Giáo án Bài 19 Sinh học 12 Cánh diều: Sự phát sinh, phát triển sự sống trên Trái Đất và hình thành loài người

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
CHỦ ĐỀ 6: SỰ PHÁT SINH SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT
BÀI 19: SỰ PHÁT SINH, PHÁT TRIỂN SỰ SỐNG
TRÊN TRÁI ĐẤT VÀ HÌNH THÀNH LOÀI I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Vẽ được sơ đồ ba giai đoạn phát sinh sự sống trên Trái Đất (tiến hoá hoá học, tiến
hoá tiền sinh học, tiến hoá sinh học).
- Dựa vào sơ đồ, trình bày được các đại địa chất và biến cố lớn thể hiện sự phát triển
của sinh vật trong các đại đó. Nêu được một số minh chứng về tiến hóa lớn.
- Vẽ được sơ đồ các giai đoạn chính trong quá trình phát sinh loài người; nêu được
loài người hiện nay (H.sapiens) đã tiến hoá từ loài vượn người (Australopithecus)
qua các giai đoạn trung gian.
- Làm được bài tập sưu tầm tài liệu về sự phát sinh và phát triển của sinh giới hoặc của loài người. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: HS chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức. Xây dựng kế
hoạch tự tìm hiểu về quá trình phát sinh, phát triển của sự sống và loài người.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Sử dụng ngôn ngữ khoa học kết hợp thảo luận
trong nhóm xây dựng nội dung kiến thức theo yêu cầu.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Đề xuất được ý tưởng bảo vệ môi trường
và sự sống trên Trái Đất.
Năng lực sinh học:
- Năng lực nhận thức sinh học:
○ Vẽ được sơ đồ ba giai đoạn phát sinh sự sống trên Trái Đất (tiến hoá hoá
học, tiến hoá tiền sinh học, tiến hoá sinh học). 1
○ Dựa vào sơ đồ, trình bày được các đại địa chất và biến cố lớn thể hiện sự
phát triển của sinh vật trong các đại đó. Nêu được một số minh chứng về tiến hóa lớn.
○ Vẽ được sơ đồ các giai đoạn chính trong quá trình phát sinh loài người; nêu
được loài người hiện nay (H.sapiens) đã tiến hoá từ loài vượn người
(Australopithecus) qua các giai đoạn trung gian.
○ Làm được bài tập sưu tầm tài liệu về sự phát sinh và phát triển của sinh giới hoặc của loài người.
- Năng lực tìm hiểu thế giới sống: Trình bày được quá trình phát sinh và phát triển
sự sống trên Trái Đất.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS giải thích được nguồn gốc
chung của sinh giới và nguồn gốc của loài người. Ứng dụng hiểu biết về sự phát
sinh, phát triển của sự sống nhằm bảo vệ môi trường và sự sống trên Trái Đất. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: tích cực học tập, tự nghiên cứu bài học, chuẩn bị nội dung bài mới.
- Trách nhiệm: nghiêm túc trong học tập, rèn luyện và hoàn thành nội dung được giao.
- Nhân ái: chia sẻ với các bạn về nội dung tìm hiểu được thông qua các nhiệm vụ được giao.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Cánh Diều. - Máy tính, máy chiếu. - Phiếu học tập.
- Sơ đồ minh họa các Hình 19.1 - 19.4; sơ đồ các giai đoạn tiến hóa của một số loài sinh vật trên Trái Đất.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 12 - Cánh Diều. 2
- Tài liệu sưu tầm được về sự phát sinh và phát triển sự sống; nghiên cứu nội dung
bài 19 trước khi lên lớp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ học tập; có tâm thế sẵn sàng và mong muốn khám
phá các kiến thức của bài học.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề.
c. Sản phẩm học tập: - Câu trả lời của HS.
- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu hình ảnh về cây phát sinh động vật trong đó có con người:
- GV yêu cầu HS vận dụng kiến thức, kĩ năng trả lời câu hỏi: Quá trình phát sinh loài
người diễn ra như thế nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS vận dụng kiến thức, kĩ năng, thảo luận trả lời câu hỏi.
- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời HS xung phong trả lời. 3
- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, không chốt đáp án.
- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Từ khi Trái Đất được hình thành cách đây 4600 triệu năm,
nhưng loài người mới xuất hiện cách đây khoảng 1,8 triệu năm. Vậy trong khoảng thời
gian trước khi loài người xuất hiện, Trái Đất đã trải qua những biến đổi như thế nào?
Quá trình tiến hóa của loài người diễn ra như thế nào? Để có câu trả lời chính xác và
đầy đủ nhất cho các câu hỏi trên, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu - Bài 19. Sự phát sinh,
phát triển sự sống trên Trái Đất và hình thành loài người.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất
a. Mục tiêu: Vẽ được sơ đồ ba giai đoạn phát sinh sự sống trên Trái Đất (tiến hoá hoá
học, tiến hoá tiền sinh học, tiến hoá sinh học).
b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ học tập; HS đọc thông tin mục I SGK tr.108 - 109 và tìm
hiểu Quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất.
c. Sản phẩm học tập: Quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học I. QUÁ TRÌNH PHÁT SINH SỰ SỐNG TRÊN tập TRÁI ĐẤT
- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, sau đó Tiến hóa hóa học
thảo luận nhóm (4 - 6 HS) trả lời câu hỏi - Khoảng 4,0 tỉ năm trước, nhiệt độ Trái Đất
thảo luận 1 SGK tr.107: Quan sát hình rất cao.
19.1 và mô tả tóm tắt về các giai đoạn - Điều kiện: tia bức xạ và sự phóng điện, khí
phát sinh sự sống trên Trái Đất.
quyển nguyên thủy không có oxygen.
→ Các phân tử đơn giản biến đổi hóa học 4