Giáo án Bài 14 Vật Lí 12 Kết nối tri thức (2025): Từ trường

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
CHƯƠNG III: TỪ TRƯỜNG BÀI 14: TỪ TRƯỜNG I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Thực hiện thí nghiệm để vẽ được các đường sức từ bằng các dụng cụ đơn giản.
- Nêu được từ trường là trường lực gây ra bởi dòng điện hoặc nam châm, là một
dạng của vật chất tồn tại xung quanh dòng điện hoặc nam châm mà biểu hiện cụ
thể là sự xuất hiện của lực từ tác dụng lên một dòng điện hay một nam châm khác đặt trong đó. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong
học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi, làm thí nghiệm và
trả lời các yêu cầu của GV đưa ra.
- Năng lực giao tiếp hợp tác: Thảo luận nhóm, tiếp thu sự góp ý và hỗ trợ thành
viên trong nhóm khi tìm hiểu về từ trường.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định và tìm hiểu về từ trường; tiến hành thí
nghiệm để vẽ được các đường sức từ và nêu được khái niệm từ trường.
Năng lực vật lí:
- Nêu được tương tác từ của nam châm và nam châm, của nam châm với dòng điện
và của dòng điện với dòng điện.
- Nêu được khái niệm từ trường.
- Nêu được tính chất cơ bản của từ trường. 1
- Nêu được đặc điểm của cảm ứng từ.
- Thực hiện được thí nghiệm để quan sát được từ phổ.
- Nêu được hình dạng và chiều của đường sức từ trong một số trường hợp đặc biệt. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thí nghiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên:
- SGK, SBT, SGV Vật lí 12, Kế hoạch bài dạy.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh thí nghiệm về tương tác giữa nam châm
với kim nam châm, hình ảnh thí nghiệm của Oersted về tương tác giữa dòng điện
và kim nam châm, hình ảnh thí nghiệm tương tác giữa hai dòng điện, hình ảnh các
mạt sắt phân bố xung quanh nam châm thẳng,…
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh: - HS mỗi nhóm:
+ Dụng cụ thí nghiệm tạo từ phổ: hộp nhựa, nam châm thẳng, nam châm hình chữ
U; hộp nhựa, ống dây gắn với hộp nhựa, dây dẫn thẳng, nguồn điện một chiều. - HS cả lớp:
+ SGK, SBT Vật lí 12.
+ Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Từ ví dụ thực tiễn trong đời sống, giúp HS bước đầu đưa ra được các ý
tưởng về từ trường, tính chất cơ bản của từ trường và biểu diễn từ trường.
b. Nội dung: GV cho HS thảo luận về nội dung mở đầu trong SGK, HS phát biểu ý kiến
của bản thân để hình dung ra từ trường, tính chất và biểu diễn từ trường, từ đó GV định
hướng HS vào nội dung của bài học. 2
c. Sản phẩm học tập: HS nêu được các nội dung về từ trường, phát hiện vấn đề và giải
quyết vấn đề cần tìm hiểu.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu video nam châm và dòng điện tác dụng lực lên kim nam châm cho HS quan sát.
+ Nam châm tác dụng lực lên kim nam châm.
https://www.youtube.com/watch?v=NtUvV0xhmyc
+ Dòng điện tác dụng lực lên kim nam châm.
https://www.youtube.com/watch?v=gZ5zD75yWwM (từ 0:13 đến 0:40)
- GV giới thiệu: Ta đã biết nam châm và dòng điện đều tác dụng lực lên kim nam châm.
- GV nêu câu hỏi: Vậy xung quanh dòng điện có tồn tại từ trường không? Tính chất cơ
bản của từ trường là gì? Từ trường được biểu diễn như thế nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận, dự đoán, đưa ra các câu hỏi và câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình. Gợi ý đáp án:
+ Xung quanh dòng điện có từ trường.
+ Tính chất cơ bản của từ trường là gây ra lực từ tác dụng lên nam châm hay dòng điện đặt trong nó.
+ Từ trường được biểu diễn bằng các đường sức từ.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- Sau khi HS trao đổi, phát biểu ý kiến, GV nhận xét vào nội dung bài học: Để tìm hiểu
rõ hơn về vấn đề này chúng ra vào bài học ngày hôm nay: Bài 14: Từ trường.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu về tương tác từ
a. Mục tiêu: HS nhận biết được tương tác từ và khái niệm lực từ. 3
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hiện theo các hoạt động trong SGK để tìm hiểu về
tương tác từ giữa nam châm với nam châm, nam châm và dòng điện, dòng điện với dòng điện. c. Sản phẩm:
- Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để tìm hiểu về tương tác từ.
- Hoàn thành Phiếu học tập. PHIẾU HỌC TẬP
Câu 1. Khi đưa hai cực cùng tên hay khác tên của một nam châm thẳng và kim nam
châm lại gần nhau (Hình 14.1) thì chúng đẩy nhau hay hút nhau?
Câu 2. Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn ta thấy kim nam châm lệch một góc so với
phương ban đầu (Hình 14.2). Dự đoán điều gì xảy ra nếu ta đổi chiều dòng điện chạy
qua dây dẫn. Trong thí nghiệm này, kim nam châm có tác dụng lực lên dòng điện không?
Câu 3. Khi cho dòng điện chạy qua hai tấm kim loại mỏng, nhẹ như ở Hình 14.3, ta
thấy hai tấm kim loại đẩy nhau. Hãy dự đoán hiện tượng xảy ra nếu dòng điện qua hai
tấm kim loại cùng chiều. 4