Giáo án Bài 13 Khoa học tự nhiên 9 Cánh diều (2024): Sử dụng năng lượng

Ngày soạn: Ngày dạy: Tiết:
BÀI 13: SỬ DỤNG NĂNG LƯỢNG I. Mục tiêu 1. Năng lực: 1.1. Năng lực chung:
- Tự chủ và tự học: Tự học có hướng dẫn của GV để tìm hiểu về
vòng năng lượng trên Trái Đất.
- Giao tiếp và hợp tác: Tổ chức hoạt động nhóm hiệu quả; Sử dụng
ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về sự truyền năng lượng giữa các vật và
sự chuyển hoá năng lượng giữa các dạng.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Dự đoán và đưa ra các kết luận về
nguồn gốc và đặc điểm của năng lượng hoá thạch; Vận dụng được các
kinh nghiệm và hiểu biết trong cuộc sống hằng ngày để nêu ra các biện
pháp tiết kiệm năng lượng.
1.2. Năng lực đặc thù:
- Nhận thức khoa học tự nhiên: Nêu được vòng năng lượng trên Trái
Đất ví dụ như: Vòng tuần hoàn của nước, vòng tuần hoàn của Carbon
- Tìm hiểu tự nhiên: Nêu được các tác hại khi đốt cháy nhiên liệu
hoá thạch như: sinh ra các chất độc hại, phát thải khí nhà kính quá mức
làm trái đất nóng lên, gây biến đổi khí hậu.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Lấy được ví dụ chứng tỏ việc
đốt cháy nhiên liệu hoá thạch có thể gây ô nhiễm môi trường. Lấy được
ví dụ chứng tỏ năng lượng có thể chuyển từ dạng này sang dạng khác, từ
vật này sang vật khác; nhận biết được phần năng lượng nào là có ích,
phần năng lượng nào là hao phí trong các trường hợp sử dụng năng
lượng; đề xuất được biện pháp để tiết kiệm năng lượng trong các hoạt động hằng ngày. 2. Phẩm chất:
- Kiên trì, cẩn thận trong quá trình quan sát, thu thập và xử lí thông
tin, tổng hợp và dự đoán các quy luật; có ý chí vượt qua khó khăn khi
thực hiện các nhiệm vụ học tập vận dụng, mở rộng.
- Trách nhiệm trong hoạt động nhóm.
- Nhiệt tình và gương mẫu hoàn thành phần việc được giao, góp ý
điều chỉnh thúc đẩy hoạt động chung; khiêm tốn học hỏi các thành viên trong nhóm.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 1. Giáo viên:
- CNTT, hình ảnh trong bài 13. - Phiếu học tập 1,2,3,4 - Phiếu học tập KWL
- Các video thí nghiệm sử dụng trong bài:
2. Học sinh: Tìm hiểu trước nội dung của bài học
III. Tiến trình dạy học
1. Hoạt động 1: Mở đầu
a) Mục tiêu: Học sinh xác định được vấn đề cần giải quyết trong bài
học là sự chuyển hoá của năng lượng
b) Nội dung: Học sinh thực hiện nhiệm vụ cá nhân trên phiếu học
tập KWL để kiểm tra kiến thức nền của học sinh về năng lượng
c) Sản phẩm: Câu trả lời của học trên phiếu học tập KWL phần K và W
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Sản phẩm
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV phát phiếu học tập KWL và yêu cầu học sinh thực hiện cá
nhân theo yêu cầu viết trên phiếu phần KW trong 2 phút.
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS hoạt động cá nhân theo yêu cầu của GV. Hoàn thành phiếu học tập.
- Giáo viên: Theo dõi và bổ sung khi cần.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- GV gọi ngẫu nhiên HS trình bày đáp án, mỗi HS trình bày 1 nội
dung trong phiếu, những HS trình bày sau không trùng nội dung
với HS trình bày trước. GV liệt kê đáp án của HS trên bảng.
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- HS nhận xét, bổ sung, đánh giá: - GV nhận xét, đánh giá:
->GV gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Để trả lời câu hỏi
trên đầy đủ và chính xác nhất chúng ta vào bài học hôm nay.
