8 Đề đọc hiểu Văn 7 Tùy bút, Tản văn (cấu trúc mới)

V. TUỲ BÚT, TẢN VĂN
1. Một số lưu ý khi đọc – hiểu văn bản tản văn, tùy bút
Đọc văn bản, nhận biết được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, nhân vật trong tính chỉnh thể
của tác phẩm tản văn, tùy bút.
- Đọc-cảm nhận, vận dụng tri thức đọc hiểu, nhận diện tác phẩm đó thuộc thể tuỳ bút hay tản văn.
+ Nếu là tuỳ bút chú ý đến những chi tiết con người và sự kiện cụ thể, có thực trong tác
phẩm, nhất là những chi tiết trở thành cái cớ để bộc lộ những tình cảm, cảm xúc, suy tư
và nhận thức của người viết về cuộc sống. Đồng thời phát hiện xem tác giả có cái nhìn
như thế nào khi nhìn nhận, lí giải các sự việc, hiện tượng. Nhận biết được hình ảnh và
chất thơ trong thể loại tùy bút.
+ Nếu là tản văn: tìm ra những tín hiệu thẩm mĩ trở thành cấu tứ tác phẩm được triển
khai từ một vài tín hiệu thẩm mĩ đóng vai trò trung tâm trong thế giới nghệ thuật. Khi
khai thác tản văn không nên chú ý đến cốt truyện mà nên quan tâm đến cảm xúc và
những chi tiết khơi gợi cảm xúc cũng như dấu ấn cá nhân của nhà văn. Chú ý đến ý
nghĩa xã hội của hiện tượng trong văn bản và những tình cảm, ý nghĩ của tác giả thể hiện
trực tiếp trong văn bản.
- Chú ý các chi tiết, sự kiện, được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của tuỳ bút, tản văn.
- Rút ra được thông điệp, bài học nhân văn mà tuỳ bút, tản văn đem đến cho người đọc.
- Suy nghĩ để cảm nhận tư tưởng, quan niệm, luận bàn của tác giả được về những vấn đề nhân sinh, xã hội.
- Liên hệ với bản thân và cuộc sống thực tại để thấy ý nghĩa của tuỳ bút, tản văn đối với cuộc sống, con người. 1. TẢN VĂN ĐỀ SỐ 1
I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm).
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
CÁNH DIỀU TUỔI THƠ
“Tuổi thơ của tôi được nâng lên từ những cánh diều. Chiều chiều, trên bãi thả,
đám trẻ mục đồng chúng tôi hò hét nhau thả diều thi. Cánh diều mềm mại như cánh
bướm. Chúng tôi vui sướng đến phát dại nhìn lên trời. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng.
Sáo đơn, rồi sáo kép, sáo bè,... như gọi thấp xuống những vì sao sớm. Ban đêm, trên bãi
thả diều thật không còn gì huyền ảo hơn. Có cảm giác điều đang trôi trên dải Ngân Hà.
Bầu trời tự do đẹp như một thảm nhung khổng lồ. Có cái gì cứ cháy lên, cháy mãi trong
tâm hồn chúng tôi. Sau này tôi mới hiểu đấy là khát vọng. Tôi đã ngửa cổ suốt một thời
mới lớn để chờ đợi một nàng tiên áo xanh bay xuống từ trời và bao giờ cũng hi vọng khi
tha thiết cầu xin: “Bay đi diều ơi! Bay đi!”. Cánh diều tuổi ngọc ngà bay đi, mang theo nỗi khát khao của tôi.
(Cánh diều tuổi thơ - Tạ Duy Anh, NXB Giáo dục Việt Nam 2017)
Câu 1: Phần ngữ liệu mang đặc trưng thể loại văn học nào?
A. Truyện khoa học viễn tưởng B. Tiểu thuyết
C. Văn bản thông tin D. Tản văn
Câu 2: Nối cột A tương ứng với cột B về đặc điểm thể loại của văn bản A B 1.Tùy bút
A. Các tác phẩm tự sự nói chung có nhân vật, cốt truyện và lời kể.
B. Là ghi chép lại bằng trí nhớ những sự việc đã xảy ra đối với bản thân 2. Tản văn
trong quá khứ đã để lại ấn tượng mạnh.
C. Là thể loại thuộc loại hình kí, trong đó tác giả ghi chép lại các sự việc 3. Truyện
được quan sát và suy ngẫm về cảnh vật, con người xung quanh.
D. Bộc lộ trực tiếp suy nghĩ, cảm xúc của người viết qua các hiện tượng, 4. Hồi kí
đời sống thường nhật.
Câu 3: Tuổi thơ của tác giả gắn với hình ảnh nào?
A. Dòng song B.Cánh diều C. Cánh đồng D. Cánh cò
Câu 4: Trong câu“Bầu trời tự do đẹp như một thảm nhung khổng lồ” có cụm từ “một
thảm nhung khổng lồ” thuộc cụm từ nào sau đây?
A. Cụm danh từ B. Cụm động từ
C. Cụm tính từ D. Không phải là cụm từ loại
Câu 5: Trong các câu sau, câu nào có chứa trạng ngữ?
A. Cánh diều mềm mại như cánh bướm
B. Tiếng sáo diều vi vu trầm bổng.
C. Chiều chiều, trên bãi thả, đám trẻ mục đồng chúng tôi hò hét nhau thả diều thi.
D. Cánh diều tuổi ngọc ngà bay đi, mang theo nỗi khát khao của tôi.
Câu 6: Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
Thông qua “Cánh diều tuổi thơ”, tác giả Tạ Duy Anh muốn nói đến …………….. sống
của con người như những cánh diều bay trên bầu trời rộng lớn, thỏa sức mình, nỗ lực
chiến đấu cho cuộc đời.
A. Khát vọng B. Nghị lực C. Niềm vui D. Sức mạnh
Câu 7: Câu "Tôi đã ngửa cổ suốt một thời mới lớn để chờ đợi một nàng tiên xanh..." cho
thấy tâm hồn đứa trẻ như thế nào?
A. Trẻ em sẽ có tâm hồn yếu đuối. B. Trẻ em hay dễ ảo tưởng.
C. Trẻ em thấy bản thân luôn nhỏ bé. D. Trẻ em có tâm hồn mộng mơ.
Câu 8: Nhan đề văn bản nêu lên nội dung gì?
A. Nêu vấn đề cần phải giữ gìn trò chơi dân gian
B. Nêu lên ý nghĩa của cánh diều đối với tuổi thơ
C. Nêu hình ảnh xuyên suốt văn bản
D. Nêu lên ước mơ của con người lúc tuổi thơ.
Câu 9: Tuổi thơ của mỗi đứa trẻ thường gắn với những trò chơi thú vị? Hãy trình bày
cảm nhận về một trò chơi đã gắn bó với tuổi thơ em (khoảng 2-3 câu)?
Câu 10: Em có đồng ý với ý kiến sau không: “Cánh diều có thể khơi dậy niềm vui
sướng và ước mơ của tuổi thơ”? Hãy nêu vai trò của ước mơ trong đời sống con người
bằng một đoạn văn ngắn (khoảng 4 - 6 câu).
II. LÀM VĂN (4.0 điểm).
Em hãy viết bài văn cảm nghĩ về mái trường của em.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6.0 1 D 0.5 2 1C,2D,3A,4B 0.5 3 B 0.5 4 A 0.5 5 C 0.5 6 A 0.5 7 D 0.5 8 D 0.5
9 - HS có thể trình bày những cảm nhận về trò chơi gắn bó với tuổi thơ em ở 1.0 những ý khác nhau.
- GV linh hoạt trong quá trình chấm điểm. Gợi ý:
- Giới thiệu được trò chơi.
- Bày tỏ được tình cảm của bản thân với những kỉ niệm gắn bó trò chơi ấy.
10 - HS có thể trả lời đồng tình hoặc không đồng tình, nhưng phải lí giải hợp lí. 1.0
(GV linh hoạt trong quá trình chấm điểm)
- Vai trò của ước mơ: (HS trình bày ngắn gọn theo ý).
