Đề thi giữa kì 2 Ngữ văn 11 Cánh diều (Đề 2)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2023 – 2024
Môn: Ngữ văn – Lớp 11 ĐỀ SỐ 2
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm) BỤI QUÝ K.G. Paustovsky
(1) […] “Gõ kiến” là biệt hiệu mà hàng xóm láng giềng đặt cho Samet, ta phải
hình dung anh là một người gầy gò, mũi nhọn và dưới vành mũ bao giờ cũng lủng
lẳng một mớ tóc giống như mào chim.
Trước kia, Samet đăng lính trong quân đội của “Tiểu Napôlêông” trong thời gian
chiến tranh ở Mêhicô. Anh bị sốt rét nặng ở Vera-Krux, liền được gửi về nước.
Viên chỉ huy trung đoàn nhân dịp bèn nhờ Samet đưa đứa con gái lên tám của ông
tên là Xuyzan về Pháp. Viên chỉ huy goá vợ, vì thế đi đâu ông cũng phải đèo bòng
con gái theo. Nhưng lần này ông quyết định tạm xa con và gửi nó về cho người chị
ở Ruăng, bởi ở đây thiếu gì những nguy hiểm bất ngờ.
Trên đường Samet về Pháp khí nóng bốc ngùn ngụt trên Đại Tây Dương. Con bé
suốt ngày im lặng. Thậm chí nhìn những con cá bay vọt lên khỏi mặt nước, bóng
nhẫy, nó cũng chẳng mỉm cười. Samet hết sức chăm sóc Xuyzan […]. Càng ngày
anh càng hay bắt gặp cái nhìn băn khoăn của con bé. Cuối cùng anh đánh liều kể
cho nó nghe về cuộc đời mình, anh ngạc nhiên thấy con bé nghe một cách háo hức
và thậm chí còn bắt anh kể đi kể lại, đòi biết thêm những tình tiết mới… Anh kể về
một bông hồng bằng vàng… bông hồng sáng lấp lánh như thế nào, mặc dù bên
ngoài cửa sổ không có nắng và cơn bão buồn thảm đang gầm gào ngoài eo biển:
Bà lão trong thôn có một bông hồng vàng, mọi người đều ngạc nhiên thấy bà lão
dân chài không chịu bán vật quý của mình đi. Bán nó đi bà có thể thu được cả
đống tiền. Chỉ một mình mẹ Samet biết rằng bán bông hồng ấy đi là có tội, bởi vì


đó là quà chúc phúc của người tình bà lão tặng bà, khi bà còn là một cô gái tươi
hơn hớn làm ở nhà máy đóng hộp cá Xácđin ở tỉnh Ôđécnơ.
Trên thế gian này hiếm ai có được những bông hồng vàng, - mẹ Samet nói. - Nhà
nào có nó, nhà ấy sẽ được hạnh phúc. Mà không riêng gì họ, ai đụng tới bông
hồng đó, người ấy cũng sẽ được hạnh phúc. Thằng bé Samet sốt ruột đợi mãi ngày
bà lão dân chài được hưởng hạnh phúc. Nhưng đến cả bóng dáng của hạnh phúc
cũng chẳng thấy đâu. Thế rồi Samet bỏ làng ra đi, không đợi được đến ngày cuộc
đời bà lão thay đổi. Mãi một năm sau, một người quen làm thợ đốt lò trên con tàu
chở thư ở Lơ Havrơ mới kể cho anh nghe rằng con trai bà lão bất thình lình từ
Pari trở về, anh chàng họa sĩ đó râu xồm, vui nhộn và có tính khí kỳ quặc. Từ ngày
ấy người ta không còn nhận ra túp lều kia nữa. Nó trở nên ồn ào và dư dật. Người
ta kháo nhau rằng bọn hoạ sĩ vẽ lăng nhăng cũng kiếm được ối tiền.
Một hôm, ngồi trên boong tàu, Samet đang dùng chiếc lược sắt của mình chải mớ
tóc rối tung trước gió cho Xuyzan thì con bé hỏi anh:
- Anh Giăng ơi, rồi cũng có người cho em một bông hồng vàng chứ?
- Rất có thể, - Samet trả lời. - Rồi cũng sẽ có một thằng dở hơi nào đó cho em, Xuyzan ạ! […]
Trước đó Samet đã nghe nhiều chuyện bịa đặt của lính tráng, nhưng riêng anh,
anh chưa từng bịa chuyện bao giờ. Không phải anh không biết tưởng tượng, chẳng
qua anh chưa bao giờ thấy cần phải làm như vậy. Còn giờ đây anh coi việc làm
vui cho Xuyzan là một bổn phận thiêng liêng.
Samet đưa Xuyzan đến Ruăng và trao tận tay cho bác gái nó – một người đàn bà
cao lớn, có đôi môi tái nhợt và mím chặt. Bà ta đeo hạt cườm đen khắp mình trông
như một con rắn ở rạp xiếc. Con bé vừa trông thấy bà bác đã vội bám chặt lấy
Samet và nép vào cái áo ca pốt bạc phếch của anh.


