Giáo án Bài 14 Sinh học 12 Kết nối tri thức: Thực hành

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 14: THỰC HÀNH: QUAN SÁT
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN NHIỄM SẮC THỂ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Thực hành, quan sát được đột biến NST trên tiêu bản cố định và tạm thời; tìm hiểu
được tác hại gây đột biến của một số chất độc (dioxin, thuốc diệt cỏ 2, 4D,...). 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: luôn chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Lập được
kế hoạch về cách làm tiêu bản NST, cách sử dụng kính hiển vi.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận trong
nhóm xây dựng nội dung kiến thức theo yêu cầu.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: xây dựng được ý tưởng khi dùng giấy thủ
công hoặc vải màu tạo ra bộ NST bình thường và bị đột biến.
Năng lực sinh học:
- Năng lực nhận thức sinh học: Thực hành, quan sát được đột biến NST trên tiêu
bản cố định và tạm thời; Tìm hiểu được tác hại gây đột biến của một số chất độc
(dioxin, thuốc diệt cỏ 2, 4D,...).
- Năng lực tìm hiểu thế giới sống: Có khả năng quan sát dưới kính hiển vi và so
sánh hình dạng, kích thước số lượng các NST của bộ NST trong tiêu bản với bộ
NST bình thường có thể nhận biết được một số dạng đột biến cấu trúc NST (mất
đoạn, lặp đoạn, chuyển đoạn) và đột biến số lượng NST (lệch bội, đa bội) ở một số loài sinh vật.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: vận dụng hiểu biết về bệnh tật di
truyền để giải thích cho những người xung quanh không may mắn mắc các bệnh di truyền. 1 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học, chuẩn bị nội dung bài mới.
- Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, rèn luyện và hoàn thành nội dung được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
- Máy tính có cài đặt phần mềm ActiView, máy chiếu, bảng tương tác.
- Ảnh chụp bộ NST bình thường và bộ NST bị đột biến ở một số loài (nếu có).
- Tiêu bản cố định bộ NST bình thường và bộ NST bị đột biến ở một số loài.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức. - Kéo cắt giấy, ảnh.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Xác định được các vấn đề cần giải quyết và nhu cầu muốn tìm hiểu về di
truyền học người và di truyền y học.
b. Nội dung: GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.
c. Sản phẩm học tập: - Câu trả lời của HS.
- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 3 - 5 HS.
- GV yêu cầu các nhóm HS xác định đặc điểm nhận biết, câu trả lời tương ứng và hoàn thành bảng sau: Câu hỏi
Đặc điểm nhận biết Câu trả lời 2
Có thể xác định được số lượng và hình thái NST dưới kính hiển vi?
Có thể xác định được NST
đang ở giai đoạn nào của quá trình phân bào?
Có thể xác định được NST
bất thường về số lượng?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để thực hiện nhiệm vụ GV giao.
- GV quan sát, hướng dẫn HS.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Các nhóm báo cáo sản phẩm. GV có thể dùng phần mềm ActiView chiếu các phiếu học tập hoặc dán lên bảng. Gợi ý trả lời: Câu hỏi
Đặc điểm nhận biết Câu trả lời
Có thể xác định được số Tại kì giữa của quá trình Quan sát tiêu bản NST ở kì
lượng và hình thái NST phân. bào, các NST co xoắn giữa để xác định được số dưới kính hiển vi?
cực đại nên có hình thái đặc lượng và hình thái NST. trưng.
Có thể xác định được NST Tại kì sau của quá trình Quan sát tiêu bản NST ở kì
đang ở giai đoạn nào của phân bào, các NST bị kéo sau để xác định được số quá trình phân bào?
về hai cực nên có hình thái lượng và hình thái NST. đặc trưng.
Có thể xác định được NST Có thể quan sát được hình Từ đó có thể quan sát được
bất thường về số lượng?
dạng, số lượng NST dưới các biến đổi bất thường (đột 3
kính hiển vi có độ phóng đại biến) về số lượng, cấu trúc 400x. của NST.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án.
- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: - Bài 14. Thực hành: Quan sát một số dạng đột biến
nhiễm sắc thể.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu về nguyên lí quan sát một số dạng đột biến NST
a. Mục tiêu: HS giải thích được nguyên lí quan sát một số dạng đột biến NST.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, giao nhiệm vụ; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để
tìm hiểu Nguyên lí quan sát một số dạng đột biến nhiễm sắc thể.
c. Sản phẩm học tập: Nguyên lí quan sát một số dạng đột biến nhiễm sắc thể.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
III. NGUYÊN LÍ VÀ CÁCH TIẾN HÀNH
- GV chia lớp thành các nhóm tùy 1. Nguyên lí
theo sĩ số lớp và số lượng kính, tiêu - Các NST trong bộ NST lưỡng bội bình thường bản hiện có.
ở các loài tồn tại thành từng cặp tương đồng
- GV yêu cầu các nhóm đọc thông tin gồm hai chiếc NST có hình dạng, kích thước
mục III SGK tr.75 trao đổi nhanh giống nhau (trừ cặp NST giới tính).
trong thời gian 2 phút trả lời các câu - Quan sát dưới kính hiển vi và so sánh hình
hỏi sau: Nêu nguyên lí của việc quan dạng, kích thước, số lượng các NST của bộ NST sát đột biến NST.
đột biến cấu trúc NST và đột biến số lượng
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
NST ở một số loài sinh vật.
- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để Ví dụ: Bộ NST đồ (karyotype) bất thường của thực hiện nhiệm vụ.
người mắc hội chứng Down do thừa NST số 21 4