+ Ước mơ tạo cho con người niềm say mê và thích thú theo đuổi công việc của mình.
+ Là mục tiêu phấn đấu để không bao giờ cảm thấy nhàm chán.
+ Ước mơ khiến con người trở nên vĩ đại hơn bởi vì được xây dựng bởi lí
tưởng và tâm hồn của những con người biết khát khao, biết cố gắng . II VIẾT 4.0
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn biểu cảm: có Mở bài giới thiệu về ngôi trường và 0.25
tình cảm dành cho trường mình, thân bài triển khai được tình cảm của em về vẻ
đẹp của ngôi trường, tình cảm gắn bó của em với thầy cô, bạn bè, trường lớp…,
kết bài khái quát cảm nghĩ của em dành cho mái trường.
b. Xác định đúng yêu cầu của đề: cảm nghĩ cá nhân đối với mái trường của em. 0.25
c. Triển khai các ý cho bài văn biểu cảm.
HS triển khai các ý theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt cách bộc lộ cảm
xúc thông qua vẻ đẹp của ngôi trường, tình cảm gắn bó của em với thầy cô, bạn bè, trường lớp…
Sau đây là một số gợi ý: 1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về trường em, về thầy cô, bạn bè ...
- Nêu khái quát tình cảm của em với mái trường, với thầy cô, bạn bè...hs có thể
nêu một tình huống, một hoàn cảnh cụ thể để trình bày cảm nghĩ, khuyến khích
sự sáng tạo của học sinh. 2. Thân bài:
- Giới thiệu về mái trường thân yêu của em: Qua miêu tả những hình ảnh cụ
thể, sinh động về mái trường: cổng trường, hàng cây, sân trường, lớp học với
những dãy bàn ghế thân thuộc gắn bó với em hàng ngày.
- Giới thiệu về thầy cô, bạn bè qua miêu tả, kết hợp kể chuyện, tạo tình huống, 2.5
hoàn cảnh sinh động để bộc lộ cảm xúc, tình cảm của em với mái trường...
- Trực tiếp trình bày cảm xúc, suy nghĩ của em về mái trường: mái trường trở
nên thân thuộc, gắn bó với em, em yêu mái trường nơi có bao nhiêu kỉ niệm
tuổi thơ, nơi nâng bước em vào đời... 3. Kết bài
- Khẳng định lại cảm xúc, suy nghĩ chung về mái trường thân yêu ...
- Học sinh có thể liên hệ với nội dung Phong trào thi đua xây dựng trường học
thân thiện, học sinh tích cực đang được thực hiện ...
d. Chính tả, ngữ pháp 0.5
Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.
e. Sáng tạo: Bố cục mạch lạc, lời văn biểu cảm sinh động, sáng tạo. 0.5 ĐỀ SỐ 2:
I. ĐỌC HIỂU (6.0 điểm) Đọc đoạn trích sau:
“Mỗi lần hái được rau khúc về, bà tôi lấy nước mưa trong bể rửa sạch rau khúc và
để cho thật ráo nước mới cho vào cối giã. Bà tôi giã rau khúc cho đến khi nhuyễn và dẻo
như người ta giã giò. Sau đó bà tôi mới trộn rau khúc đã giã với bột nếp và nhào cho thật
nhuyễn. Mỗi khi bà tôi nhào bột bánh xong, tôi cũng cúi rạp xuống ghé sát mũi vào cối
bột bánh bà hít thật sâu. Cho dù vẫn chỉ là bột sống nhưng hương vị bánh khúc đã dâng
lên làm tôi ứa đầy nước miếng. Những lúc như thế, tôi lại giục bà đồ bánh khúc. Nhưng
bà tôi không bao giờ đồ bánh ngay. Bà tôi cứ để cối bột đã nhào kĩ chừng hơn một tiếng
mới bắt đầu nặn bánh. Ngày xưa, chả mấy khi có thịt làm nhân bánh như bây giờ. Bà tôi
chỉ dùng một ít nước mỡ trộn với đậu xanh mà quê tôi gọi là đậu tằm được thổi chín và