Giáo án Bài 9 Lịch sử 11 Chân trời sáng tạo (2024): Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ

CHỦ ĐỀ 5.MỘT SỐ CUỘC CẢI CÁCH LỚN TRONG LỊCH SỬ VIỆT NAM (TRƯỚC NĂM 1858)
BÀI 9: CUỘC CẢI CÁCH CỦA HỒ QUÝ LY VÀ TRIỀU HỒ (Tiết 37, 38) I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau khi học xong bài, HS có thể
- Trình bày được bối cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ 2. Năng lực - Năng lực chung
+ Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo thông qua việc thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập, thể hiện sự sáng tạo
+ Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thể hiện thông qua hoạt động nhóm, trao đổi thảo luận và báo cáo sản phẩm
+ Năng lực tự chủ và tự học thông qua việc tìm hiểu, phân loại sử liệu, tạo sơ đò tư duy…về các
chính sách cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ - Năng lực đặc thù
+ Năng lực tìm hiểu lịch sử: thông qua khai thác các nguồn sử liệu, tranh ảnh, lược đồ để trình
bày bối cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ
+ Năng lực nhận thức và tư duy lịch sử: thông qua khai thác thông tin, tư liệu đưa ra những ý
kiến nhận xét, đánh giá của cá nhân về cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ 3. Về phẩm chất
- Trung thực: Báo cáo trung thực kết quả học tập của cá nhân hoặc nhóm.
- Trách nhiệm: Có tinh thần trách nhiệm, thực hiện đầy đủ các hoạt động do GV tổ chức.
- Yêu nước: Tự hào về truyền thống xây dựng đất nước, trân trọng những giá trị tốt đẹp mà thế hệ trước đã để lại
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Kế hoạch bài dạy và bài trình chiếu Powerpoint - Phiếu học tập
- Máy tính (điện thoại) kết nối máy chiếu.
2. Học sinh: SGK, sách bài tập
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG


a. Mục tiêu: HS trả lời được các câu hỏi liên quan đến dữ liệu LS mà GV cung cấp để GV dẫn dắt vào bài mới.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, nêu câu hỏi. HS làm việc cá nhân, vận dụng hiểu biết của bản thân, trả lời câu hỏi
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV cung cấp từ khóa: ĐẠI NGU, nêu câu hỏi: Hãy nêu những hiểu biết của em về cụm từ trên (gợi ý: Who, How, When…)
- Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS làm việc cá nhân, vận dụng hiểu biết của bản thân, thực hiện nhiệm vụ
+ GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
- Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV 1-2 HS trả lời câu hỏi trước lớp
+ GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức. Từ khóa Đại Ngu khiến chúng ta liên tưởng đến tên
đất nước ta dưới thời kì nhà Hồ, thế kỉ XV, liên quan đến nhân vật lịch sử Hồ Quý Ly với những
cải cách vĩ đại của ông trong lịch sử.
+ GV trình chiếu một số hình ảnh: Hồ Quý Ly, thành Tây Đô (Thanh Hóa), tiền giấy mang tên
“Thông bảo hội sao”…, dẫn dắt vào bài mới: Thành Tây Đô (Thanh Hóa) là tòa thành kiên cố
với kiến trúc độc đáo bằng đá có quy mô lớn ở Việt Nam được Hồ Quý Ly xây dựng vào cuối
thế kỉ XIV. Đây là một trong những cải cách nổi bật của ông nhằm tăng cường sức mạnh quân sự
để chuẩn bị đối phó với cuộc xâm lược của nhà Minh. Ngoài ra, loại tiền giấy mang tên “Thông
bảo hội sao” cũng là loại tiền giấy đầu tiên trong lịch sử Việt Nam nằm trong chính sách cải cách
về mặt kinh tế, xã hội của Hồ Quý Ly.
Vậy, cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ diễn ra trong bối cảnh nào? Nội dung, kết quả và ý
nghĩa ra sao? Cô trò chúng ta cùng tìm hiểu trong nội dung bài học hôm nay
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
1. Hoạt động 1: Tìm hiểu bối cảnh, nội dung, kết quả, ý nghĩa cải cách của Hồ Quý Ly
a. Mục tiêu: Trình bày được bối cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ
b. Nội dung: GV chia lớp thành 3 nhóm, thực hiện nhiệm vụ học tập, hoàn thành sản phẩm học
tập trên giấy A0. HS làm việc theo nhóm, thực hiện nhiệm vụ học tập
c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời và sản phẩm học tập của các nhóm. HS ghi được vào vở bối
cảnh lịch sử, nội dung, kết quả, ý nghĩa cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ


d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
1. Bối cảnh lịch sử
GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, đọc thông tin SGK, tr.62 và * Về chính trị
tư liệu GV cung cấp, hoàn thành phiếu học tập sau về bối - Vua, quý tộc, quan lại ăn chơi hưởng
cảnh lịch sử dẫn đến cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và vương lạc triều Hồ
- Triều đình: Gian thần lũng đoạn
- Đối ngoại: Chiêm thành tấn công tấn
công, nhà Minh ngang ngược đòi cống nạp…
* Về kinh tế - xã hội - Kinh tế: + Mất mùa, đói kém
+ Ruộng đất công ngày càng bị thu hẹp - Xã hội
+ Đời sống nhân dân cực khổ
+ Mâu thuẫn giữa nông dân nghèo, nô tì
TƯ LIỆU 1. Nguyễn Phi Khanh-một vị quan dưới Triều Trần với giai cấp thống trị
và sau là Triều Hồ đã viết:
+ Các cuộc khởi nghĩa của nông dân và
Ruộng lúa ngàn dặm đỏ như cháy nô tì diễn ra liên tục.
Đồng quê than vãn trông vào đâu?
... Lưới chài quan lại còn vơ vét
Máu thịt nhân dân cạn nửa rồi...
(Trương Hữu Quýnh (Chủ biên), Đại cương lịch sử Việt Nam,
Tập I, NXB Giáo dục, 1998, tr. 249)
TƯ LIỆU 2: Vua Trần Dụ Tông “sai đào hồ lớn ở vườn ngự
nơi hậu cung, trong hồ chất đá làm núi, bên bờ hồ trồng
thông, trúc và nhiều thứ cây khác, thêm vào đẩy nào là cỏ lạ,
hoa thơm, muông kì, chim quý. Bốn mặt khai thông cho nước
sông vào. Lại đào hồ khác, bắt dân chở nước vào hồ để nuôi
cá, các hải sản. Bắt người Hoa châu chở cá sấu thả vào đấy.
Lại làm dãy khách lang ở Tây Điện thẳng đến cửa Hoàng
Phúc... Nay xây cất, mai tu đạo, không lúc nào ngớt việc”.
Nhà vua lại “buông tuồng vô độ. Tính nghiện rượu, thường
sai các quan vào uống rượu cùng. Người nào uống được nhiều
thì ban thưởng. Bùi Khoan dùng kế giả vờ uống hết trăm


thùng rượu, được thưởng tước hai tư”. Dương Nhật Lễ (con
phường chèo, cháu Dụ Tông) gây sự biến, mưu đổi họ, gây
biến, khiến cho Triều Trần lâm vào cuộc khủng hoảng cung
đình. Vua thích đánh bạc, thường xuyên gọi các nhà giàu ở
Bắc Giang, Hà Tây vào cung, đặt 1 tiếng 30 quan. Vua lại tin
dùng nịnh thần, Chu Văn An dâng Thất trảm sớ nhưng không
được vua chấp nhận đã treo ấn từ quan.
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS đọc thông tin SGK và tư liệu GV cung cấp, làm việc cá
nhân, hoàn thành phiếu học tập
+ GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ GV mời 1-2 HS lên trình bày phiếu học tập của mình
+ GV mời HS khác nhận xét, bổ sung
- Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
+ GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức
+ GV cung cấp video thầy giáo Chu Văn An và thất trảm sớ
để làm sâu sắc thêm về sự thối nát của vương triều Trần và
yêu cầu cấp thiết phải cải cách đất nước
2. Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ
a. Mục tiêu: Trình bày được nội dung cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và triều Hồ
b. Nội dung: GV phát phiếu học tập. HS làm việc cặp đôi, hoàn thành phiếu học tập và trình bày trước lớp
c. Sản phẩm học tập: Phiếu học tập và câu trả lời của HS. HS ghi được vào vở ghi nội dung cải
cách của Hồ Quý Ly và vương triều Hồ
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
* Nhiệm vụ 1: Hoạt động cá nhân
2. Nội dung cải cách
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập a. Chính trị
GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, dựa vào bảng 1, SGK, * Tổ chức chính quyền, luật pháp
tr.63, rút ra mục đích cải cách chính trị của Hồ Quý Ly.
- Đổi tên và đặt thêm các đơn vị hành
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
chính, thành lập nhiều cơ quan, đặt
+ HS đọc thông tin SGK, làm việc cá nhân, thực hiện nhiệm nhiều chức quan mới vụ học tập
- Tăng cường kiểm tra, giám sát quan lại
+ GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết
- Mở các khoa thi để tuyển chọn quan