->Giáo viên nêu mục tiêu bài học:
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới
2.1. Hoạt động 1: Năng lượng trên Trái Đất
a) Mục tiêu: Mô tả được vòng năng lượng trên Trái Đất dựa vào
hình ảnh để rút ra được: năng lượng của Trái Đất đến từ Mặt trời.
b) Nội dung: HS quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi trong phiếu học tập số 1,2.
c) Sản phẩm: Câu trả lời của học trên phiếu học tập
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Sản phẩm
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. Vòng năng lượng trên Trái
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin mục I/SGK Đất
để hoàn thành PHT số 01
-Phần lớn năng lượng trên Trái
- GV chia lớp thành 4 nhóm và thực hiện nhiệm vụ Đất đến từ Mặt Trời.
+ Nhóm 1, 3: Tìm hiểu vòng tuần hoàn của nước
- Năng lượng có sự chuyển hoá
+Nhóm 2, 4: Tìm hiểu vòng tuần hoàn của Carbon
từ dạng này sang dạng khác, sự
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
chuyển hoá nà thường lặp đi lặp
HS hoạt động nhóm thực hiện nhiệm vụ lại.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
Vì dụ: Vòng tuần hoàn của nước,
- Đại diện các nhóm báo cáo và nhận xét chéo
vòng tuần hoàn của Carbon…
- Các nhóm khác lắng nghe, bổ sung
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
- GV nhận xét kết quả báo cáo của các nhóm, bổ sung và kết luận
2.2. Hoạt động 2: Năng lượng hoá thạch a) Mục tiêu:
- Nêu sơ lược nhược điểm và ưu điểm của năng lượng hoá thạch.
- Lấy được ví dụ chứng tỏ việc đốt cháy nhiên liệu hoá thạch có thể
gây ô nhiễm môi trường.
- Thảo luận để chỉ ra được giá của nhiên liệu phụ thuộc vào chi phí khai thác
- Đề xuất được biện pháp để tiết được năng lượng trong cuộc sống hằng ngày.
b) Nội dung: HS quan sát hình 13.4 và trả lời câu hỏi trong phiếu học tâp 3, 4
c) Sản phẩm: Câu trả lời của học trên phiếu học tập
d) Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Sản phẩm
Hoạt động 2.2.1: Tìm hiểu nguồn gốc và đặc điểm của năng lượng hoá thạch
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
II. Năng lượng hoá thạch
- GV yêu cầu HS quan sát video và trả lời các câu 1. Nguồn gốc và đặc điểm của hỏi trong PHT số 3
năng lượng hoá thạch https://www.youtube.com/watch? a. Nguồn gốc v=mwPob8TebMQ
- Nhiên liệu hoá thạch được hình
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
thànhqua các quá trình biến đổi
HS quan sát video, hoạt động nhóm cặp để hoàn địa chất trong hàng trăm triệu thành PHT năm.
*Báo cáo kết quả và thảo luận
- Năng lượng hoá thạch được dự
- Đại diện các nhóm báo cáo và nhận xét chéo
trữ trong các nhiên liệu hoá thạch
- Các nhóm khác lắng nghe, bổ sung
Ví dụ: Than mỏ, dầu mỏ, khí
*Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ
thiên nhiên và khí mỏ dầu
- GV nhận xét kết quả báo cáo của các nhóm, bổ b. Đặc điểm sung và kết luận
- Có thể sử dụng năng lượng hoá
thạch bằng cách đốt trực tiếp nhiên liệu hoá thạch
- Năng lượng hoá thạch chiến ttir
lệ cao nhất trong các dạng năng
lượng mà con người sử dụng
- Dễ sử dụng, chi phí khai thác và giá thành không quá cao Nhược điểm
-Nguồn nhiên liệu hoá thạch đang dần cạn kiệt
- Đốt cháy nhiên liệu hoá thạch sẽ
sinh ra các chất thải độc hại, làm
trái đất nóng lên, biến đổi khí hậu..
Hoạt động 2.2.2 Tìm hiểu khai thác và sử dụng nhiên liệu hoá thạch
*Chuyển giao nhiệm vụ học tập
2. Khai thác và sử dụng nhiên
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin trong SGK và liệu hoá thạch
trả lời các câu hỏi trong PHT số 4 a. Than mỏ
*Thực hiện nhiệm vụ học tập
Ưu điểm: trữ lượng lớn, dễ sử
HS hoạt động nhóm để hoàn thành PHT
dụng, chi phí khai thác vfa giá
*Báo cáo kết quả và thảo luận thành không quá cao.