Giáo án Khái quát về cảm ứng ở sinh vật Sinh học 11 Cánh diều

Ngày soạn: .../.../... Ngày dạy: .../.../...
CHỦ ĐỀ 2: CẢM ỨNG Ở SINH VẬT
BÀI 11. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở SINH VẬT I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Phát biểu được khái niệm cảm ứng ở sinh vật.
- Trình bày được cơ chế cảm ứng ở sinh vật.
- Trình bày được vai trò của cảm ứng đối với sinh vật. 2. Năng lực
Năng lực chung
- Năng lực tự học – tự chủ: Thông qua các hoạt động tự đọc sách, tóm tắt được
nội dung về cảm ứng ở sinh vật, tự trả lời các câu hỏi ở mục Dừng lại và suy ngẫm.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: Thông qua viết tóm tắt, trả lời câu hỏi về cảm ứng.
Năng lực riêng
- Năng lực nhận thức kiến thức sinh học: Phát biểu được khái niệm cảm ứng ở
sinh vật; Trình bày được vai trò của cảm ứng đối với sinh vật; Trình bày được
cơ chế cảm ứng ở sinh vật.
- Năng lực vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn: Vận dụng được kiến thức
về cảm ứng ở sinh vật để giải thích một số vấn đề thực tiễn. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: Chủ động tìm hiểu những nội dung liên quan đến cảm ứng ở sinh vật.
- Trung thực và trách nhiệm: Thực hiện đúng các nhiệm vụ được phân công.


II. THIẾT BỊ DẠY HỌC
1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SHS, SGV, SBT sinh học 11, máy tính, máy chiếu. - Hình 11.1 – 11.3 SGK.
- Phiếu học tập: Phân biệt cảm ứng ở thực vật và động vật.
2. Đối với học sinh
- SHS sinh học 11 kết nối tri thức.
- Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
a) Mục tiêu: Đưa ra các nội dung thú vị gần gũi với thực tế để khơi gợi hứng thú học tập.
b) Nội dung: HS trả lời câu hỏi phần mở đầu.
c) Sản phẩm: Đáp án cho câu hỏi mở đầu.
d) Tổ chức thực hiện:
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:
- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi phần khởi động: Quan sát hình 11.1, cho biết rễ
cây mọc hướng về phía nào? Vì sao?
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:
- HS trả lời câu hỏi mở đầu.
Bước 3: Báo cáo thảo luận:
- Các HS xung phong phát biểu trả lời.


Bước 4: Kết luận và nhận xét: Đáp án:
- Hướng về phía nguồn nước. Để hấp thụ nước và muối khoáng cung cấp cho các
quá trình trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng của cây.
⮚ GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: “Môi trường sống luôn thay đổi và tác
động đến sinh vật, vậy sinh vật có cơ chế gì để thích nghi, tồn tại và phát
triển? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài 11. Khái
quát về cảm ứng ở sinh vật.”
B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
Hoạt động 1: Tìm hiểu về khái niệm về cảm ứng ở sinh vật
a) Mục tiêu: Phát biểu được khái niệm của cảm ứng ở sinh vật.
b) Nội dung: HS hoạt động độc lập, đọc thông tin mục I SGK kết hợp với kiến
thức đã học ở THCS nêu khái niệm về cảm ứng ở sinh vật và trả lời câu hỏi trang 75 SGK.
c) Sản phẩm: Đáp án câu hỏi về khái niệm cảm ứng ở sinh vật.
d) Tổ chức thực hiện: HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
I. Khái niệm và vai trò của cảm ứng
- GV yêu cầu HS đọc thông tin mục I - Đáp án câu hỏi 1 trang 75 SGK:
SGK kết hợp với kiến thức đã học ở + Hình (a) ngọn cây hướng về phía
THCS nêu khái niệm về cảm ứng ở nguồn sáng. sinh vật.
+ Hình (b) vịt con mới nở trông thấy gà
- Trên cơ sở đó, GV yêu cầu HS quan “mẹ” đầu tiên và đi theo gà “mẹ”.
sát hình 11.2, đồng thời trả lời câu hỏi 1 + Hình (c) trời nóng cơ thể người tiết
và câu hỏi Luyện tập 1 trang 75 SGK.
nhiều mồ hôi, mặc quần áo mỏng, quạt
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ
mát, ăn kem…; trời lạnh cơ thể người
- HS đọc SGK, quan sát hình 11.2 và có phản ứng run rẩy, mặc quần áo dày

trả lời câu hỏi. hơn…
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Đáp án câu hỏi Luyện tập 1 SGK:
- Đại diện HS giơ tay phát biểu
+ Lá cây trinh nữ cụp lại khi chạm vào.
- Một số HS khác nhận xét, bổ sung.
+ Lá me cụp lại khi trời tối…
Bước 4: Kết luận, nhận định ⇨ Kết luận:
- GV nhận xét kết quả và tổng quát lại - Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ
kiến thức trọng tâm và yêu cầu ghi thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng chép vào vở.
thích hợp với các kích thích từ môi
trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về cơ chế cảm ứng ở sinh vật
a) Mục tiêu: Trình bày được cơ chế cảm ứng ở sinh vật.
b) Nội dung: HS hoạt động theo kĩ thuật mảnh, đọc thông tin mục II SGK,
quan sát hình 11.3 và thảo luận hoàn thành Phiếu học tập: Phân biệt cảm
ứng ở thực vật và động vật.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập: Phân biệt cảm ứng ở thực vật và động vật.
d) Tổ chức thực hiện HĐ CỦA GV VÀ HS
SẢN PHẨM DỰ KIẾN
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
II. Cơ chế cảm ứng ở sinh vật
- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu Phiếu học tập: Phân biệt cảm ứng ở
đọc thông tin mục II SGK, quan sát thực vật và động vật (gợi ý trả lời đính
hình 11.3 và thực hiện các nhiệm vụ kèm hoạt động 2). sau: ⇨ Kết luận:
*GĐ 1: Hình thành nhóm chuyên gia
- Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm:
+ Nhóm 1, 3: tìm hiểu nội dung liên + Thu nhận kích thích
quan đến cảm ứng ở động vật dựa trên + Dẫn truyền kích thích