Giáo án chuyên đề 3 Phương pháo viết báo cáo Địa lí 10 Cánh diều

Ngày soạn: …. /…. /2022
CHUYÊN ĐỀ 3: PHƯƠNG PHÁP VIẾT BÁO CÁO ĐỊA LÍ
(Thời lượng: 10 tiết) I. MỤC TIÊU. 1. Kiến thức:
- Nêu được quan niệm về báo cáo địa lí.
- Trình bày được cấu trúc của một báo cáo địa lí.
- Xác định được các bước cần thực hiện để viết một báo cáo địa lí: chọn đề tài, xây
dựng đề cương; thu thập, chọn lọc, xử lí và hệ thống hóa dữ liệu; trình bày báo cáo.
+ Xác định được ý tưởng và chọn đề tài báo cáo địa lí.
+ Xác định được cấu trúc của một đề cương báo cáo khoa học và nội dung chính xác của các đề mục.
+ Xác định và hình thành được kĩ năng thu thập, chọn lọc, xử lí thông tin, hệ thống hóa thông tin.
+ Xác định được các hình thức trình bày báo cáo.
- Trình bày được kĩ thuật viết một báo cáo địa lí; hình thành được kĩ năng viết và
trình bày báo cáo địa lí. 2. Năng lực: * Năng lực chung:
+ Giao tiếp và hợp tác: Biết chủ động trong giao tiếp, tự tin và biết kiểm soát cảm
xúc, thái độ khi nói trước nhiều người. Có kĩ năng giao tiếp, hợp tác làm việc nhóm hiệu quả.
+ Tự chủ và tự học: Chủ động thực hiện nhiệm vụ học tập được giao. Đánh giá và
điều chỉnh được kế hoạch học tập; hình thành cách học riêng của bản thân; tìm
kiếm, lựa chọn nguồn tài liệu phù hợp.
+ Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Phát hiện ra vấn đề, đề xuất biện pháp giải quyết phù hợp với vấn đề. * Năng lực đặc thù:
- Nhận thức khoa học địa lí: Phát triển các năng lực định hướng không gian thông
qua quá trình viết báo cáo địa lí. Phát triển năng lực giải thích các hiện tượng, các quá trình địa lí.
- Tìm hiểu địa lí: Biết tìm kiếm, chọn lọc và khai thác thông tin văn bản, tranh ảnh,
bản đồ, Atlat… phù hợp với nội dung để viết báo cáo địa lí; Biết đọc và sử dụng
bản đồ, Atlat Địa lí Việt Nam; Tìm kiếm, thu thập, chọn lọc và hệ thống hóa được
các thông tin địa lí cần thiết từ trang web; đánh giá và sử dụng được các thông tin
để viết báo cáo địa lí.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Tìm kiếm được các thông tin và nguồn số
liệu tin cậy giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong báo cáo địa lí. 3. Phẩm chất:
- Yêu đất nước, tự hào về truyền thống xây dựng và bảo vệ đất nước. 1


- Chăm chỉ, có ý chí vượt qua khó khăn để hoàn thành các nhiệm vụ học tập, trung thực trong học tập.
- Tích cực, tự giác, nghiêm túc học tập, rèn luyện, tu dưỡng đạo đức bản thân. Sẵn
sàng chịu trách nhiệm về lời nói và hành động của bản thân khi tham gia các hoạt động học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Thiết bị: Máy tính, máy chiếu. 2. Học liệu:
- Bản đồ, biểu đồ, tranh ảnh, video liên quan đến nội dung cần báo báo.
- Giấy note, bút dạ, bút màu…
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định: Ngày dạy Lớp Sĩ số Ghi chú
2. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong giờ.
3. Hoạt động học tập:
HOẠT ĐỘNG 1: HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU (KHỞI ĐỘNG) a) Mục tiêu:
- Tạo tình huống học tập, kết nối kiến thức HS đã có về báo cáo địa lí để dẫn dắt vào bài học mới. - Tạo hứng thú cho Hs.
b) Nội dung: HS quan sát máy tính, máy chiếu dựa vào hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi:
* Câu hỏi: Báo cáo địa lí là gì?
c) Sản phẩm: HS trả lời câu hỏi của GV.
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: GV trình chiếu câu hỏi, yêu cầu HS quan sát, trả lời.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 05 phút.
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.
- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn
dắt HS vào bài học mới.
Rèn luyện kĩ năng địa lí là một trong những mục tiêu của Chương trình Giáo
dục phổ thông môn Địa lí (ban hành năm 2018) bởi kĩ năng địa lí là cơ sở quan
trọng để hình thành, phát triển phẩm chất và năng lực học sinh. Một trong những 2


