Giáo án Bài 11 Lịch sử 11 Chân trời sáng tạo (2024): Cuộc cải cách của Minh Mạng (nửa đầu thế kỉ XIX)

BÀI 11. CUỘC CẢI CÁCH CỦA MINH MẠNG (NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX) (Tiết 41, 42) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau khi học xong bài, HS có thể
- Trình bày được bối cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của Minh Mạng 2. Năng lực - Năng lực chung
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua việc thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, thể hiện sự sáng tạo
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thể hiện thông qua hoạt động nhóm, cặp đôi, trao đổi thảo luận và báo cáo sản phẩm
+ Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc tìm hiểu, phân loại sử liệu, tạo sơ đồ tư duy…về các
chính sách cải cách của vua Minh Mạng - Năng lực đặc thù
+ Năng lực tìm hiểu lịch sử: thông qua khai thác các nguồn sử liệu, tranh ảnh, lược đồ để trình
bày bối cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của vua Minh Mạng
+ Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử: thông qua khai thác thông tin, tư liệu đưa ra những ý
kiến nhận xét, đánh giá của cá nhân về cuộc cải cách của vua Minh Mạng 3. Về phẩm chất
- Trung thực: Báo cáo trung thực kết quả học tập của cá nhân hoặc nhóm.
- Trách nhiệm: Có tinh thần trách nhiệm, thực hiện đầy đủ các hoạt động do GV tổ chức.
- Yêu nước: Tự hào về truyền thống xây dựng đất nước, trân trọng những giá trị tốt đẹp mà thế hệ trước đã để lại
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Kế hoạch bài dạy và bài trình chiếu Powerpoint - Phiếu học tập
- Máy tính (điện thoại) kết nối máy chiếu.
2. Học sinh: SGK, sách bài tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: HS trả lời được các câu hỏi liên quan đến video mà GV cung cấp để GV dẫn dắt vào bài mới.
b. Nội dung: Gvcung cấp video, nêu câu hỏi. HS làm việc cá nhân, vận dụng hiểu biết của bản thân, trả lời câu hỏi


c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cung cấp video, nêu câu hỏi: Đây là công trình kiến trúc nào? Em biết gì về công trình kiến trúc này?
- Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS làm việc cá nhân, vận dụng hiểu biết của bản thân, thực hiện nhiệm vụ
+ GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
- Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV 1-2 HS trả lời câu hỏi trước lớp
+ GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức và dẫn dắt vào bài mới: Video trên giới thiệu cho chúng
ta về công trình kiến trúc lăng Minh Mạng (Hiếu Lăng). Đây là một lăng tẩm uy nghi, đường bệ
mang đậm dấu ấn Nho giáo. Trong lịch sử triều Nguyễn, Minh Mạng được xem là một vị vua
năng động, quyết đoán. Trong thời gian trị vì, ông đã thực hiện một số cải cách nhằm tăng cường
tính thống nhất và tiềm lực của đất nước. Vậy, nội dung chủ yếu của cuộc cải cách thời Minh
Mạng là gì? Những cải cách đó đạt được kết quả và ý nghĩa như thế nào? Bài học hôm nay, cô
trò chúng ta sẽ cùng tìm hiểu
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Hoạt động 1: Tìm hiểu bối cảnh lịch sử cuộc cải cách của vua Minh Mạng
a. Mục tiêu: Trình bày được bối cảnh lịch sử cuộc cải cách của vua Minh Mạng
b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ học tập. HS hoạt động cặp đôi, thực hiện nhiệm vụ học tập
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời và sản phẩm học tập của HS. HS ghi được vào vở ghi bối cảnh
lịch sử dẫn đến cải cách của vua Minh Mạng
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Bối cảnh lịch sử
GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, thực hiện nhiệm vụ học tập - Năm 1802, nhà Nguyễn thành lập,
sau: Dựa vào thông tin trong mục 1 SGK tr. 72, quan sát sơ triều đình chỉ kiểm soát trực tiếp được
đồ bộ máy hành chính thời Gia Long, nêu bối cảnh lịch sử các dinh trấn từ Thanh Hóa - Bình Định.
của cuộc cải cách Minh Mạng.
Bắc Thành, Gia Định Thành do Tổng trấn quản lí.
- Bộ máy chính quyền thời Gia Long
thiếu thống nhất, đồng bộ, tập trung,
quyền lực của vua và triều đình bị hạn
chế, tình hình an ninh- xã hội địa

