Đề thi giữa kì 2 Ngữ văn 8 Cánh diều (Đề 10)

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2023 – 2024
Môn: Ngữ văn – Lớp 8 ĐỀ SỐ 10
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (5 điểm)
Đọc bài thơ sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: NHÀN Nguyễn Bỉnh Khiêm
Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào
Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ
Người khôn, người đến chốn lao xao
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao
Rượu đến gốc cây, ta sẽ nhắp
Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao
Câu 1. Bài thơ được viết theo thể thơ nào?
A. Thất ngôn bát cú đường luật
B. Thất ngôn tứ tuyệt đường luật
C. Thất ngôn xen lục ngôn D. Song thất lục bát
Câu 2. Trong bài thơ, thú Nhàn của Nguyễn Bình Khiêm được thể hiện qua những hình ảnh nào? A. Ăn, tắm, uống rượu B. Ăn, tắm, ngắm trăng
C. Tắm, uống rượu, chơi đàn
D. Uống rượu, ăn, chơi cờ


Câu 3. Bài thơ Nhàn không đề cập đến phương diện nào trong chân dung con
người Nguyễn Bỉnh Khiêm? A. Sự nghiệp B. Nhân cách C. Cuộc sống sinh hoạt D. Trí tuệ
Câu 4. Từ “thơ thẩn” trong bài thơ có nghĩa là gì?
A. Lặng lẽ, chậm rãi, thư thái trong lòng
B. Tinh thần không ổn định, vẩn vơ
C. Từ từ, chậm rãi, không vội vàng
D. Lặng lẽ như có điều gì đang suy nghĩ vẩn vơ lan man
Câu 5 (0,5 điểm) Xác định nhịp thơ ở câu thơ đầu tiên. Nêu tác dụng của cách ngắt nhịp ấy.
Câu 6 (1,0 điểm) Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ thứ 3 và thứ 4.
Câu 7 (0,5 điểm) Triết lí sống của Nguyễn Bỉnh Khiêm được thể hiện như thế nào qua hai câu cuối bài thơ?
Câu 8 (1,0 điểm) Em hiểu như thế nào là nhàn? Quan niệm về chữ nhàn của tác giả trong bài thơ trên?
Phần II. Viết (5,0 điểm)
Em hãy viết bài văn phân tích tác phẩm Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm được nêu ra ở phần đọc hiểu.

HƯỚNG DẪN CHẤM
Phần I. Đọc hiểu (5,0 điểm) Câu Nội dung cần đạt Điểm
Câu 1 A. Thất ngôn bát cú đường luật 0,5 điểm
Câu 2 A. Ăn, tắm, uống rượu 0,5 điểm
Câu 3 A. Sự nghiệp 0,5 điểm
Câu 4 A. Lặng lẽ, chậm rãi, thư thái trong lòng 0,5 điểm
- Nhịp thơ ở câu thơ 1 là 2/2/3.
- Tác dụng của cách ngắt nhịp: cho thấy cái chủ động, sẵn Câu 5 0,5 điểm
sàng, thanh thản của Trạng Trình với cuộc sống điền dã, có
chút ngông ngạo trước thói đời.
- Biện pháp nghệ thuật tu từ trong câu thơ 3 và 4: Phép đối
(Ta dại - Người khôn; nơi vắng vẻ - chốn lao xao
- Hiệu quả nghệ thuật của phép đối đó: vừa để khẳng định
sự lựa chọn phương châm sống, cách ứng xử của tác giả - Câu 6 1,0 điểm
chọn lối sống tĩnh tại, an nhàn, không tranh giành, vừa thể
hiện sắc thái châm biếm, mỉa mai đối với cách sống mưu
cầu danh lợi, ham danh vọng, phú quý của một bộ phận người.
Danh vọng, tiền tài cũng chỉ là phù du, hư vô. Tất cả sẽ vô
Câu 7 nghĩa sau một cái khép mắt khẽ khàng. Đó là cái nhìn của 0,5 điểm
một bậc đại nhân, đại trí.
Câu 8 Chữ nhàn được hiểu là: 1,0 điểm
- Nhàn là có ít hoặc không có việc gì phải làm, phải lo

nghĩ đến
- Quan niệm về chữ nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm (0,5 điểm)
+ Là không tranh đua, không màng danh lợi, không bon
chen, không cơ mưu, tự dục.
+ Là sống thanh thản, an nhiên, tự tại bởi những thú vui riêng của mình.
Phần II. Viết (5,0 điểm) Câu Đáp án Điểm
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận
Mở bài giới thiệu được tác giả tác phẩm. Thân bài triển khai 0,25 điểm
được phân tích chi tiết nội dung và nghệ thuật. Kết bài nêu
được cảm nghĩ của bản thân về tác phẩm.
b. Xác định đúng yêu cầu của đề: Phân tích tác phẩm Nhàn – 0,25 điểm Nguyễn Bỉnh Khiêm
c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song 4,0 điểm
cần đảm bảo các ý sau: I. Mở bài
- Giới thiệu tác giả Nguyễn Bỉnh Khiêm.
- “Nhàn” là bài thơ Nôm nổi tiếng của Nguyễn Bỉnh Khiêm
thể hiện rõ quan niệm sống của tác giả. II. Thân bài - Hai câu đề:
+ Nhịp điệu những câu thơ đầu tạo cảm giác thư thái, ung dung