Giáo án Chủ đề 2: Tính thể tích một số hình khối trong thực tiễn Toán 11 Cánh diều

Ngày soạn: .../.../... Ngày dạy: .../.../...
CHỦ ĐỀ 2: TÍNH THỂ TÍCH MỘT SỐ HÌNH KHỐI TRONG THỰC TIỄN I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:
- Tính được thể tích một số hình khối trong thực tiễn.
- Xác định được sản phẩm đảm bảo tính tối ưu theo tiêu chí đặt ra. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học trong tìm tòi khám phá
- Năng lực giao tiếp và hợp tác trong trình bày, thảo luận và làm việc nhóm
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo trong thực hành, vận dụng.
Năng lực riêng: tư duy và lập luận toán học, giao tiếp toán học; mô hình hóa toán
học; giải quyết vấn đề toán học.
- Tư duy và lập luận toán học: So sánh, phân tích dữ liệu, lập luận để liên hệ các
hình ảnh thực tế vào trong toán học.
- Mô hình hóa toán học: mô tả các dữ kiện bài toán thực tế, sử dụng khái niệm
hình khối để mô tả một số hình ảnh trong thực tiễn.
- Giải quyết vấn đề toán học: sử dụng các khái niệm, tính chất của hình khối để
lựa chọn, đề xuất cách thức phân chia hình khối, áp dụng công thức tính thể
tích để giải quyết yêu cầu bài toán.
- Giao tiếp toán học: đọc, hiểu thông tin toán học từ mô hình, hình vẽ.
- Sử dụng công cụ, phương tiện học toán: sử dụng thước kẻ, compa, ê ke, phần mềm vẽ hình,…. 3. Phẩm chất
- Tích cực thực hiện nhiệm vụ khám phá, thực hành, vận dụng.
- Có tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Khách quan, công bằng, đánh giá chính xác bài làm của nhóm mình và nhóm bạn. 1
- Tự tin trong việc tính toán; giải quyết bài tập chính xác.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1 - GV: SGK, SGV, Tài liệu giảng dạy, giáo án PPT, PBT (ghi đề bài cho các hoạt
động trên lớp), các hình ảnh liên quan đến nội dung bài học,... 2 - HS:
- SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU) a) Mục tiêu:
- Tạo hứng thú, thu hút HS tìm hiểu nội dung bài học.
b) Nội dung: HS đọc bài toán mở đầu và thực hiện bài toán dưới sự dẫn dắt của GV
(HS chưa cần giải bài toán ngay).
c) Sản phẩm: HS nắm được các thông tin trong bài toán và dự đoán câu trả lời cho
câu hỏi mở đầu theo ý kiến cá nhân.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV chiếu Slide dẫn dắt và yêu cầu HS thảo luận và nêu dự đoán về câu hỏi mở đầu (chưa cần HS giải):
Những viên gạch này có khả năng chịu lực cao,
chống trơn trượt, chống mài mòn tốt và đồng thời
tăng tính thẩm mỹ, được sự dụng phổ biến hiện
nay để giúp cho vỉa hè sạch sẽ, thoáng mát.
Viên gạch này có dạng là hình khối nào? Làm thể
nào để tính thể tích của viên gạch?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm và
thực hiện yêu cầu theo dẫn dắt của GV.
Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi đại diện một số thành viên nhóm HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung. 2
Bước 4: Kết luận, nhận định: GV ghi nhận câu trả lời của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt
HS vào tìm hiểu bài học mới: “ Việc tính thể tích của một hình khối trong cuộc sống
rất quan trọng. Ví dụ như trong kỹ thuật, cần phải biết chính xác thể tích của một hộp
giấy thì mới có thể chuẩn bị đủ nguyên vật liệu cần thiết để sản xuất,...Trong bài học
ngày hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu cách tính thể tích một số hình khối trong thực tiễn”.
⇒ Tính thể tích một số hình khối trong thực tiễn.
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Nội dung chính của chủ đề a) Mục tiêu:
- HS nhận biết được các công thức tính thể tích hình khối. b) Nội dung:
- HS đọc SGK, nghe giảng, thực hiện các nhiệm vụ được giao, suy nghĩ trả lời câu hỏi.
c) Sản phẩm: HS hình thành được kiến thức bài học, câu trả lời của HS cho các câu
hỏi, HS nhận biết được các công thức tính thể tích hình khối.
d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
I. Nội dung chính của chủ đề
NV1: Tìm hiểu công thức tính thể 1. Nhắc lại công thức tính thể tích khối
tích khối lăng trụ, khối hộp, khối lăng trụ, khối hộp, khối chóp và khối
chóp và khối chóp cụt đều chóp cụt đều.
- GV cho HS thảo luận nhóm đôi hệ  Công thức tính thể tích khối lăng trụ:
thống lại các công thức tính thể tích V =S . h các hình sau:
Trong đó, V ,S ,h lần lượt là thể tích, diện
+ Công thức tính thể tích khối lăng
tích đáy, chiều cao của khối lăng trụ. trụ.
 Công thức tính thể tích khối hộp:
+ Công thức tính thể tích khối hộp. V =S . h
+ Công thức tính thể tích khối chóp.
Trong đó, V ,S ,h lần lượt là thể tích, diện
+ Công thức tính thể tích khối chóp 3 cụt đều.
tích đáy, chiều cao của khối hộp.
 Công thức tính thể tích khối chóp: V = 1 S . h 3
Trong đó, V ,S ,h lần lượt là thể tích, diện
→ GV gọi một số HS trả lời, nhận xét
tích đáy, chiều cao của khối chóp. và tổng quát lại.
 Công thức tính thể tích khối chóp cụt đều:
V = 1 h(S +√S S +S 3 1 1 2 2 ) .
NV2: Tìm hiểu ví dụ thể tích bể bơi Trong đó, V ,S , S ,h 1 2
lần lượt là thể tích,
trong thực tiễn
diện tích đáy, chiều cao của khối chóp.
- GV hướng dẫn HS tiếp cận Ví dụ 2. Ví dụ bể bơi trong thực tiễn
trong SGK và hoàn thành yêu cầu:
Ví dụ: (SGK – tr.118)
+ Hình dáng bể bơi có phải là một
trong các khối đặc biệt mà các em đã
biết không? Em hãy đề xuất một
phương án có thể chia khối bể bơi
thành các khối đặc biệt đã biết.
+ Xác định số đo các khối đã chia và
tính thể tích các khối bể bơi đã chia đó.
+ Từ đó tính thể tích khối bể bơi đã
Hướng dẫn giải (SGK – tr.119) cho.
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HĐ cá nhân: HS suy nghĩ, hoàn thành vở.
Cả lớp chú ý thực hiện các yêu cầu
của GV, chú ý bài làm các bạn và nhận xét.
- GV: quan sát và trợ giúp HS. 4