Đề cương ôn tập cuối kì 1 Ngữ văn 7 Cánh diều

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA HỌC KÌ I
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 7 – CÁNH DIỀU
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP
A. Phần 1: Nội dung kiến thức cần ôn tập 1. Văn bản:
- Nhận biết được các yếu tố hình thức (bối cảnh, nhân vật, ngôi kể và sự thay đổi
ngôi kể, ngôn ngữ vùng miền,...) và nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa,...) của văn
bản tiểu thuyết và truyện ngắn.
- Nhận biết được các yếu tố hình thức của thơ bốn chữ, năm chữ (số tiếng ở mỗi
dòng; vần, nhịp; từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ;...) và những suy nghĩ, tình
cảm, cảm xúc của người viết thể hiện qua bài thơ.
- Nhận biết được một số yếu tố hình thức (sự kiện, tình huống, cốt truyện, nhân
vật, bối cảnh,...) và nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa) của truyện khoa học viễn tưởng.
- Nhận biết được đặc điểm hình thức (Cấu trúc, cách nêu ý kiến, lí lẽ, bằng
chứng,...) và nội dung (đề tài, tư tưởng, ý nghĩa,...) của các văn bản nghị luận
văn học; mối quan hệ giữa đặc điểm với mục đích của bài nghị luận.
a. Tiểu thuyết và truyện ngắn Nội dung Tiểu thuyết Truyện ngắn
Tiểu thuyết là tác phẩm văn - Truyện ngắn là tác phẩm văn
xuôi cỡ lớn, có nội dung xuôi cỡ nhỏ, ít nhân vật, ít sự
phong phú, cốt truyện phức việc phức tạp,… Chi tiết và lời
tạp; phản ánh nhiều sự kiện, văn trong truyện rất cô đọng. 1. Khái
cảnh ngộ; thường miêu tả - Đặc điểm nhân vật là những nét niệm
nhiều tuyến nhân vật, nhiều riêng của nhân vật trong truyện,
quan hệ chồng chéo với thường được thể hiện qua hình
những diễn biến tâm lí phức dáng, cử chỉ, hành động, ngôn tạp, đa dạng.
ngữ, ý nghĩ,…

2. Tính
Thường được thể hiện qua hình dáng, cử chỉ, hành động, ngôn
cách nhân ngữ, suy nghĩ của nhân vật; qua nhận xét của người kể chuyện vật và các nhân vật khác,...
Thường chỉ hoàn cảnh xã hội của một thời kì lịch sử nói chung
3. Bối cảnh (bối cảnh lịch sử); thời gian và địa điểm, quang cảnh cụ thể xảy
ra câu chuyện (bối cảnh riêng); ...
b. Thơ bốn chữ, năm chữ Nội dung Thơ bốn chữ Thơ năm chữ
Bài thơ có nhiều dòng, mỗi Bài thơ có nhiều dòng, mỗi
dòng có bốn chữ. Các dòng dòng năm chữ. Các dòng thơ 1. Đặc
thơ trong bài thường ngắt nhịp trong bài thường ngắt nhịp 3/2 điểm 2/2 hoặc 1/3.
hoặc 2/3, thậm chí ngắt nhịp 1/4 hoặc 4/1.
- Có thể gieo vần chân (vần được gieo ở cuối dòng thơ), vần
lưng (vần được gieo ở giữa dòng thơ), vần liên (vần được gieo 2. Gieo
liên tiếp ở các dòng thơ), vần cách (vần không được gieo liên vần
tiếp mà thường cách ra một dòng thơ) hay vần hỗn hợp (vần
được gieo không trật tự nào). Bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ có thể gieo nhiều vần.
c. Truyện khoa học viễn tưởng Nội dung Kiến thức
Truyện khoa học viễn tưởng là những tác phẩm văn học mà tác
giả tưởng tượng, hư cấu dựa trên thành tựu của khoa học và 1. Khái
công nghệ; rất ít khi chứa các yếu tố thần kì, siêu nhiên mà luôn niệm
dựa trên những kiến thức hoặc lí thuyết khoa học tại thời điểm tác phẩm ra đời. 2. Đề tài
Thường gắn với các lĩnh vực khoa học như công nghệ tương lai,


du hành vũ trụ, người ngoài hành tinh, khám phá đại dương và lòng Trái Đất,...
Có thể bắt đầu từ sự kiện có thật; từ đó, nhà văn hình dung,
3. Sự kiện tưởng tượng ra câu chuyện. 4. Tình
Thường đột ngột, bất ngờ, có phần li kì, mạo hiểm,... huống
Thường gắn với các sự kiện khoa học và công nghệ; với những 5. Cốt
sự kiện “đi trước thời gian", những tình huống táo bạo, bất truyện ngờ….
Thường là những con người thông thái (nhà khoa học, nhà phát 6. Nhân
minh, sáng chế,...) trong các lĩnh vực (đề tài) mà tác phẩm đề vật cập tới.
7. Bối cảnh Thường gắn với đề tài của truyện.
d. Văn bản nghị luận văn học Nội dung Kiến thức
- Mục đích: thuyết phục người đọc về một vấn đề văn học. 1. Đặc
- Nội dung: tập trung phân tích về vẻ đẹp nội dung hoặc sự độc điểm
đáo về hình thức của tác phẩm văn học.
2. Giá trị Mang lại những hiểu biết về thiên nhiên, con người và cuộc
nhận thức sống xã hội,... giúp người đọc hiểu chính mình. của văn học
e. Bảng hệ thống hóa thông tin về cách văn bản đọc Loại,
Đặc điểm nổi bật Bà Văn Tác giả thể i bản Nội dung Hình thức loại 1 Người Đoàn Tiểu
Ca ngợi chú Võ Tòng - Nghệ thuật

đàn Giỏi thuyết
với phẩm chất hiền miêu tả tâm lí, ông cô
lành, chất phác nhưng tính cách, độc
vô cùng mạnh mẽ. phẩm chất giữa Mang trong mình nhân vật. rừng
phẩm chất của một - Tác giả đã người anh hùng sẵn sử dụng
sàng hi sinh, xả thân những ngôn từ vì đất nước. địa phương, đặc trưng của mảnh đất miền Tây Nam Bộ, giúp bài văn sinh động hấp dẫn mang nhiều nét đặc trưng văn hóa vùng miền. - Thay đổi ngôi kể từ ngôi thứ nhất (theo lời kể của cậu bé An) sang ngôi kể thứ ba, giúp câu chuyện thu hút, hấp dẫn, phù hợp hơn.