phương bất ổn.
- Sau khi lên ngôi (1820), nhằm xây
dựng một hệ thống chính quyền quy củ
và hiệu quả hơn, Minh Mạng từng bước tiến hành cải cách.
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS đọc thông tin SGK, làm việc cặp đôi, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ GV mời 1-2 cặp đôi lên trình bày
+ GV mời cặp đôi khác nhận xét, bổ sung
- Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung cải cách của vua Minh Mạng
a. Mục tiêu: Trình bày được nội dung cải cách của vua Minh Mạng
b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ học tập. HS hoạt động cá nhân/ theo bàn, thực hiện nhiệm vụ học tập
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời và sản phẩm học tập của HS. HS ghi được vào vở ghi nội dung
cải cách của vua Minh Mạng
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
* Nhiệm vụ 1: Hoạt động cá nhân
2. Nội dung cải cách
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
a. Bộ máy chính quyền trung ương
GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, tham gia trò chơi: “ĐUỔI * Cơ sở: Kế thừa mô hình cũ, cải biến
HÌNH BẮT CHỮ”: HS quan sát hình ảnh gợi ý, đoán tên mô hình nhà Minh Thanh
những cơ quan, chức danh nhà nước có những thay đổi dưới * Nội dung
thời Minh Mạng. Mỗi câu trả lời đúng được 5 điểm
- Hoàn thiện hệ thống cơ quan chủ chốt của triều đình


- Các cơ quan được thành lập mới có vai
trò quan trọng đặc biệt
+ Nội các: Giúp vua khởi thảo văn bản
hành chính, tiếp nhận, xử lí công văn,
coi giữ ấn tín, châu bản
+ Đô sát viện: Nhiệm vụ can gián nhà
vua, giám sát các cơ quan, quan lại và
việc thi hành luật pháp và quy định của triều đình
+ Cơ mật viện: Tham mưu, tư vấn cho
nhà vua các vấn đề chiến lược….
- Tập trung quyền lực vào tay vua, chú trọng chế độ giám sát
- Hệ thống văn bản hành chính được
chuyên môn hóa, quy định chặt chẽ,
quan tâm đến xét xử, kiện tụng.
b. Bộ máy chính quyền địa phương
- Chia đất nước thành 30 tỉnh và 1 phủ
thừa thiên, đặt dưới sự quản lí trực tiếp của triều đình
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- Hoàn thiện hệ thống hành chính cấp
+ HS quan sát hình ảnh, tham gia trò chơi
phủ, huyện-châu, tổng xã và các cơ
+ GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết quan chuyên trách
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- Vùng dân tộc thiểu số: đặt lưu quan,
+ GV mời HS giơ tay nhanh nhất trả lời câu hỏi
bãi bỏ chế độ thổ quan và quyền thế tập
+ Nếu HS trả lời sai, HS khác giành quyền trả lời
của tù trưởng, thiết lập cấp tổng như
- Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập miền xuôi.
+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức
* Nhận xét về đơn vị hành chính Việt
+ GV có hình thức khuyến khích, tuyên dương HS trả lời Nam sau cải cách của vua Minh
được nhiều câu hỏi đúng nhất Mạng
* Nhiệm vụ 2: Hoạt động theo bàn
- Các đơn vị hành chính như: Bắc thành,
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
Gia Định thành, các doanh, trấn,… (tồn
GV cho HS hoạt động theo bàn, giao nhiệm vụ cụ thể cho các tại ở thời kì đầu của nhà Nguyễn) đã bị bàn như sau:
xóa bỏ, thay vào đó là các đơn vị hành
+ Bàn lẻ: Dựa vào thông tin trong mục 2 SGK tr. 73, hoàn chính mới, được phân cấp rõ ràng và
thành PHT về những cải cách của vua Minh Mạng đối với bộ thống nhất trong cả nước.