Đề thi cuối kì 2 Ngữ văn 8 Cánh diều (Đề 1)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI CUỐI HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2023 – 2024
Môn: Ngữ văn – Lớp 8 ĐỀ SỐ 1
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Bàn về nhân vật Thánh Gióng
Truyện Thánh Gióng là tác phẩm lớn đầu tiên về đề tài giữ nước chống xâm
lược. Nhân vật Thánh Gióng được xây dựng rất đặc sắc, vừa là một anh hùng phi
thường với vẻ đẹp lí tưởng, vừa là một con người trần thế với những vẻ đẹp giản dị, gần gũi.
Trước hết, Thánh Gióng hội tụ những đặc điểm phi thường, thể hiện lí tưởng
của nhân dân về người anh hùng đánh giặc cứu nước. Sự phi thường của nhân vật
Gióng thể hiện qua những chi tiết về sự thụ thai thần kì của bà mẹ Gióng (như bà
bắt đầu mang thai Gióng sau khi bà ướm thử bàn chân mình vào vết chân khổng lồ,
bà mang thai Gióng mười hai tháng mới sinh,...). Ở Gióng có cả sức mạnh của thể
lực và sức mạnh của tinh thần, ý chí. Không có thể lực và ý chí chiến đấu phi
thường, làm sao Thánh Gióng có thể nhổ từng bụi tre đằng ngà để tiếp tục truy kích
và đánh tan giặc Ân xâm lược? Tất cả những chi tiết ấy đều nhằm mục đích đề cao
người anh hùng, làm cho người anh hùng có nguồn gốc siêu nhiên, thần thánh khác thường.
Nhìn chung, những yếu tố kì diệu khác thường trong nhân vật Gióng tuy khá
nổi bật nhưng cũng không thể lấn át và thay thế được cái bình thường của con
người trần thế. Nguồn gốc, lai lịch của Gióng thật rõ ràng, cụ thể và xác định. Căn
bản và trước hết, Gióng là một Con Người, một người con của làng Phù Đổng,
nước Văn Lang, đời Hùng Vương thứ sáu. Quá trình ra đời, trưởng thành và chiến
thắng giặc ngoại xâm của Gióng đều gắn với những người dân bình dị. Dù có siêu


nhiên kì ảo đến đâu, Gióng vẫn phải “nằm trong bụng mẹ” (dù là mấy tháng), vẫn
phải “uống nước, ăn cơm với cà” (dù là mấy nong), vẫn phải mặc quần áo bằng vải
của dân làng Phù Đổng (dù là cỡ rộng đến đâu). Và ngay cả ngựa sắt, roi sắt, áo
giáp sắt của Gióng cũng là do vua Hùng tập hợp những người thợ rèn tài giỏi ở trong nước đúc nên.
Nhân vật Thánh Gióng thể hiện sức mạnh của nhân dân trong công cuộc giữ
nước. Lực lượng chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc của dân tộc bình thường
tiềm ẩn trong nhân dân, tương tự như chú bé làng Gióng nằm im không nói, không
cười. Nhưng khi có giặc thì tiếng gọi ấy đã tập hợp, thức tỉnh tất cả các lực lượng
tiềm ẩn ấy của dân tộc và làm nên Thánh Gióng.
Khi chưa có giặc, Gióng là đứa trẻ nằm im không biết nói. Khi nghe tiếng gọi
của non sông, Gióng vụt lớn lên và cất lời nhận nhiệm vụ đánh tan giặc, Thánh
Gióng bay về trời. Quá trình phát triển của nhân vật Thánh Gióng dồi dào ý nghĩa
nhân sinh và nên thơ, nên họa biết bao!
(Theo Hoàng Tiền Tựu, Bình giảng truyện dân gian, NXB Giáo dục, 2003
Câu 1. Văn bản trên thuộc thể loại văn học nào? A. Nghị luận xã hội B. Nghị luận văn học C. Truyện ngắn D. Văn bản thông tin
Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của văn bản trên là? A. Tự sự B. Biểu cảm C. Miêu tả D. Nghị luận
Câu 3. Câu: “Quá trình phát triển của nhân vật Thánh Gióng dồi dào ý nghĩa nhân
sinh và nên thơ, nên họa biết bao!” thuộc kiểu câu:

