Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo (Đề 9)

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I
Phần 1: Đọc hiểu (5,0 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:
Nảy nảy tơ đồng nhịp nhịp đôi
Lòng nâng ngòn ngọt lại đầu môi
Này em hát khúc tương tự nhé
Ngâm khẽ em ơi nhẹ nhẹ lời
Sao đàn u hoài gì mùa thu?
Sao đàn u hoài gì mùa thu?
Tri âm nghe thử dây đồng vọng
Lạc lõng đêm vàng khi nhạc ru
Như Tử Kì nghe nhạc Bá Nha
Em nghe anh dạo khúc thu xa
Thuyền xuôi về bến mô thuyền nhỉ
Sông trắng bờ xa lộ bóng nhà
Giọng hát sầu chi phấn nữ ơi
Từng canh trời điểm một sao rơi
Tà tà trăng lặn hiu hiu gió
Ánh lửa chài xa thấp thoáng trôi
Tay nhấn tơ chùng đã ngấm sương
Hò ngân cung Bắc lướt cung Thương
Dòng Tiêu Kim Thuỷ gà xao xác
Ngẩng thấy kinh kì khói vấn vương
Em can lời thôi anh dứt nhạc
Biệt li đôi phách ngó đàn tranh
Một đêm đàn lạnh trên sông Huế
Ôi nhớ nhung hoài vạt áo xanh.
(Một đêm đàn lạnh trên sông Huế, Văn Cao, Doãn Tòng tuyển chọn,
NXB Tổng hợp Đồng Nai, 2005)
Câu 1 (1,0 điểm): Trong bài thơ trên, ai là người chơi nhạc? Ai là người hát?
Câu 2 (1,0 điểm): Những câu thơ nào trong bài thơ trực tiếp miêu tả giọng hát?
Câu 3 (1,0 điểm): Tác giả có dụng ý gì khi nhắc đến điển cố Bá Nha, Tử Kì trong bài thơ?
Câu 4 (1,0 điểm): Nêu ngắn gọn tác dụng của những câu thơ tả cảnh trong bài thơ.
Câu 5 (1,0 điểm): Anh/ chị sẽ có ý kiến như thế nào nếu có người cho
rằng:“Bài thơ Một đêm đàn lạnh trên sông Huế là sự hoà điệu tri âm giữa
người chơi đàn và người hát” nhưng người khác lại khẳng định “bài thơ
là sự thể hiện những khám phá riêng của nhà thơ về sức lay động của âm nhạc”?
Phần 2: Viết (5,0 điểm)
Vượt quá ranh giới của sự tự tin, bạn có thể trở thành kẻ ngạo
mạn; vượt quá ranh giới của sự ngay thẳng, bạn có thể trở thành kẻ thô
lỗ; vượt quá ranh giới của sự khiêm nhường, bạn có thể trở thành kẻ tự ti.
Lấy những mệnh đề trên làm ý tưởng, anh/ chị hãy viết một bài luận với
nhan đề: Ranh giới của giới trẻ hiện nay. HƯỚNG DẪN GIẢI
Phần 1: Đọc hiểu (5,0 điểm) Câu Đáp án Điểm 1
Trong bài thơ trên, người chơi đàn là “anh” (nhân vật 1,0 điểm
trữ tình), người hát là “em” (được gọi bằng các đại từ
khác như“nàng” “phấn nữ).
Những câu thơ trực tiếp miêu tả giọng hát: Giọng hát 2
sầu chi phấn nữ ơi; Hò ngân cung Bắc lướt cung 1,0 điểm Thương.
Nhắc đến điển cố Bá Nha, Tử Kì, tác giả muốn khẳng
định sự tri âm, tri kỉ giữa người chơi đàn và người hát; 3 1,0 điểm
giọng hát của phấn nữ hoà nhập, ăn phách với tiếng đàn.
Những câu thơ tả cảnh đêm trên sông nước được đan
xen vào những câu thơ tả nhạc, tả giọng hát (Sông
trắng bờ xa lộ bóng nhà, Tà tà trăng lặn hiu hiu gió/
Ánh lửa chài xa thấp thoáng trôi, Dòng Tiêu Kim
Thuỷ gà xao xác/ Ngẩng thấy kinh kì khói vấn vương)
gợi trạng thái chập chờn như tỉnh như mê bởi âm 4 1,0 điểm
nhạc; con người mê đắm, cùng thăng hoa trong bản
đàn, khúc hát nên chỉ thỉnh thoảng phát hiện ra một
vài nét của cảnh vật từ trên sông. Tả cảnh là cách
mượn một vài khoảnh khắc bừng tỉnh để gợi sự say
đắm, thăng hoa triền miên trong đêm theo tiếng đàn, điệu hát. 5
Có thể trả lời theo nhiều cách, trong đó có thể đồng 1,0 điểm
tình với một trong hai quan điểm hoặc nêu quan điểm
theo hướng cả hai ý kiến đều không mâu thuẫn nhưng
còn phiến diện bởi đó là những tầng ý nghĩa khác
nhau của bài thơ. Song, dù nêu quan điểm theo hướng
nào cũng cần bảo đảm sức thuyết phục của lập luận
khi bảo vệ quan điểm của mình. Sự hoà điệu tri âm
giữa người chơi đàn và người hát là nghĩa trực tiếp để
thông qua đó tác giả thể hiện những khám phá riêng
về sức lay động của âm nhạc.
Phần 2: Viết (5,0 điểm) Câu Đáp án Điểm
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn 0,5 điểm
đề, kết bài khái quát được vấn đề.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,5 điểm
Trình bày về vấn đề: Ranh giới của giới trẻ hiện nay.
c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm 3,0 điểm
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần
vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ
giữa lí lẽ và dẫn chứng. Dưới đây là một vài gợi ý cần hướng tới:
- Ranh giới ở đây được hiểu là đường biên của các
giới hạn mà nếu vượt qua nó thì mọi ý nghĩa ban đầu sẽ trở nên đối lập.
- Ý thức được ranh giới trong cuộc sống sẽ giúp người
ta quân bình được mọi giới hạn, tránh sự thái quá (ví
dụ từ người nổi tiếng có thể biến thành kẻ lố bịch, từ
người tột đỉnh của thành công sẽ trở thành kẻ thất bại thảm hại).
- Tuy nhiên, ý thức được ranh giới là điều không dễ
bởi khi thành công trong bất cứ lĩnh vực nào, người ta
thường có nhu cầu tiến xa hơn mà đôi khi không cần
biết đến những điều kiện cho phép.
- Mặt khác, nếu quá chú trọng ranh giới, người ta sẽ
không khai thác hết những tiềm năng của chính mình;
khi ấy, ranh giới thành rào cản đối với sự phát triển