Đề thi cuối kì 1 Ngữ văn 11 Cánh diều - Đề 14

ĐỀ SỐ 14
SỞ GD & ĐT HẢI DƯƠNG
ĐỀ KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I
TRƯỜNG THPT THANH MIỆN III NĂM HỌC 2023-2024 (Hải Dương)
Môn: NGỮ VĂN – Lớp 11 CD
Thời gian làm bài: 90 phút
(không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (6 điểm)
Đọc bài thơ sau đây:
Ngày còn bé ta mơ trăng tháng tám
Giữa đêm rằm bầy cỗ, vui chơi
Cùng bạn nhỏ rước đèn múa hát
Trống ếch lùng tùng náo nức trăng vui
Khi lớn khôn ước mơ càng cháy bỏng
Vai kề vai nghe rộn tiếng tim yêu
Trải tâm tư dưới trời trăng sáng
Cuộc đời ơi, đẹp biết bao nhiêu!
Chỉ thế thôi ư? Ta còn mơ ước
Thành nhà thơ ca ngợi cuộc đời
Những vần thơ cùng du hành vũ trụ
Sưởi ấm vừng trăng lạnh niềm vui
Đâu chỉ lên trăng, thơ ta còn bay khắp
Theo những con tàu cập bến các vì sao
Như lòng ta chẳng bao giờ nguôi khát vọng


Biết bay rồi, ta lại muốn bay cao.
(Khát vọng, Xuân Quỳnh, Trích từ tập Chồi biếc, NXB văn học, 1963)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ gì?
Câu 2: Xác định phương thức biểu đạt của bài thơ.
Câu 3: Xác định chủ thể trữ tình của bài thơ.
Câu 4: Hãy chỉ ra những hình ảnh thể hiện ước mơ của nhân vật “ta” những ngày còn thơ bé.
Câu 5: Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ cuối.
Câu 6: Ở 3 khổ thơ đầu tác giả sử dụng từ "mơ", "mơ ước", hoặc "ước mơ" nhưng
đến khổ cuối lại dùng từ "khát vọng". Theo em sự thay đổi này có dụng ý gì?
Câu 7: Em hiểu hai câu thơ sau như thế nào?
"Như lòng ta chẳng bao giờ nguôi khát vọng
Biết bay rồi, ta lại muốn bay cao"
Câu 8: Qua văn bản trên tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì? Thông điệp
ấy có ý nghĩa gì với anh (chị)?
II. VIẾT (4,0 điểm)
Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê
là một người đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như
một quả trám khô. Khi bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của bác:
mười một đứa, mà đứa nhớn mới có mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên tay.
Mẹ con bác ta ở một căn nhà cuối phố, cái nhà cũng lụp xụp như những căn
nhà khác. Chừng ấy người chen chúc trong một khoảng rộng độ bằng hai chiếc
chiếu, có mỗi một chiếc giường nan đã gẫy nát. Mùa rét thì giải ổ rơm đầy nhà, mẹ


con cùng nằm ngủ trên đó, trông như một cái ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc.
Đối với những người nghèo như bác, một chỗ ở như thế cũng tươm tất lắm rồi.
Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt ngày cũng không đủ
nuôi chừng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa rét, bác
ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người có ruộng trong làng. Những
ngày có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được
mấy bát gạo và mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà. Đó là những ngày sung
sướng. Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ
cuống rạ dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai
mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói. Mấy đứa nhỏ nhất, con Tý, con
Phún, thằng Hi mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà không có cái ăn. Dưới
manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét, như thịt con trâu chết. Bác Lê
ôm ấp lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của mình ấp ủ cho nó.
Cuộc đời của gia đình bác Lê cứ như thế mà lặng lẽ qua, ngày no rồi lại
ngày đói. Tuy vậy, cũng có những ngày vui vẻ. Những ngày nắng ấm trong năm,
hay những buổi chiều mùa hạ, mẹ con bác Lê cùng nhau ngồi chơi ở trước cửa nhà.
Các người hàng xóm cũng làm như thế. Các bà mẹ ngồi rủ rỉ với nhau những câu
chuyện kín đáo, các trẻ con nô đùa dưới quán chợ, còn các bà già thì ngồi rũ tóc
tìm chấy ngoài bóng nắng. Bác Lê đem thằng Hi, con Phún ra gọt tóc cho chúng nó
bằng một cái mảnh chai sắc. Thằng cả ngồi đan lại cái lờ, còn những đứa khác chơi
quanh gần đấy. Trong ngày hè nóng nực, con bác Lê đứa nào cũng lở đầu - bác ta
bảo là một cái bệnh gia truyền từ đời ông tam đại - nên bác lấy phẩm xanh bôi cho
chúng nó. Trông mẹ con bác lại giống mẹ con đàn gà, mà những con gà con người
ta bôi xanh lên đầu cho khỏi lẫn. Người phố chợ vẫn thường nói đùa bác Lê về đàn
con đông đúc ấy. Bác Đối, kéo xe, người vui tính nhất xóm, không lần nào đi qua
nhà bác Lê mà không bảo:


- Bác phải nhớ thỉnh thoảng đếm lại con không quên mất.
Bác Lê bao giờ cũng trả lời một câu:
- Mất bớt đi cho nó đỡ tội!
Nhưng mọi người biết bác Lê quí con lắm. Tuy bác hết sức công bằng,
người ta cũng thấy bác yêu thằng Hi hơn cả, nó là con thứ chín, và ốm yếu xanh
xao nhất nhà. Bác thường bế nó lên lòng, hôn hít, rồi khoe với hàng xóm: nội cả
nhà chỉ có nó là giống thầy cháu như đúc. Rồi bác ôm con ngồi lặng yên một lát,
như để nhớ lại chuyện gì đã lâu lắm.
(Trích Nhà mẹ Lê - Thạch Lam, Nhà xuất bản Đời nay, 1937)
Anh (chị) hãy viết bài văn phân tích, đánh giá về hình ảnh mẹ Lê trong đoạn trích trên. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 6.0
Văn bản được viết theo thể thơ tự do. 0.5
Hướng dẫn chấm: 1
- Học sinh trả lời đúng như đáp án: 0,5 điểm
- HS trả lời không đúng như đáp án: không cho điểm
Phương thức biểu đạt: Tự sự, miêu tả, biểu cảm. 0.5
Hướng dẫn chấm: 2
- Học sinh trả lời đúng như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời được 1-2 phương thức: 0.25 điểm
- HS trả lời không đúng như đáp án: không cho điểm 3
Chủ thể trữ tình: Ta (Tác giả) 0.5
Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời đúng như đáp án: 0,5 điểm