Giáo án Bài 30 Sinh học 12 Kết nối tri thức: Diễn thế sinh thái

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 30: DIỄN THẾ SINH THÁI I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ: phân tích được sự biến động của hệ sinh thái, bao gồm:
- Nêu được khái niệm diễn thế sinh thái.
- Phân biệt được các dạng diễn thế sinh thái.
- Phân tích được nguyên nhân và tầm quan trọng của diễn thế sinh thái trong tự
nhiên và trong thực tiễn.
- Phân tích được diễn thế sinh thái ở một hệ sinh thái tại địa phương. Đề xuất được
một số biện pháp bảo tồn hệ sinh thái đó.
- Nêu được một số hiện tượng ảnh hưởng đến hệ sinh thái như: sự ấm lên toàn cầu;
sự phì dưỡng; sa mạc hoá. Giải thích được vì sao các hiện tượng đó vừa tác động
đến hệ sinh thái, vừa là nguyên nhân của sự mất cân bằng của hệ sinh thái. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: Thông qua các hoạt động học tập, HS rèn luyện khả
năng làm việc độc lập với SGK, tự thu thập thông tin, xử lí thông tin và giải quyết
các nhiệm vụ học tập, các câu hỏi GV yêu cầu.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thông qua các hoạt động học tập, HS được rèn
luyện kĩ năng giao tiếp, hợp tác trong nhóm, kĩ năng trình bày ý kiến trước tập thể.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thông qua các hoạt động học tập, HS có
thể đề xuất các giải pháp giải quyết vấn đề bảo vệ và phát triển bền vững môi trường sống.
Năng lực sinh học:
- Năng lực nhận thức sinh học:
○ Nêu được khái niệm diễn thế sinh thái.
○ Phân biệt được các dạng diễn thế sinh thái. 1
○ Phân tích được nguyên nhân và tầm quan trọng của diễn thế sinh thái trong
tự nhiên và trong thực tiễn.
○ Phân tích được diễn thế sinh thái ở một hệ sinh thái tại địa phương. Đề xuất
được một số biện pháp bảo tồn hệ sinh thái đó.
○ Nêu được một số hiện tượng ảnh hưởng đến hệ sinh thái như: sự ấm lên
toàn cầu; sự phì dưỡng; sa mạc hoá. Giải thích được vì sao các hiện tượng
đó vừa tác động đến hệ sinh thái, vừa là nguyên nhân của sự mất cân bằng của hệ sinh thái.
- Năng lực tìm hiểu thế giới sống: HS hình thành được phương pháp quan sát, so sánh, đánh giá.
- Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: HS vận dụng các kiến thức đã học
để giải thích một số vấn đề thực tiễn: đề xuất một số biện pháp đơn giản giúp bảo
vệ môi trường sống và ngăn chặn chặt phá rừng, hiện tượng phì dưỡng, sa mạc hóa
ở địa phương, sự biến đổi khí hậu và nóng lên của toàn cầu. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: Thông qua tìm hiểu kiến thức bài học, HS được rèn luyện tính chăm chỉ, cần cù, chịu khó.
- Trách nhiệm: Thông qua việc tìm hiểu đặc trưng của sinh thái học quần thể, HS có
trách nhiệm bảo vệ môi trường sống, tuyên truyền kế hoạch hóa gia đình trong
công tác dân số ở địa phương,...
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, kế hoạch bài dạy môn Sinh học 12 - Kết nối tri thức. - Máy tính, máy chiếu. - Phiếu học tập.
- Sơ đồ minh họa các 30.1/hình ảnh, video về diễn thế sinh thái, hiện tượng môi
trường cực đoan như sa mạc hóa, nóng lên toàn cầu, hiện tượng phì dưỡng,...
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Sinh học 12 - Kết nối tri thức. 2
- Nghiên cứu bài học trước giờ lên lớp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Xác định được nhiệm vụ học tập; có tâm thế sẵn sàng và mong muốn khám
phá các kiến thức của bài học.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề; HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để giải quyết vấn đề, xác
định được nhiệm vụ học tập.
c. Sản phẩm học tập: - Câu trả lời của HS.
- Tâm thế hứng khởi, sẵn sàng, mong muốn khám phá kiến thức mới của HS.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu video: “Cháy rừng ở Australia năm 2020”, yêu cầu HS quan sát và thảo luận
cặp đôi trả lời câu hỏi sau: Quá trình tự tái sinh của một khu rừng bị cháy rụi sẽ diễn ra như thế nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS quan sát video, vận dụng kiến thức, kĩ năng, thảo luận trả lời câu hỏi.
- GV quan sát, định hướng HS.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- HS xung phong trả lời câu hỏi.
- HS khác quan sát, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, không chốt đáp án.
- GV dẫn dắt gợi mở cho HS: Để hiểu được quá trình tự tái sinh của một khu rừng sau
khi bị cháy rụi chúng ta hãy cùng nhìn vào sự đa dạng sinh học về số lượng loài động
vật, thực vật biến đổi như thế nào theo thời gian từ sau khi rừng bị cháy? Các yếu tố môi
trường như độ ẩm, mùn khoáng, ánh sáng, nhiệt độ,... thay đổi như thế nào trong suốt
quá trình tái sinh một khu rừng sau khi bị cháy? Bài học này sẽ cung cấp thông tin để trả
lời cho những câu hỏi đó, chúng ta cùng vào - Bài 30. Diễn thế sinh thái. 3
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái khái niệm và các loại diễn thế sinh thái a. Mục tiêu:
- Nêu được khái niệm diễn thế sinh thái.
- Phân biệt được các dạng diễn thế sinh thái.
b. Nội dung: GV giao nhiệm vụ học tập; HS nghiên cứu mục I tìm hiểu Khái niệm và
các loại diễn thế sinh thái.
c. Sản phẩm học tập: Khái niệm và các loại diễn thế sinh thái.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
I. KHÁI NIỆM VÀ CÁC LOẠI DIỄN THẾ SINH THÁI
- GV yêu cầu HS hoạt động cặp đôi, quan sát
Hình 30.1, nghiên cứu mục I SGK tr.161 - 162 và 1. Khái niệm
trả lời câu hỏi trong Phiếu học tập số 1
- Diễn thế sinh thái là quá trình thay
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
đổi dần thành phần loài của quần xã
1. Quá trình diễn thế sinh thái là gì? Quá trình theo thời gian, tương ứng với sự
diễn thế được chia thành mấy giai đoạn?
biến đổi của môi trường.
2. Hoàn thành bảng phân biệt diễn thế nguyên Quá trình diễn thế chia thành 3 giai
sinh và diễn thế thứ sinh. đoạn
Diễn thế Diễn thế + Giai đoạn mở đầu. STT Đặc điểm nguyên thứ sinh sinh + Giai đoạn giữa. 1 Môi trường ở + Giai đoạn cuối. giai đoạn
2. Các loại diễn thế khởi đầu Thổ những giai 4