A. Nghi vấn B. Trần thuật C. Cầu khiến D. Cảm thán
Câu 4. Tác giả đã đưa ra bằng chứng thể hiện đặc điểm phi thường của Thánh Gióng qua câu văn nào?
A. Trước hết, Thánh Gióng hội tụ những đặc điểm phi thường, thể hiện lí tưởng
của nhân dân về người anh hùng đánh giặc cứu nước.
B. Ở Gióng có cả sức mạnh của thể lực và sức mạnh của tinh thần, ý chí.
C. Sự phi thường của nhân vật Gióng thể hiện qua những chi tiết về sự thụ thai
thần kì của bà mẹ Gióng (như bà bắt đầu mang thai Gióng sau khi bà ướm thử bàn
chân mình vào vết chân khổng lồ, bà mang thai Gióng mười hai tháng mới sinh,...).
D. Tất cả những chi tiết ấy đều nhằm mục đích đề cao người anh hùng, làm cho
người anh hùng có nguồn gốc siêu nhiên, thần thánh khác thường.
Câu 5. Tác dụng của dấu ngoặc kép trong câu: “Dù có siêu nhiên kì ảo đến đâu,
Gióng vẫn phải “nằm trong bụng mẹ”, vẫn phải “uống nước, ăn cơm với cà”, vẫn
phải mặc quần áo bằng vải của dân làng Phù Đổng.” là:
A. Dùng để dẫn lời nói trực tiếp .
B. Đánh dấu những từ, cụm từ được dùng với ý nghĩa đặc biệt.
C. Dùng để đánh dấu tên của các vở kịch, tác phẩm văn học, tờ báo, tập san… dẫn trong câu văn.
D. Dùng để đánh dấu các từ ngữ có hàm ý mỉa mai.
Câu 6. Từ Hán Việt trong câu “Trước hết, Thánh Gióng hội tụ những đặc điểm phi
thường, thể hiện lí tưởng của nhân dân về người anh hùng đánh giặc cứu nước.” là: A. Trước hết B. Đặc điểm C. Phi thường

D. Nhân dân
Câu 7. Tác giả đã đưa ra bằng chứng thể hiện đặc điểm “là một con người trần
thế” của Thánh Gióng qua câu văn nào?
A. Nguồn gốc, lai lịch của Gióng thật rõ ràng, cụ thể và xác định.
B. Khi chưa có giặc, Gióng là đứa trẻ nằm im không biết nói.
C. Quá trình phát triển của nhân vật Thánh Gióng dồi dào ý nghĩa nhân sinh và nên thơ, nên hoa biết bao!
D. Khi nghe tiếng gọi của non sông, Gióng vụt lớn lên và cất lời nhận nhiệm vụ
đánh tan giặc, Thánh Gióng bay về trời.
Câu 8. Chi tiết nào sau đây không có yếu tố kì ảo trong truyện Thánh Gióng?
A. Giặc Ân xâm lược bờ cõi nước ta.
B. Sự ra đời kì lạ của Gióng.
C. Gióng lớn nhanh như thổi
D. Thánh Gióng bay về trời.
Câu 9 (1,0 điểm) Có ý kiến cho rằng: “Những góc nhìn, cách hiểu khác nhau của
tác giả về nhân vật Thánh Gióng giúp chúng ta hiểu văn bản sâu hơn”. Em có đồng
ý với ý kiến này không? Vì sao?
Câu 10 (1,0 điểm) Dựa vào nội dung của văn bản trên, em hãy viết đoạn văn
khoảng 5-7 dòng trình bày suy nghĩ của em về nhân vật Thánh Gióng trong truyện truyền thuyết cùng tên.
Phần II. Viết (4,0 điểm)
“Sứ mạng của người mẹ không phải là làm chỗ dựa cho con cái mà là làm cho chỗ
dựa ấy trở nên không cần thiết” (B.Babbles). Hãy trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.