- Không sao! - Samet thì thầm và khẽ đẩy vào vai Xuyzan. - Bọn lính tráng bọn
anh cũng chẳng được lựa chọn cho mình các ông đại đội trưởng đâu. Chịu khó
vậy, Xuzi, cô lính ạ!
(2) Samet bỏ đi. Trong túi dết Samet còn giữ lại kỷ niệm của Xuyzan: một cái nơ
buộc tóc đã nhàu nát màu xanh. Có trời mới biết vì sao cái băng đó lại thơm dịu
đến thế, như thể nó được cất giữ trong một giàn hoa tím. Năm tháng qua đi trong
cảnh thiếu thốn đơn điệu. Samet nếm trải hết nghề cực nhọc này đến nghề khốn
khổ khác và cuối cùng anh trở thành người quét rác thành Pari…
Ngày lại ngày quyện lấy nhau trong một màu vàng đục. Nhưng đôi khi trong cái
màu vàng đục ấy, Samet lại thấy dấy lên trong lòng mình một áng mây hồng: Đó là
bộ áo dài cũ của Xuyzan. Từ tấm áo ấy phảng phất hương xuân tươi mát như thể
người ta cũng cất nó trong giành hoa tím.
Xuyzan giờ ở đâu? Em sống ra sao?... Đã nhiều lần Samet định đi Ruăng thăm
Xuyzan. Nhưng anh cứ lần lữa mãi cho đến lúc chợt hiểu rằng mình đã bỏ lỡ thời
gian và chắc chắn Xuyzan đã quên hẳn anh rồi. Anh tự mắng mình là đồ bị thịt,
khi nhớ đến cuộc chia tay với Xuyzan. Đáng lẽ phải hôn cô bé thì anh lại ấn vào
lưng nó, đẩy nó tới chỗ con quạ già nọ và bảo: “Chịu khó vậy, Xuzi, cô lính ạ!” […]
(3) Một hôm, cũng vào một buổi bình minh mờ mịt hơi sương như thế, Samet đi
trên cầu Phế Binh bắc ngang sông Xen và gặp một thiếu phụ mặc áo dài màu tím
nhạt, đính đăng ten đen. Thiếu phụ đứng trên thành cầu và nhìn xuống dòng sông.
Samet dừng lại, cất bỏ chiếc mũ bụi bặm và nói:
- Thưa tiểu thư, nước sông Xen lúc này lạnh lắm. Tiểu thư nên để tôi đưa về nhà thì hơn
- Giờ đây tôi cũng chẳng có nhà. Thiếu phụ trả lời rất nhanh và quay về phía Samet.
Samet để rơi chiếc mũ.


- Xuzi! - Anh kêu lên bằng một giọng tuyệt vọng và sung sướng đến cực độ, – Cô
lính Xuzi! Cô bé của anh! Thế là cuối cùng anh cũng đã gặp em. Chắc là em quên
anh rồi. Anh là Giăng Ecnet Samet đây, cái anh binh nhì ở Trung đoàn Thuộc địa
số Hai Mươi Bảy đã đưa em về cho mụ bác gái tởm lợm ở Ruăng đây. Em bây giờ
xinh quá đi thôi! Tóc em chải mới khéo nữa chứ! Còn anh, cái thằng lính quèn này
thì chẳng biết xoay xở với mái tóc em thế nào.
- Giăng! - Thiếu phụ kêu lên, đâm bổ tới ôm lấy cổ anh và khóc, - Giăng, anh vẫn
tốt như xưa. Em còn nhớ hết mà!
- Ồ, rõ vớ vẩn! - Samet lầu bầu trong miệng. - Lòng tốt của anh thì lợi lộc gì cho
ai. Có chuyện gì đã xảy ra với em vậy, em gái bé nhỏ của anh?
Samet kéo Xuyzan lại gần mình và làm cái việc anh không dám làm trước kia ở
Ruăng: Vuốt ve và hôn lên mái tóc óng ả của nàng. Rồi anh vội lánh ra, sợ Xuyzan
ngửi thấy mùi chuột cống trên áo ngoài của anh. Nhưng Xuyzan lại càng nép chặt vào vai anh hơn.
- Có chuyện gì vậy, em bé nhỏ của anh? - Samet bối rối nhắc lại.
Xuyzan không trả lời. Nàng không nén được tiếng nức nở. Samet hiểu rằng lúc này
chưa nên hỏi nàng chuyện gì hết.
- Anh có một cái hang chỗ tường thành - Samet vội vã nói - Hơi xa đây một chút.
Tất nhiên ở nhà chẳng có gì hết, nhẵn như chùi. Nhưng được cái có thể hâm nước
cho nóng và nằm ngủ trên giường. Ở đó em có thể tắm táp và nghỉ ngơi. Và nói
chung em muốn ở bao lâu tùy thích.
Xuyzan ở nhà Samet năm ngày. Năm ngày ấy, một mặt trời kỳ lạ cất lên trên thành
Paris. Hết thảy mọi ngôi nhà, kể cả những nhà cũ kỹ nhất, ám khói, tất cả những
khu vườn, thậm chí cả cái hang của Samet nữa đều rực rỡ trong những tia sáng
của vừng thái dương ấy, như là những báu vật.