Giáo án Vật lí 12 Bài 9: Sóng dừng

Tuần Ngày soạn: Tiết Ngày dạy: Bài 9. SÓNG DỪNG I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Mô tả được hiện tượng sóng dừng trên một sợi dây và nêu được điều kiện để có sóng dừng khi đó.
- Giải thích được hiện tượng sóng dừng.
- Viết được công thức xác định vị trí các nút và các bụng trên một sợi dây trong
trường hợp dây có hai đầu cố định và dây có một đầu cố định, một đầu tự do. 2. Kỹ năng:
- Giải được một số bài tập đơn giản về sóng dừng.
- Vận dụng hiện tượng sóng dừng để tính vận tốc truyền sóng trên dây đàn hồi.
- Giải thích các hiện tượng thực tế có liên quan đến bài học 3. Thái độ
- HS hứng thú trong học tập, nghiên cứu mô hình, tích cực làm thí nghiệm.
- Có tác phong của nhà khoa học.
4. Năng lực định hướng hình thành và phát triển cho học sinh
Năng lực giải quyết vấn đề thông qua các câu lệnh mà GV đặt ra, tóm tắt các
thông tin liên quan từ nhiều nguồn khác nhau .


Năng lực tự học, đọc hiểu và giải quyết vấn đề theo giải pháp đã lựa chọn thông
qua việc tự nghiên cứu và vận dụng kiến thức thực tiễn.
Năng lực hợp tác nhóm, trao đổi thảo luận, trình bày kết quả thí nghiệm.
Năng lực khái quát hóa, năng lực quan sát, tư duy, trình bày và trao đổi thông tin
Năng lực thực hành thí nghiệm; thao tác và an toàn thí nghiệm. II. CHUẨN BỊ 1. Giáo viên
- Thí nghiệm về sóng dừng
- Các video thí nghiệm, phần mềm mô phỏng.
- Thiết kế các hoạt động và phiếu học tập 2. Học sinh
- SGK, vở ghi bài, giấy nháp...
- Những nhiệm vụ khác do GV phân công liên quan đến bài học…
III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC CỦA HỌC SINH 1. Hướng dẫn chung
- Giáo viên nêu vấn đề: Khi chúng ta hét ở miệng giếng, trong một tòa nhà, ở vách
núi… Các em thấy có hiện tượng gì? Vì sao vậy? Như vậy khi sóng gặp một vật
cản hay đến điểm cuối của một trường trong đó có sóng truyền thì bao giờ cũng có
sóng phản xạ lại. Vậy khi sóng truyền trên dây thì sự phản xạ của sóng sẽ như thế nào.
- Yêu cầu học sinh quan sát video thí nghiệm về hiện tượng phản xạ sóng trên dây
trong hai trường hợp; mô tả hiện tượng.


- Thông qua các mô phỏng yêu cầu HS tìm hiểu điều kiện để hình thành sóng dừng
trên dây trong 2 trường hợp
Học sinh được giao nhiệm vụ tìm tòi khám phá giải quyết vấn đề, được tự học cá
nhân, thảo luận nhóm, báo cáo kết quả học tập, ghi chép thông tin… được tương tác
thầy với trò, trò với trò, trò với thiết bị, phương tiện và học liệu (môi trường học tập).
Dự kiến chuỗi hoạt động học như sau: Các bước Hoạt động Tên hoạt động Thời lượng dự kiến Khởi động
Hoạt động 1 Tạo tình huống có vấn đề về sóng 5 phút dừng
Hình thành Hoạt động 2 Khảo sát sóng phản xạ trên dây trong 10 phút kiến thức hai trường hợp
Hoạt động 3 Xác định điều kiện để hình thành 20 phút
sóng dừng trong hai trường hợp Luyện tập
Hoạt động 4 Hệ thống hoá kiến thức 4 phút Vận dụng Luyện tập
Tìm tòi mở Hoạt động 5 Hướng dẫn về nhà 6 phút rộng
2. Hướng dẫn cụ thể từng hoạt động
Hoạt động 1: (Tạo tình huống xuất phát/ Nhiệm vụ mở đầu) a) Mục tiêu:


Tạo vấn đề nhận thức của học sinh về sự phản xạ sóng trên dây. Giúp học sinh
nhận ra cái chưa biết và muốn tìm hiểu nó thông qua hoạt động này. Giúp học sinh
bộc lộ quan điểm của mình về vấn đề sắp học. b) Nội dung:
Trả lời câu hỏi của GV: Sự phản xạ sóng như thế nào khi sóng truyền trên một sợi dây
c) Tổ chức hoạt động:
GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi về kiến thức cũ:
+ Hiện tượng giao thoa sóng nước?
+ Điều kiện để có cực đại giao thoa và cực tiểu giao thoa? + Hai nguồn kết hợp?
GV đặt câu hỏi về vấn đề cần nhận thức: Khi sóng truyền trên dây thì sự phản xạ sóng như thế nào
Yêu cầu HS thảo luận xác định vấn đề nghiên cứu.
d) Sản phẩm: Ý kiến của các nhóm và nội dung ghi của học sinh. e) Đánh giá:
Căn cứ vào sản phẩm học tập và thái độ học tập, GV đánh giá được sự tiến bộ của
HS, đánh giá được khả năng vận dụng giải quyết tình huống vào thực tiễn.
Hoạt động 2 (hình thành kiến thức). Khảo sát sóng phản xạ trên dây trong hai trường hợp a) Mục tiêu: Biết được: