Đề Tốt nghiệp Ngữ Văn 2024 theo đề tham khảo (Đề 2)

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO KÌ THI TỐT NGHIỆP TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2024
Bài thi: NGỮ VĂN – ĐỀ 2
Thời gian làm bài: 120 phút không kể thời gian phát đề
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Lại gặp lại cánh chuồn ngày thơ bé
Bay đan nhau dệt mảnh nắng cuối cùng
Con chuồn ngô hay làm dáng Chao mình soi mặt ao trong
Đốt cháy lòng một nét chờ mong
Con chuồn đỏ thân ngời như ngọn lửa
Con chuồn vằn mang những điều kỳ lạ
Với đứa trẻ nào chưa biết bơi
Ôi cánh chuồn gợi những buồn vui
Cánh chuồn nào bay vào những nỗi nhớ?
Ngọn sào thưa cánh chuồn ai ngái ngủ
Những cánh chuồn mỏng manh như tình yêu!
Gió heo may hôm nay về chăng
Mà chuồn chuồn bay về dăng dăng
Báo cơn bão phương nào thổi tới?
Đường sẽ vắng nếu trời bão nổi
Cánh cửa nhà sập lại trước khi mưa
Con chim tìm tránh bão sẽ về xa
Con kiến nhỏ cũng ẩn mình trong tổ
Không còn trời xanh chỉ mưa và gió
Những dòng sông không nhà cửa miên man
Và mây, mây khắp chốn lang thang
Chặn bốn phía những cỏ cây tội nghiệp
Cho cơn lốc dữ tợn về bẻ nát
Trái đất này sẽ nhấn chìm trong mưa
Không tìm đâu một chỗ nương nhờ!
Mỏng manh thế chịu làm sao nổi
Chuồn chuồn ơi báo làm chi bão tới
Trời bão lên rồi mày ở đâu?


(Xuân Quỳnh, Chuồn chuồn báo bão, dẫn theo www.thivien.net)
Thực hiện các yêu cầu:
Câu 1. Xác định thể thơ của văn bản.
Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh miêu tả cuộc sống khi bão nổi.
Câu 3. Phân tích hiệu quả của việc sử dụng câu hỏi tu từ ở cuối văn bản.
Câu 4. Nhận xét về hình tượng những con chuồn chuồn trong văn bản.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1. (2,0 điểm)
Anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ của bản thân về giá trị của
truyền thống trong đời sống hiện đại. Câu 2 (5,0 điểm)
Làng ở trong tầm đại bác của đồn giặc. Chúng nó bắn, đã thành lệ, mỗi ngày hai lần, hoặc
buổi sáng sớm và xế chiều, hoặc đứng bóng và sẩm tối, hoặc nửa đêm và trở gà gáy. Hầu hết đạn
đại bác đều rơi vào ngọn đồi xà nu cạnh con nước lớn. Cả rừng xà nu hàng vạn cây không có cây
nào không bị thương. Có những cây bị chặt đứt ngang nửa thân mình, đổ ào ào như một trận bão. Ở
chỗ vết thương, nhựa ứa ra, tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh nắng hè gay gắt, rồi dần dần bầm
lại, đen và đặc quyện thành từng cục máu lớn.
Trong rừng ít có loại cây sinh sôi nảy nở khoẻ như vậy. Cạnh một cây xà nu mới ngã gục, đã
có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, hình nhọn mũi tên lao thăng lên bầu trời. Cũng có ít
loại cây ham ánh sáng mặt trời đến thế. Nó phóng lên rất nhanh để tiếp lấy ánh nắng, thứ ánh nắng
trong rừng rọi từ trên cao xuống từng luồng lớn thắng tắp, lóng lánh vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây
bay ra, thơm mỡ màng. Có những cây con vừa lớn ngang tầm ngực người lại bị đại bác chặt đứt
làm đôi. Ở những cây đó, nhựa còn trong, chất đầu còn loãng, vết thương không lành được, cứ loét
mãi ra, năm mười hôm thì cây chết. Nhưng cũng có những cây vượt lên được cao hơn đầu người,
cành lá sum sê như những con chim đã đủ lông mao, lông vũ. Đạn đại bác không giết nổi chúng,
những vết thương của chúng chóng lành như trên một thân thể cường tráng. Chúng vượt lên
rátnhanh, thay thế những cây đã ngã ... Cứ thế hai ba năm nay rừng xà nu ưỡn tấm ngực lớn của
mình ra, che chở cho làng ...
Đứng trên đồi xà nu ấy trông ra xa, đến hết tầm mắt cũng không thấy gì khác ngoài những đồi
xà nu nối tiếp tới chân trời.
(Trích Rừng xà nu, Nguyễn Trung Thành, Ngữ văn 12,Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2008, Tr.38)
Cảm nhận của anh/ chị về vẻ đẹp của hình tượng cây xà nu trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận
xét bút pháp miêu tả thiên nhiên của nhà văn Nguyễn Trung Thành.

MA TRẬN
Mức độ nhận thức Vận dụng Tổng % Nhận biết Thông hiểu Vận dụng cao Tổng TT Kĩ năng Thời Thời Thời Thời Số Thời điểm Tỉ lệ Tỉ lệ Tỉ lệ Tỉ lệ gian gian gian gian câu gian (%) (%) (%) (%) (phút) (phút) (phút)
(phút) hỏi (phút) 1 Đọc hiểu 15 10 10 5 5 5 0 0 04 20 30 Viết đoạn 2 văn nghị 5 5 5 5 5 5 5 10 01 25 20 luận xã hội Viết bài 3 nghị luận 20 10 15 10 10 20 5 35 01 75 50 văn học Tổng 40 25 30 20 20 30 10 45 06 120 100 Tỉ lệ % 40 30 20 10 100 Tỉ lệ chung 70 30 100 Lưu ý:
- Tất cả các câu hỏi trong đề kiểm tra là câu hỏi tự luận.
- Cách tính điểm của mỗi câu hỏi được quy định chi tiết trong Đáp án và hướng dẫn chấm. HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 1 Thể thơ: Tự do 0,75
Những hình ảnh miêu tả cuộc sống khi bão nổi: đường vắng, cánh cửa nhà 0,75 2
sập lại, con chim tìm tránh bão, con kiến nhỏ ẩn mình trong tổ ... 3 - Câu hỏi tu từ: 1,0
Mỏng manh thế chịu làm sao nổi
Chuồn chuồn ơi báo làm chi bão tới
Trời bão lên rồi mày ở đâu? - Tác dụng:
+ Nhấn mạnh nỗi xót xa, thương cảm, lo lắng cho những cánh chuồn bé


nhỏ, mỏng manh trước cơn bão.
+ Tác giả thể hiện tấm lòng yêu thương dành chơ những loài vật bé nhỏ
đồng thời suy ngẫm về con người trước những bão giông cuộc đời.
+ Tạo nhịp điệu da diết, trăn trở cho lời thơ.
- Hình tượng những cánh chuồn trong văn bản: 0,5
+ Đa dạng, mỗi loài có một đặc điểm riêng
+ Gắn với những kỉ niệm tuổi thơ êm đềm
+ Mỏng manh, thường được coi là dấu hiệu báo bão 4 - Nhận xét:
+ Hình ảnh những cánh chuồn được miêu tả chân thực, sinh động và hấp dẫn trong văn bản.
+ Đây không chỉ là hình ảnh thực mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho
những lo âu, trăn trở, khắc khoải thường trực trong thơ Xuân Quỳnh. II LÀM VĂN 7,0 1
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) nêu suy nghĩ của bản thân về 2,0
giá trị của truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn 0,25
Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng –
phân – hợp, móc xích hoặc song hành.
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận 0,25
Giá trị của truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
c. Triển khai vấn đề nghị luận 1,0
Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề
nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ suy nghĩ, quan điểm của bản
thân về ý kiến được nêu. Có thể theo hướng:
- Truyền thống là những yếu tố thuộc cả lĩnh vực vật chất và tinh thần
được hình thành, gìn giữ trong chiều dài lịch sử và trở thành bản sắc riêng của một dân tộc.
- Truyền thống có giá trị đặc biệt lớn lao trong đời sống hiện đại:
+ Là động lực thúc đẩy các thế hệ sau hành động để tiếp nối, phát triển, làm rạng danh dân tộc.
+ Giúp mỗi người hiểu hơn về cội nguồn, quê hương, đất nước, bồi bổ tâm
hồn, hướng tới lối sống tích cực, ý nghĩa.
+ Gắn kết các thành viên trong cộng đồng dân tộc, thúc đẩy sự phát triển