Giáo án Bài 19 Vật Lí 12 Kết nối tri thức (2025): Điện từ trường. Mô hình sóng điện từ

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 19: ĐIỆN TỪ TRƯỜNG. MÔ HÌNH SÓNG ĐIỆN TỪ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Mô tả được mô hình sóng điện từ và ứng dụng để giải thích sự tạo thành và lan
truyền của các sóng điện từ trong thang sóng điện từ. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản
thân trong học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi và trả
lời các yêu cầu của GV đưa ra.
- Năng lực giao tiếp hợp tác: Tích cực trao đổi thông tin với các thành viên trong
nhóm để thực hiện nhiệm vụ tìm hiểu về mối liên hệ giữa điện trường biến thiên
và từ trường biến thiên.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định được và biết tìm hiểu các thông tin liên quan
đến điện từ trường, mô hình sóng điện từ, đề xuất giải pháp giải quyết.
Năng lực vật lí:
- Nêu được mối liên hệ giữa điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
- Mô tả được mô hình sóng điện từ.
- Sử dụng mô hình sóng điện từ để giải thích được tính chất của sóng điện từ. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên: 1
- SGK, SBT, SGV Vật lí 12, Kế hoạch bài dạy.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh thí nghiệm xuất hiện điện trường xoáy khi
nam châm rơi qua ống dây, hình ảnh điện trường biến thiên giữa hai bản tụ điện và
từ trường do nó sinh ra,
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- SGK, SBT Vật lí 12.
- Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: HS xác định được mục tiêu của bài học về điện từ trường.
b. Nội dung: GV cho HS thảo luận về nội dung mở đầu trong SGK, HS phát biểu ý kiến
của bản thân để hình dung về điện từ trường, từ đó GV định hướng HS vào nội dung của bài học.
c. Sản phẩm học tập: HS phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề cần tìm hiểu.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu hình ảnh thang sóng điện từ.
- GV yêu cầu HS trả lời nội dung Mở đầu (SGK – tr82): Thang sóng điện từ bao gồm
rất nhiều vùng như hồng ngoại, tử ngoại, ánh sáng nhìn thấy,… Sóng điện từ được tạo
thành và lan truyền như thế nào? 2
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát hình ảnh thang sóng điện từ, nhớ lại các kiến thức đã học về sóng điện từ ở
chương trình Vật lí 11, suy luận để trả lời câu hỏi.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi:
Điện từ trường lan truyền trong không gian tạo thành sóng điện từ, sóng điện từ; sóng
điện từ lan truyền trong không gian với tốc độ 3.108 m/s,...
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV chưa chốt kiến thức mà dẫn dắt vào bài học mới: Sóng điện từ là điện từ trường lan
truyền trong không gian. Để có câu trả lời chính xác cho câu hỏi mở đầu, chúng ta cùng
đi tìm hiểu bài học ngày hôm nay: Bài 19: Điện từ trường. Mô hình sóng điện từ.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu mối liên hệ giữa điện trường biến thiên và từ trường biến thiên a. Mục tiêu:
- HS nêu được mối liên hệ giữa điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
- HS trình bày được sự hình thành sóng điện từ.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hiện theo các hoạt động trong SGK để tìm hiểu về điện từ trường.
c. Sản phẩm: Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để nêu được mối
liên hệ giữa điện trường biến thiên và từ trường biến thiên.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. LIÊN HỆ GIỮA ĐIỆN
- GV chiếu hình ảnh thí nghiệm xuất hiện điện TRƯỜNG BIẾN THIÊN VÀ
trường xoáy khi nam châm rơi qua ống dây (hình TỪ TRƯỜNG BIẾN THIÊN 19.1) cho HS quan sát.
1. Từ trường biến thiên và điện trường xoáy
- Từ thông qua ống dây kín biến 3
thiên thì trong ống dây xuất
hiện dòng điện cảm ứng. Sự
xuất hiện của dòng điện cảm
ứng chứng tỏ trong dây dẫn đã
xuất hiện một điện trường, có
chiều là chiều của dòng điện
- GV yêu cầu HS nghiên cứu SGK và đặt câu hỏi:
cảm ứng; đường sức của điện
+ Dòng điện cảm ứng xuất hiện khi nào?
trường này là các đường cong
+ Điện trường xoáy là gì?
kín. Điện trường có tính chất
+ Hoạt động (SGK – tr82): So sánh sự giống nhau này là điện trường xoáy.
và khác nhau giữa điện trường gây ra bởi điện tích - Trong vùng không gian có từ
đứng yên và điện trường xoáy.
trường biến thiên theo thời gian
- Sau khi HS trả lời, GV kết luận về từ trường biến thì trong vùng đó xuất hiện một
thiên và điện trường xoáy. điện trường xoáy.
- GV đặt câu hỏi: Điện trường biến thiên theo thời 2. Điện trường biến thiên và
gian có làm xuất hiện từ trường không? từ trường
- GV chiếu hình 19.3 và 19.4 cho HS quan sát.
- Thí nghiệm với dòng điện
xoay chiều qua tụ điện cho thấy
điện trường biến thiên theo thời
gian và làm xuất hiện từ trường.
3. Điện từ trường
- Từ trường biến thiên theo thời
gian sinh ra trong không gian
xung quanh một điện trường
biến thiên theo thời gian; ngược
lại, điện trường biến thiên theo
thời gian cũng sinh ra một từ
trường biến thiên theo thời gian 4