức hấp đẫn cho sự diễn đạt và gây ấn tượng cho người đọc.
- Khẳng định Tổ quốc không chỉ là những gì thiêng liêng, cao cả, to
lớn, Tổ quốc còn hiện ra với những điều giản dị như sương, nắng, với
tình cảm sẻ chia giữa con người với con người và với sự tồn tại của tất cả mọi con ngưởi.
- Khuyên các bạn trẻ biết yêu quý và tự hào về Tổ quốc Việt Nam
đồng thời phát huy sức trẻ để cống hiến cho đất nước. Câu 4
Em có suy nghĩ gì về lời của tác giả “Tổ quốc mình còn có vị. Vị 1,5
của Tổ quốc là vị mặn. Đất đai này mặn, nước non này mặn. Mặn
mồ hôi, mặn nước mắt, mặn cả máu của bao thế hệ gìn giữ và tưới
tắm mảnh đất này”?
Có thể nói, vị của Tổ quốc nằm chính trong từng mảnh đất , từng nơi
chốn trên mọi miền Tổ Quốc. Nhưng đó còn là vị mặn bởi mùi vị ấy
nằm trong chính những con người đã làm ra Tổ quốc, đã đóng góp sức
mình một cách thầm lặng cho Tổ quốc: đó là những con người đã tần
tảo, vất vả mà đổ những giọt mồ hôi trong lao động là những con người
đã đổ bao máu và nước mắt trong những năm tháng chiến đấu chống
giặc ngoại xâm, giữ gìn và bảo vệ Tổ quốc Câu 5
Em có đồng tình với cảm nhận của “tôi” về “hương vị” của Tổ quốc 1,5 không? Vì sao? - HS đồng tình 0,5
- Lý giải thuyết phục:
Vì đó hương vị vô cùng giản dị, gần gũi nhưng lại rất đỗi thiêng liêng, 1,0 cao cả, to lớn.
+ Vì đó như cội rễ, nguồn gốc của mình không có hương vị ấy sẽ không
có chúng ta trên đời này;
+ Vì hương vị đó mang đến cho em hiểu biết về nhọc nhằn của Tổ
quốc, giúp em lớn khôn, trưởng thành; + … - HS không đồng tình
Lí giải ngược lại với đồng tình
- HS vừa đồng tình vừa không đồng tình
Lí giải kết hợp cả hai
Cách cho điểm: Học sinh đưa được 1 lý lẽ thuyết phục cho 0,5 điểm;
từ 2 lý lẽ thuyết phục cho tối đa 1,0 điểm Câu 6
Em hãy chia sẻ những việc làm thiết thực của mình để nâng giá 1,5
thương hiệu “Việt Nam” trong mắt bạn bè quốc tế.
Gợi ý các bài học: 1,5
- Biết thấu hiểu và trân trọng, tự hào những con người làm ra đất nước.
- Ra sức học tập và đóng góp sức mình cho sự phát triển của đất nước
- Giới thiệu với bạn bè quốc tế về nét đẹp con người, nét đẹp văn hóa và đất nước Việt Nam
- Luôn có ý thức bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ Việt Nam -... Cách cho điểm:
HS nêu được 4 ý trở lên cho tối đa 1.5 điểm. PHẦN II: VIẾT 12,0 1
Viết đoạn văn (khoảng 12 câu) trình bày suy nghĩ của em về 4,0
sự cần thiết phải kiểm soát bản thân trong cuộc sống hiện nay.