kĩ năng cần thiết đó là viết báo cáo địa lí. Vậy thế nào là báo cáo địa lí? Làm thế
nào để viết và trình bày báo cáo địa lí một cách hiệu quả nhất?
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 2.1. Tìm hiểu quan niệm, cấu trúc của một bài báo cáo địa lí. a) Mục tiêu:
- HS nêu được quan niệm về báo cáo địa lí.
- HS trình bày được cấu trúc của một báo cáo địa lí.
b) Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK, hoạt động theo cặp để tìm
hiểu về quan niệm về báo cáo địa lí.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức:
I. CÁCH VIẾT BÁO CÁO ĐỊA LÍ
1. Quan niệm về báo cáo địa lí.
- Báo cáo là văn bản trình bày nội dung trọng tâm, nổi bật hoặc cập nhật cho một
đối tượng cụ thể. Báo cáo thường được sử dụng để nêu lên các kết quả của một
công việc, một hoạt động học tập,…
- Có nhiều loại báo cáo: báo cáo khoa học, báo cáo công việc, báo cáo chuyên đề,
báo cáo điều tra, báo cáo tiến độ,…Trong đó, báo cáo địa lí là một trong những
hình thức của báo cáo khoa học.
- Báo cáo địa lí là hệ thống các tri thức về một hoặc một số vấn đề địa lí tự nhiên,
kinh tế, xã hội do học sinh thu thập, xử lí, phân tích, tổng hợp dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
- Thông qua viết báo cáo địa lí, học sinh sẽ được rèn luyện kĩ năng địa lí, năng lực
khám phá, vận dụng kiến thức, kĩ năng vào thực tiễn cuộc sống, nâng cao khả năng
tự học, phát triển năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực giao tiếp và hợp
tác trong quá trình thực hiện báo cáo địa lí.
2. Cấu trúc của một báo cáo địa lí
Nội dung chính của một báo cáo địa lí gồm:
+ Ý nghĩa của vấn đề báo cáo.
+ Khả năng (tự nhiên, kinh tế, xã hội,…). + Thực trạng. + Hướng giải quyết.
d) Tổ chức thực hiện:
- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: yêu cầu HS đọc thông tin sgk trang 33, 34, kết
hợp với hiểu biết của bản thân và trao đổi với bạn bên
cạnh thảo luận theo kỹ thuật “Think – Pair – Share” để trả lời câu hỏi:
+ Thế nào là báo cáo địa lí. Lấy VD cụ thể về báo cáo địa lí?
+ Trình bày cấu trúc của báo cáo địa lí.
- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ: 3


Think: Học sinh làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi của GV sau khi xem video.
Thời gian là 2 phút – ghi ra giấy note.
Pair: Sau đó học sinh có 1 phút để chia sẻ cặp đôi với nhau.
Share: Học sinh được mời chia sẻ. Giáo viên gọi ngẫu nhiên và mỗi bạn sẽ trả
lời 1 câu hỏi mà không trùng lắp với ý của những bạn nói trước. (2 phút)
- Bước 3: Báo cáo, thảo luận:
+ Các cặp trao đổi chéo kết quả và bổ sung cho nhau
+ Đại diện một số cặp trình bày, các cặp khác bổ sung.
- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm
việc, kết quả hoạt động và chốt kiến thức.
Hoạt động 2.2. Tìm hiểu Các bước viết một báo cáo địa lí a) Mục tiêu:
HS xác định được các bước cần thực hiện để viết một báo cáo địa lí: chọn đề
tài, xây dựng đề cương; thu thập, chọn lọc, xử lí và hệ thống hóa dữ liệu; trình bày báo cáo.
+ Xác định được ý tưởng và chọn đề tài báo cáo địa lí.
+ Xác định được cấu trúc của một đề cương báo cáo khoa học và nội dung chính xác của các đề mục.
+ Xác định và hình thành được kĩ năng thu thập, chọn lọc, xử lí thông tin, hệ thống hóa thông tin.
+ Xác định được các hình thức trình bày báo cáo.
b) Nội dung: HS quan sát máy chiếu, sử dụng SGK, hoạt động theo nhóm để tìm
hiểu các bước viết một báo cáo địa lí.
c) Sản phẩm: HS hoàn thành tìm hiểu kiến thức:
3. Các bước viết một báo cáo địa lí
- Xác định ý tưởng và lựa chọn vấn đề báo cáo.
- Xác định cấu trúc, nội dung và xây dựng đề cương báo cáo.
- Thu thập, chọn lọc, xử lí và hệ thống hóa thông tin.
- Viết báo cáo theo đề cương chi tiết.
a) Xác định ý tưởng và lựa chọn vấn đề báo cáo
- Lựa chọn chủ đề báo cáo là bước đầu tiên và quan trọng. Bao gồm:
+ Những vấn đề liên quan đến nội dung bài học.
+ Những vấn đề cần giải quyết về tự nhiên, kinh tế, xã hội,…
+ Những vấn đề em yêu thích. + Những vấn đề khác.
- Sau khi xác định được ý tưởng báo cáo, cần lựa chọn tên chủ đề báo cáo. Tên chủ
để nên ngắn gọn, chứa đựng đầy đủ thông tin, phản ảnh rõ ràng nội dung của vấn đề nghiên cứu.
b) Xác định cấu trúc, nội dung và xây dựng đề cương báo cáo
- Đề cương báo cáo thể hiện cấu trúc, nội dung và những thông tin chi tiết của báo cáo. Gồm: 4