Giáo án Bài 19 Lịch sử 9 Kết nối tri thức (2024): Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay

CHƯƠNG 5. THẾ GIỚI TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY
BÀI 19. TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY.
LIÊN BANG NGA VÀ NƯỚC MỸ TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY
(Thời gian thực hiện: 02 tiết) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức.
- Nhận biết được xu hướng và sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh lạnh.
- Nêu được tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay.
- Trình bày được tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay. 2. Năng lực. 2.1. Năng lực chung.
- Năng lực tự chủ và tự học qua việc đọc SGK, trả lời câu hỏi hoặc tìm hiểu bài
trước khi đến lớp theo hướng dẫn của GV.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động thảo luận nhóm hoặc cặp đôi để
thực hiện các nhiệm vụ học tập.
2.2. Năng lực đặc thù.
- Năng lực tìm hiểu lịch sử: biết cách sưu tầm và khai thác tư liệu để nhận biết
được xu hướng và sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh lạnh cũng
như tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga và nước Mỹ từ năm 1991 đến nay.
- Năng lực vận dụng kiến thức đã học: nêu được tình hình chính trị, kinh tế của
Liên bang Nga và trình bày được tình hình chính trị, kinh tế của nước Mỹ từ năm 1991 đến nay. 3. Phẩm chất.
Bài học góp phần bồi dưỡng ý thức ủng hộ hoà bình, phê phán chiến tranh,
xung đột, chống chủ nghĩa bá quyền.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU.
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 - bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống.
- Một số tư liệu, hình ảnh về xu hướng và sự hình thành trật tự thế giới mới sau 1
Chiến tranh lạnh, tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga và nước Mỹ từ năm 1991 đến nay.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Hoạt động mở đầu. a) Mục tiêu
Kết nối những điều HS đã biết với những điều HS chưa biết, tạo tâm thế hứng
khởi, kích thích sự tò mò của HS để dẫn dắt vào bài mới.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
- Phương án 1: GV sử dụng phần Mở đầu trong SGK, kết nối với kiến thức đã
học ở Bài 9 để dẫn dắt vào bài học.
- Phương án 2: GV nêu vấn đề: Trong Chiến tranh lạnh, thế giới luôn ở trong
tình trạng căng thẳng, đối đầu giữa hai phe đối lập (chủ nghĩa tư bản và chủ
nghĩa xã hội) và bị chi phối bởi hai siêu cường đứng đầu hai phe là Mỹ và Liên
Xô. Năm 1989, lãnh đạo hai nước Mỹ và Liên Xô đã tuyên bố chấm dứt Chiến
tranh lạnh, đặc biệt, năm 1991 Liên Xô sụp đổ đã tác động và làm thay đổi tình
hình quan hệ quốc tế nói chung, đến Mỹ, đến Liên bang Nga với tư cách là
nước kế thừa chủ yếu tiềm lực và địa vị quốc tế của Liên Xô. Sau đó, GV nêu
yêu cầu: Theo em, tình hình quan hệ quốc tế, nước Mỹ và Liên bang Nga đã
thay đổi như thế nào sau năm 1991? Hãy chia sẻ những điêu em biết vê sự thay đổi đó.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
HS đọc SGK, vận dụng hiểu biết để trả lời.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
GV gọi 2 - 3 HS trả lời, các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét câu trả lời của HS, đồng thời, GV sử dụng những câu trả lời của
HS để dẫn dắt vào bài học.
2. Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới..
2.1. Hoạt động 1: Tim hiểu xu hướng vận động và sự hình thành trật tự thế 2
giới từ năm 1991 đến nay a) Mục tiêu
HS nhận biết được xu hướng vận động và sự hình thành trật tự thế giới mới sau
Chiến tranh lạnh, từ đó lí giải được nguyên nhân vì sao Mỹ không thể thiết lập
được trật tự đơn cực sau Chiến tranh lạnh.
b) Tổ chức thực hiện
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV tổ chức cho HS làm việc cặp đôi, khai thác thông tin để thực hiện yêu cầu:
Trình bày xu hướng vận động và sự hình thành trật tự thế giới mới sau Chiến tranh lạnh.
* Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.
HS khai thác thông tin SGK để thực hiện yêu cầu.
* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.
- GV mời 1 - 2 cặp đôi báo cáo kết quả.
- Nội dung trả lời nêu được: Xu thế vận động của tình hình thế giới sau Chiến
tranh lạnh dần được thay thế bằng xu thế đối thoại, hoà hoãn,... Hầu hết các
quốc gia đều điều chỉnh chiến lược phát triển, lấy kinh tế làm trọng tâm, tích
cực tham gia liên kết kinh tế trong các tổ chức khu vực và quốc tế. Hoà bình là
xu thế chủ đạo, tuy nhiên, nội chiến, xung đột dân tộc, sắc tộc, tôn giáo vẫn diễn
ra ở một số khu vực. Sự chuyển biến đó dẫn đến một trật tự thế giới mới dần
hình thành theo xu hướng đa cực, nhiều trung tâm với sự cạnh tranh của các
cường quốc: Mỹ, một số nước trong Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Trung Quốc và Liên bang Nga.
* Bước 4: Kết luận, chốt kiến thức.
GV nhận xét câu trả lời của HS chuẩn kiến thức:
* Bước 5: Mở rộng.
GV tiếp tục đặt câu hỏi mở rộng: Vì sao từ sau Chiến tranh lạnh đến nay, Mỹ
không thể thiết lập trật tự đơn cực? HS khai thác thông tin phần chữ nhỏ trong
SGK, tìm ra lí do Mỹ không thể thiết lập trật tự đơn cực.
2.2. Hoạt động 2: Tìm hiểu Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay 3 a) Mục tiêu.
HS nêu được tình hình chính trị, kinh tế của Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay.
b) Tổ chức thực hiện.
* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ.
GV chia lớp thành 6 nhóm, hướng dẫn các nhóm khai thác thông tin trong SGK,
thực hiện các nhiệm vụ dưới đây:
+ Nhóm 1, 2, 3: Tìm hiểu tình hình chính trị Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay.
+ Nhóm 4, 5, 6: Tìm hiểu tình hình kinh tế Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay. Lưu ý:
+ Với các nhóm tìm hiểu về tình hình chính trị, GV hướng dẫn nhóm HS khai
thác thông tin để nêu được những nét chính về tình hình chính trị của Liên bang
Nga trong những năm 90 của thế kỉ XX (bất ổn do mâu thuẫn giữa các đảng
phái, ban hành Hiến pháp mới, xác lập thể chế Cộng hoà Tổng thống, mâu
thuẫn về các vấn đề liên quan đến chính sách đối nội, đối ngoại,...). Tuy nhiên,
sang đầu thế kỉ XXI, tình hình chính trị dần ổn định, địa vị quốc tế được nâng
cao. Nước Nga chú trọng thực hiện chính sách cân bằng Âu - Á, đẩy mạnh quan
hệ hợp tác với Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG), Trung Quốc, Ấn Độ,
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN),...
+ Với các nhóm tìm hiểu về tình hình kinh tế, GV hướng dẫn HS khai thác Hình
19.3 để HS nhận biết được tình hình chung và nét nổi bật về kinh tế của Liên
bang Nga qua hai giai đoạn (1991 - 1999 và 2000 - 2021). Trong đó, HS cần
nêu được tình hình chung là: tiến hành cải cách thị trường, chuyển đổi nền kinh
tế kế hoạch hoá tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị trường từ năm
1991. Giai đoạn 1991 - 1999: khủng hoảng triền miên, với tốc độ tăng trưởng
GDP trung bình ở mức âm (-4,8%/năm), lạm phát cao (22%), thâm hụt ngân
sách) và giai đoạn 2000 - 2021: phục hồi và tăng trưởng trở lại với mức tăng
trưởng GDP khá cao (3,5%/năm), kiềm chế được lạm phát, thặng dư ngân sách,
được chấp nhận gia nhập WTO, là một trong 10 nền kinh tế lớn nhất thế giới 4