Giáo án Bài 15 Sinh học 12 Kết nối tri thức: Di truyền gene ngoài nhân

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
CHƯƠNG 3: MỞ RỘNG HỌC THUYẾT DI TRUYỀN NHIỄM SẮC THỂ
BÀI 15: DI TRUYỀN GENE NGOÀI NHÂN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Trình bày được bối cảnh ra đời thí nghiệm của Correns.
- Trình bày được thí nghiệm chứng minh di truyền gene ngoài nhân của Correns, từ
đó giải thích được gene không những tồn tại trong nhân mà còn tồn tại ngoài nhân
(trong các bào quan như ti thể, lạp thể).
- Trình bày được đặc điểm di truyền của gene ngoài nhân và một số ứng dụng. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: HS chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Xây dựng kế
hoạch tự tìm hiểu về hiện tượng di truyền gene ngoài nhân.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận nội
dung kiến thức theo yêu cầu.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Xây dựng được ý tưởng mới trong việc
ứng dụng kiến thức hiện tượng di truyền gene ngoài nhân vào đời sống.
Năng lực sinh học:
- Năng lực nhận thức sinh học:
○ Trình bày được bối cảnh ra đời thí nghiệm của Correns.
○ Trình bày được thí nghiệm chứng minh di truyền gene ngoài nhân của
Correns, từ đó giải thích được gene không những tồn tại trong nhân mà còn
tồn tại ngoài nhân (trong các bào quan như ti thể, lạp thể).
○ Trình bày được đặc điểm di truyền của gene ngoài nhân và một số ứng dụng. 1
- Năng lực tìm hiểu thế giới sống: Trình bày được thí nghiệm, từ đó giải thích được
hiện tượng di truyền gene ngoài nhân.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS giải thích được hiện tượng liên
quan đến di truyền gene ngoài nhân từ kiến thức bài học. Phân tích ứng dụng hiểu
biết về hiện tượng di truyền gene ngoài nhân để giải quyết các hiện tượng phát
sinh phục vụ đời sống con người. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học, chuẩn bị nội dung bài mới.
- Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, rèn luyện và hoàn thành nội dung được giao.
- Nhân ái: chia sẻ với các bạn về nội dung tìm hiểu được.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức. - Máy tính, máy chiếu.
- Hình ảnh minh họa sơ đồ 15.1 - 15.3/ứng dụng của của di truyền gene ngoài nhân
trong y học, nông nghiệp và tiến hóa.
- Tài liệu về di truyền gene ngoài nhân: https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_truy
%E1%BB%81n_ngo%C3%A0i_nh%C3%A2n
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức.
- Nghiên cứu trước nội dung bài 15 SGK Sinh học 12; nghiên cứu tài liệu về di
truyền gene ngoài nhân và ứng dụng link GV giao từ tiết học trước qua các kênh
mạng xã hội (zalo, facebook,...).
- Sưu tầm một số thành tựu ứng dụng hiện tượng di truyền qua tế bào chất ngoài SGK.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG 2
a. Mục tiêu: Xác định được các vấn đề cần giải quyết và nhu cầu muốn tìm hiểu về di truyền gene ngoài nhân.
b. Nội dung: GV dẫn dắt, đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề.
c. Sản phẩm học tập: - Câu trả lời của HS.
- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
- GV đặt vấn đề: Bệnh thần kinh thị giác di truyền Leber (bệnh Leber) là một bệnh võng
mạc di truyền, do đột biến điểm trong ti thể gây ra tổn thương tế bào hạch thần kinh
võng mạc, cuối cùng dẫn đến mù lòa. Tình trạng mất thị lực này của bệnh nhân Leber
đặc biệt phát triển ở nam thanh thiếu niên từ 10 - 30 tuổi. Ngay khi một bên mắt bị mất
thị lực, bên mắt còn lại sẽ phát triển vấn đề tương tự trong vòng 2 tháng.
Các nghiên cứu dịch tễ học cho thấy, tỉ lệ hiện mắc lần lượt là 1/31.000, 1/39.000 và
1/50.000 ở miền bắc Vương quốc Anh, Hà Lan và Phần Lan.
(Theo Vietnam Journal of Physiology 27(1), 3/2023, ISSN: 1859 - 2376)
- GV đặt câu hỏi: Bệnh này thường được di truyền theo dòng mẹ, có nghĩa là tất cả con
cái của một phụ nữ có bất thường được di truyền từ mẹ, nhưng chỉ có con gái mới có thể
di truyền được tiếp cho đời sau. Hãy giải thích lí do.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề do GV đưa ra.
- GV quan sát, định hướng HS đến câu trả lời đúng.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- HS xung phong trả lời câu hỏi.
- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Kết luận, nhận định
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, không chốt đáp án. 3
- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Đây là một trong những nội dung chúng ta sẽ tìm hiểu
trong bài học này. Để có câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất cho câu hỏi trên, chúng ta
cùng vào - Bài 15. Di truyền gene ngoài nhân.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu thí nghiệm của Correns về di truyền gene ngoài nhân a. Mục tiêu:
- Trình bày được bối cảnh ra đời thí nghiệm của Correns.
- Trình bày được thí nghiệm chứng minh di truyền gene ngoài nhân của Correns, từ đó
giải thích được gene không những tồn tại trong nhân mà còn tồn tại ngoài nhân (trong
các bào quan như ti thể, lạp thể).
b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS đọc thông tin mục I, quan sát Hình 15.1 - 15.2 và
Bảng 15.1 SGK tr.78 - 79 tìm hiểu:
- Bối cảnh ra đời thí nghiệm của Correns;
- Thí nghiệm chứng minh gene di truyền ngoài nhân;
- Gene tồn tại trong các bào quan khác ngoài nhân: ti thể, lạp thể.
c. Sản phẩm học tập: Thí nghiệm của Correns về di truyền gene ngoài nhân.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu bối cảnh ra đời thí nghiệm I. THÍ NGHIỆM CỦA CORRENS VỀ của Correns
DI TRUYỀN GENE NGOÀI NHÂN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
1. Bối cảnh ra đời thí nghiệm
- GV giao nhiệm vụ trước ở nhà, yêu cầu HS tìm - Năm 1900: Ba nhà thực vật,
hiểu, sưu tầm tài liệu về Correns và thí nghiệm về trong đó có Correns đã chứng
di truyền ngoài nhân (bối cảnh ra đời, cách tiến minh được các quy luật khi làm thí
hành thí nghiệm, giải thích thí nghiệm,...). nghiệm trên đậu Hà Lan.
- Tại lớp, GV chia HS thành các nhóm, mỗi nhóm 3 - Năm 1909: Carl Correns đã phát
- 4 HS (các nhóm hoạt động trong 5 phút), chia sẻ hiện hiện tượng khác thường ở 4