Giáo án Bài 12 Sinh học 12 Cánh diều: Thành tựu chọn, tạo giống bằng lai hữu tính

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 12: THÀNH TỰU CHỌN, TẠO GIỐNG BẰNG LAI HỮU TÍNH I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được một số thành tựu chọn, tạo giống cây trồng và vật nuôi bằng các phương pháp lai hữu tính. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: HS chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Xây dựng kế
hoạch tự tìm hiểu về thành tựu chọn, tạo giống cây trồng và vật nuôi bằng các
phương pháp lai hữu tính.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận nội
dung kiến thức theo yêu cầu.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Xây dựng được ý tưởng mới trong việc
ứng dụng kiến thức thành tựu chọn, tạo giống cây trồng và vật nuôi bằng các
phương pháp lai hữu tính vào đời sống.
Năng lực sinh học:
- Năng lực nhận thức sinh học: Nêu được một số thành tựu chọn, tạo giống cây
trồng và vật nuôi bằng các phương pháp lai hữu tính.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng được hiểu biết để giải
thích một số ứng dụng trong thực tiễn (tạo và chọn giống, kĩ thuật chăn nuôi, trồng trọt,...). 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học, chuẩn bị nội dung bài mới.
- Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, rèn luyện và hoàn thành nội dung được giao.
- Nhân ái: chia sẻ với các bạn về nội dung tìm hiểu được. 1
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Cánh Diều. - Máy tính, máy chiếu.
- Hình minh họa 12.1 - 12.4/ hình ảnh về một số thành tựu chọn, tạo giống vật nuôi
và cây trồng bằng các phương pháp lai hữu tính trong đời sống.
- Một số tài liệu về thành tựu chọn, tạo giống vật nuôi và cây trồng bằng các phương pháp lai hữu tính tại Việt Nam:
https://tapchi.vaas.vn/sites/tapchi.vaas.vn/files/tapchi/2022-08/tc1-2022.pdf,
https://www.vista.gov.vn/vi/news/ket-qua-nghien-cuu-trien-khai/lam-chu-cong-
nghe-chon-tao-va-nang-cao-nang-luc-san-xuat-giong-lua-co-cac-dac-tinh-noi-troi-
va-gia-tri-kinh-te-cao-gop-phan-dam-bao-su-tu-chu-cua-vien-lua-dong-bang-song- cuu-long-6261.html
- Một số video về tạo giống bằng phương pháp lai hữu tính.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 12 - Cánh Diều.
- Nghiên cứu trước nội dung bài học theo đường link GV giao từ tiết học trước qua
các kênh mạng xã hội (zalo, facebook,...). ; tìm hiểu về các thành tựu chọn giống
vật nuôi, cây trồng ở địa phương.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: HS xác định được nhiệm vụ học tập, có tâm hứng mong muốn, sẵn sàng
khám phá kiến thức mới về thành tựu chọn, tạo giống bằng lai hữu tính.
b. Nội dung: GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.
c. Sản phẩm học tập: - Câu trả lời của HS.
- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.
d. Tổ chức thực hiện: 2
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS quan sát video: “Lai tạo giống cây đậu nành”, và thảo luận cặp đôi trả lời các câu hỏi sau:
1) Cây đậu nành trong đoạn video trên được tạo ra bằng phương pháp nào?
2) Theo em, việc tạo giống cây đậu nành bằng phương pháp đó có ý nghĩa như thế
nào đối với con người?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát video, vận dụng kiến thức, kĩ năng để nhận xét và trả lời câu hỏi.
- GV quan sát, định hướng HS.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS xung phong trả lời câu hỏi:
1) Cây đậu nành đó được tạo ra bằng phương pháp lai hữu tính.
2) Ý nghĩa: tăng năng suất, tăng khả năng chống chịu với các điều kiện khắc nghiệt
của môi trường,...
- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, chốt đáp án.
- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Lai hữu tính là quá trình tạo ra một cá thể mới kết hợp
được vật chất di truyền từ hai các thể thông qua sinh sản hữu tính. Đây là nguyên liệu
cho chọn, tạo giống cây trồng, vật nuôi. Lai hữu tính là phương pháp cơ bản được áp
dụng trong chọn, tạo giống cây trồng, vật nuôi. Một số phép lai cơ bản thường được sử
dụng như giao phối gần (tự thụ phấn, giao phối cận huyết) nhằm tạo dòng thuần; lai
thuận nghịch, lai xa,... hướng tới mục tiêu tạo ưu thế lai. Vậy hiện nay, ngoài cây đậu
nành, còn có những vật nuôi, cây trồng nào được tạo ra bằng các phương pháp lai hữu
tính được áp dụng trong đời sống, sản xuất? Bài học này chúng ta sẽ tìm hiểu về điều đó,
chúng ta cùng vào - Bài 12. Thành tựu chọn, tạo giống bằng lai hữu tính.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Khái quát về lai hữu tính trong chọn, tạo giống
a. Mục tiêu: Phát biểu được khái niệm, ứng dụng của lai hữu tính trong chọn, tạo giống. 3
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, nêu nhiệm vụ; HS đọc thông tin SGK SGK tr.72 và tìm
hiểu khái quát về lai hữu tính trong chọn, tạo giống.
c. Sản phẩm học tập: Khái niệm, ý nghĩa và một số phép lai cơ bản trong chọn, tạo
giống cây trồng, vật nuôi.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- Khái niệm: Lai hữu tính là quá trình tạo
- GV sử dụng kĩ thuật Think - Pair - Share, ra một cá thể mới kết hợp được vật chất
yêu cầu HS trong lớp hoạt động theo cặp, di truyền từ hai cá thể thông qua sinh
tìm hiểu thông tin trong SGK và trả lời các sản hữu tính. câu hỏi sau:
(1) Lai hữu tính là gì?
(2) Tại sao lai hữu tính là phương pháp cơ
bản được sử dụng trong chọn, tạo giống
cây trồng, vật nuôi?
(3) Có những nhóm phép lai nào trong chọn, tạo giống?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- Ý nghĩa: Lai hữu tính cho phép tạo ra
số lượng rất lớn các biến dị tổ hợp. Đây
- HS tìm hiểu nội dung SGK tr.72 và thực là nguyên nhân cho chọn, tạo giống cây
hiện nhiệm vụ theo hướng dẫn của GV. trồng, vật nuôi.
- GV quan sát; gợi ý, định hướng HS (nếu - Một số phép lai cơ bản thường được cần thiết). sử dụng:
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và + Phép lai nhằm tạo dòng thuần: tự thụ thảo luận 4