8 Đề đọc hiểu Văn 7 Truyện khoa học viễn tưởng (cấu trúc mới)

VI. TRUYỆN KHOA HỌC VIỄN TƯỞNG
1. Những lưu ý khi đọc hiểu truyện khoa học viễn tưởng
+ Xác định đề tài, thời gian và không gian đặc biệt của câu chuyện.
+ Tóm tắt được cốt truyện, qua đó thấy được sự li kì, cuốn hút của tác phẩm.
+ Phân tích được nhân vật và cách nhà văn miêu tả các nhân vật giả tưởng trong câu chuyện.
+ Xác định được yếu tố khoa học trong câu chuyện
+ Phân tích và đánh giá được vai trò của người kể chuyện trong tác phẩm.
+ Nhận xét, đánh giá được đặc điểm về ngôn ngữ kể chuyện được sử dụng trong tác phẩm.
+ Qua cốt truyện, nhận diện được sự vật, sự kiện mà người viết chú tâm mô tả. Sự vật hay
sự kiện đó, tại thời điểm nhà văn viết tác phẩm đã có hay chưa? Sự tưởng tượng đó của
nhà văn có đúng hay có khả năng đúng với hiện thực sau này hay không?
+ Phân tích được hành trình phiêu lưu của nhân vật vào thế giới viễn tưởng đó.
+ Đánh giá những giá trị mà truyện khoa học viễn tưởng mang lại cho người đọc.
2. Một số đề Đọc - Hiểu ĐỀ SỐ 1: I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Anh lang thang hàng giờ dọc bờ biển để cứu những con vật còn có thể cứu sống
được. Anh sung sướng khi nhìn thấy con cá được thả xuống nước mừng rỡ quẫy đuôi bơi
đi được ngay. Anh phấn khởi mỗi lần thấy một chú cá sắp chết đã nằm nghiêng hoặc
phơi bụng, cuối cùng sống lại được.
Ich-chi-an nhặt được một con cá to. Nó quẫy mạnh trong tay anh. Ích-chi-an cười
và dỗ nó: “Cố gắng chút nữa, đừng quẫy làm gì!”. Tất nhiên, nếu bắt được con cá trên
biển và gặp lúc đói bụng, anh có thể chén một cách ngon lành. Nhưng đó là một việc ác
bất đắc dĩ mới phải làm. Còn ở đây, trên bờ biển này, lch-chi-an là người che chở, là bạn
và ân nhân của các loài vật đó.
[…] Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ ở xa tít, thỉnh thoảng có
trăng. Còn ở đây thì có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng.
Một hồi còi trầm trầm từ cảng vang vọng tới. Tàu Hô-rốc (Horock) khổng lồ báo
hiệu sắp lên đường về. Chết, muộn quá rồi! Trời sắp sáng. Ích-chi-an đã vắng mặt gần
24 tiếng đồng hồ. Chắc anh sẽ bị cha mắng.
Ich-chi-an đã tới đường hầm. Anh thò tay qua song sắt mở cửa ra rồi theo đường
hầm mà bơi trong bóng tối dày đặc. Lúc về, anh phải bơi ở lớp nước lạnh phía dưới chảy
từ biển vào những hồ nước trong vườn.
Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy. Anh đã vào đến hồ nước và
ngoi lên, lch-chi-an bắt đầu thở bằng phổi. Anh thở không khí ngát hương thơm của các loại hoa quen thuộc.
Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.
(Trích Người cá, Đỗ Ca Sơn dịch, NXB Văn học, 2018)
Câu 1: Cho biết đoạn trích trên thuộc thể loại nào?
A. Truyện ngắn B. Tuỳ bút
C. Kí D. Truyện khoa học viễn tưởng
Câu 2. Văn bản trên sử dụng ngôi kể thứ mấy?
A. Ngôi thứ nhất. B. Ngôi thứ hai.
C. Ngôi thứ ba. D. Kết hợp nhiều ngôi kể.
Câu 3. Dấu hiệu nhận biết văn bản trên là truyện khoa học viễn tưởng?
A. Văn bản có yếu tố tự sự dân gian kể về sự kiện và nhân vật lịch sử.
B. Văn bản có yếu tố phiêu lưu nói lên nghề nghiệp của nhân vật chính.
C. Văn bản đưa ra bài học về cách nhìn nhận sự việc về cách ứng xử con người trong cuộc sống.
D. Văn bản có yếu tố hư cấu về những điều diễn ra trong một thế giới giả định dự trên tri
thức khoa học và trí tưởng tượng của tác giả.
Câu 4. Câu văn nào có chứa trạng ngữ?
A. Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.
B. Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy.
C. Cố gắng chút nữa, đừng quẫy làm gì! D. Chết, muộn quá rồi!
Câu 5. Trong đoạn văn đầu của văn bản, Ích-chi-an có tâm trạng như thế nào khi
cứu được những con vật?
A. Sung sướng, phấn khởi B. Vui mừng, phấn khởi
C. Vui mừng, hạnh phúc D. Sung sướng, hạnh phúc
Câu 6. Câu văn sau sử dụng biện pháp tu từ nào?
Còn ở đây thì có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng.
A. Ẩn dụ B. Hoán dụ C. So sánh D. Liệt kê
Câu 7. Trong các câu dưới đây câu văn nào sử dụng số từ?
A. Anh lang thang hàng giờ dọc bờ biển để cứu những con vật […]
B.Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ […]
C. Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy
D. Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.
Câu 8: Câu văn sau sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ ở xa tít, thỉnh thoảng có trăng.
Còn ở đây thì có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng.
A. Nhân hoá B. So sánh C. Liệt kê D. Hoán dụ
Câu 9. Trình bày suy nghĩ của em về hành động của nhân vật Ích-chi-an “Anh lang
thang hàng giờ dọc bờ biển để cứu những con vật còn có thể cứu sống được.”
Câu 10. Theo em việc biết bơi có quan trọng không? Vì sao? II. LÀM VĂN (4,0 điểm)
Viết một bài văn trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng nghiện mạng xã hội của giới trẻ hiện nay? HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6,0 1 D 0,5 2 C 0,5 3 D 0,5 4 A 0,5 5 A 0,5 6 D 0,5 7 C 8 C 9
- Học sinh lí giải phù hợp 1,5
Em cảm thấy chi tiết này vô cùng ý nghĩa vì nó có yếu tố nhân văn sâu sắc về
nhân vật ích chi an, một con người nhân hậu, có tấm lòng yêu thương động
vật. Qua đó nhắc nhở chúng ta phải biết yêu thương tôn trọng những sinh linh
bé nhỏ nhất là trong giây phút nguy nan.
10 HS trả lời có hoặc không, có lý giải phù hợp. 1,5
Ví dụ: Theo em việc biết bơi rất quan trọng vì điều này có thể giúp cho chúng
ta thoát khỏi những nguy hiểm, nhất là khi buộc phải sống ở dưới nước. Đồng
thời nó cũng là phương tiện để chúng ta khám phá thêm nhiều hơn về thế giới nước. II VIẾT 4,0 1. Mở bài: 0,25
- Giới thiệu về vấn đề cần nghị luận:
- Bên cạnh những mặt tốt mà mạng xã hội mang lại, thì việc lạm dụng nó sẽ
dẫn đến hiện tượng nghiêm trọng đó là hiện tượng nghiện mạng xã hội trong giới trẻ hiện nay. 2. Thân bài
a. Giải thích: Mạng xã hội là gì? là một kênh thông tin xã hội của phương tiện
công nghệ. Tại đó, con người có thể trao đổi thông tin, tìm kiếm thông tin,
dùng nó cho nhiều mục đích khác nhau. b. Thực trạng:
+ Nó trở thành một căn bệnh khó chữa của giới trẻ hiện nay
+ Quên ăn, quên ngủ, xao nhãng trong mọi công việc
+ Nhiều người trẻ hiện nay lâm vào tình trạng nghiện game. c. Nguyên nhân: Chủ quan:
+ Do con người không kiểm soát được bản thân, lười học ham chơi.
+ Do không kiểm soát được thời gian, không xác định được mục tiêu… Khách quan:
+ Do môi trường sống của thời đại CNTT bùng nổ mà giới trẻ chưa được
trang bị những kiến thức, kĩ năng đầy đủ về hậu quả của việc sử dụng CNTT không đúng cách
+ Gia đình thiếu quan tâm hoặc giáo dục rèn luyện con chưa đúng cách…
+ Nhà trường và các tổ chức xã hội còn thiếu hoạt động tuyên truyền giáo dục… về vấn đề này d. Hậu quả:
+ Bỏ học, dẫn đến nhiều hành vi xấu khác như cướp vặt, đánh nhau…
+ Ảnh hưởng đến sức khỏe: gây cận thị, bệnh tự kỷ… e. Biện pháp:
+ Bản thân giới trẻ cần rèn luyện cho mình những kĩ năng kiến thức để sử
dụng mạng xã hội hiệu quả.
+ Gia đình cần quan tâm, định hướng đúng đắn cho giới trẻ về mạng xã hội
để tận dụng lợi ích của nó mang lại.
+ Nhà trường và các tổ chức xã hội cần tuyên truyền, tổ chức các buổi trải
nghiệm … để hs sử dụng mạng xã hội đúng cách… 3. Kết bài
- Liên hệ: Bản thân cần biết sắp xếp thời gian học tập, giải trí cho phù hợp…
- Mở rộng, kết luận lại vấn đề. Sáng tạo
Có những dẫn chứng thuyết phục; lập luận thuyết phục, chặt chẽ; có thêm 0,25 luận điểm mở rộng… ĐỀ SỐ 2: I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm) Đọc văn bản sau:
“Chúng tôi đi chừng nửa tiếng đồng hồ. Đáy biển ngày càng nhiều đá. Những con
sò, các lớp giáp xác nhỏ li ti phát ra ánh sáng lân tinh yếu ớt. Tôi thoáng thấy những
đống đá được hàng triệu động vật giống như những bông hoa và tảo phủ kín. Chân tôi
trượt trên tấm thảm thực vật dính nhơm nhớp và nếu không có gậy thì tôi đã bị ngã nhiều
lần. Quay lại, tôi vẫn thấy ánh sáng đèn pha tàu Nau-ti-lúx. Chúng tôi càng đi xa thì ánh
sáng đó càng mờ đi. Những đống đá dưới đáy đại dương mà tôi vừa nói trên mang dấu
vết một sự sắp đặt nhất định mà tôi không giải thích nổi. Ngoài ra còn một số hiện tượng
kỳ lạ nữa. Tôi cảm thấy dưới đế giày bằng chì của tôi đang lạo xạo những xương khô.
Phải chăng chúng tôi đang bước trên mảnh đất đầy xương?... Ánh sáng soi đường cho
chúng tôi ngày càng rực đỏ, tựa như ánh lửa của đám cháy phía chân trời. Lửa cháy
trong nước kích thích tính tò mò của tôi đến cao độ. Có phải đó là ánh điện không? Hay
là tôi đang được chứng kiến một hiện tượng của thiên nhiên mà các nhà bác học chưa hề
biết? Tôi thoáng có ý nghĩ: biết đâu cái lò lửa ngầm dưới biển này không do bàn tay con
người duy trì? Biết đâu tôi chẳng gặp ở đây những người bạn, những người đồng chí của
Nê-mô, đang sống một cuộc đời độc đáo như Nê-mô? Biết đâu tôi chẳng gặp cả một đám