Ngữ liệu ngoài sgk lớp 7 phần Văn bản nghị luận

1. Ngữ liệu 1
1.1. Văn bản ngữ liệu
KHOẢNG TRỜI VÀ HỐ BOM
Lâm Thị Mỹ Dạ làm bài thơ Khoảng trời hố bom tại Trường Sơn vào tháng 10 năm 1972,
một trong những thời điểm ác liệt nhất của cuộc chiến tranh chống Mỹ Trên dây Trường Sơn,
ngày nào cũng có sự hy sinh của bộ đội, thanh niên xung phong. Sự hy sinh của họ đã trở
thành những biểu tượng tuyệt đẹp trong văn học Bài thơ như câu chuyện kể về sự hi sinh
dũng cảm của một cô gái mở đường “Chuyện kể rằng em cô gái mở đường/ Để cứu con
đường đêm ấy khỏi bị thương Cho đoàn xe kịp giờ ra trận/ Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của
mình thắp lên ngọn lửa/ Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom”. Chất tự sự khá đậm rõ:
khi đơn vị hành quân qua con đường mòn, những chiến sĩ ra trận chỉ còn thấy hố bom và
huyến tích về người con gái hi sinh. Giọng thơ không còn cứng cỏi, vang vang như trước nữa
mà nó đã lắng xuống, trầm vọng như tiếng thở dài đấy thương cảm: “Em nằm dưới đất sâu”.
Không thương cảm sao được khi biết rằng cô gái “nằm dưới đất sâu” giữa những hố bom
nham nhở đang còn trẻ lắm; đấy là một trinh nữ anh hùng, một biểu tượng bất tử của tinh
thần yêu nước Việt Nam: “Giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”.
Sự hy sinh của cô gái chính là thông điệp mà tác giả gửi gắm vào bài thơ bằng những so
sánh và hình ảnh đẹp trong thi phẩm. "Em. .” trở thành “khoảng trời đã nằm yên trong đất”.
Đấy là một khoảng trời được tỏa sáng bởi tâm hồn người con gái nên đêm đêm “Những vì
sao ngời chói lung linh”. Ta hầu như không còn thấy nữa sự tan hoang, chết chóc nữa, mà
vượt lên tất cả, bao trùm tất cả là vẻ đẹp bao la, vĩnh hằng của thiên nhiên đất nước với sự
hóa thân, dâng hiến của em: “Có phải thịt da em mềm mại trắng trong/ Đã hóa thành những
vầng mây trắng/ Và ban ngày khoảng trời ngập nắng/ Đi qua khoảng trời em/ Vẫng dương
thao thức/ Hơi mặt trời hay chính trái tim em trong ngực. .”. Ở đây có hai khoảng trời soi
ngắm nhau; một khoảng trời “thật” trên cao có các vì sao, có mây trắng, có ánh nắng váng
dương và một khoảng trời “ảo” - “Khoảng trời hố bom” - nằm trong đất có tâm hồn, thịt da,
trái tim của người trình nữ dũng cảm. Hai khoảng trời ấy đều đẹp đẽ, lung linh và vĩnh hằng
trong sự liên tưởng đẩy tài hoa của tác giả. Sự hy sinh của cô gái mở đường là những dâng
hiến lưu lại vĩnh viễn trên mặt đất, non sông này: “Tên con đường là tên em gửi lại/ Cái chết
em xanh khoảng trời con gái".
Từ “Khoảng trời hố bom” đến “khoảng trời con gái” là sự thăng hoa bất ngờ của cảm
xúc và trí tuệ mà hình như Trời đã “ban” cho Lâm Thị Mỹ Dạ. Cả bài thơ đều hay nhưng nếu
được chọn câu hay nhất, tôi sẽ không ngần ngại để xuất câu “Cái chết em anh khoảng trời
con gái”. Chủ đề tư tưởng và thủ pháp nghệ thuật của bài thơ tập trung trọn vẹn trong câu
thơ chỉ 8 âm tiết này.
Tuy nhiên, cái hay đạt độ tỉnh diệu của bài thơ không nằm ở đấy mà nó lung linh phát
sáng bởi những so sánh, biểu tượng đây nghệ thuật sau khúc dạo đầu trên. Những liên tưởng:
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng/Những vì sao ngời chói lung linh, những so sánh: Em nằm
dưới đất sâu/Như khoảng trời đã nằm yên trong đất, nối tiếp nhau, bổ sung nhau, tôn vinh
nhau làm nên vẻ đẹp và sức sống của bài thơ. Từ không đến có, từ hữu hạn đến vô hạn, từ cụ
thể đến trừu tượng là điều tôi cảm nhận được ở hai câu kết: "Gương mặt em bạn bè tôi không
biết Nên mỗi người có gương mặt em riêng".
Đọc lại "Khoảng trời hố bom" sau hơn 40 năm tác phẩm ra đời, tôi càng thấm thía điều
này: Thơ hay phải chứa trong nó những xúc cảm đấy đặn, những tư tường thời đại, gắn bó
với Tổ quốc, với nhân dân và được biểu hiện bằng những hình ảnh độc đáo mang dấu ấn
sáng tạo của tác giả. Cách tân đến đâu, mới lạ về hình thức đến mấy mà rời xa, thoát ly dân
tộc thì chắc chắn sớm hay muộn nó sẽ bị lãng quên như một số trường hợp người làm thơ
trong mấy chục năm qua. (cand.com.vn)
1.2. Câu hỏi đọc hiểu và viết
1.2.1. Câu hỏi đọc hiểu
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 2. Văn bản bàn về vấn đề luận đề nào? Vấn đề luận đề đó được nêu lên ở phần nào của bài viết?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 3. Văn bản gồm máy luận điểm? Xác định nội dung của từng luận điểm đó.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 4. Đọc luận điểm 2 và trả lời các câu hỏi a, b, c sau đây.
a) Xác định câu chứa luận điểm và vị trí, vai trò của nó trong luận điểm.
b) Nêu lí lẽ, dẫn chứng tiêu biểu nhất và nhận xét về mối quan hệ của nó với luận điểm.
c) Mục đích chính của luận điểm? Và vai trò của luận điểm đối với luận để?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 5. Phân tích cách kết hợp bằng chứng khách quan với ý kiến đánh giá chủ quan
của tác giả và hiệu quả của chúng trong luận điểm 3.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
Câu 6. Em thích nhất ý kiến đánh giá chủ quan nào của tác giả? Hãy lí giải.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
1.2.2. Câu hỏi viết
Câu 1. Em hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về lòng yêu nước của người trẻ hiện nay. Gợi ý:
a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng
- Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).
- Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.
b. Xác định đúng yêu cầu của đoạn văn: lòng yêu nước của người trẻ. c. Hệ thống ý - Bàn luận:
+ Lòng yêu nước của người trẻ hôm nay không chỉ là sẵn sàng chiến đấu khi Tổ quốc lâm
nguy, mà còn thể hiện trong đời thường: học tập tốt, tu dưỡng đạo đức, bảo vệ môi trường,
giữ gìn bản sắc văn hóa, tuân thủ pháp luật.
+ Nhiều tấm gương thanh niên dấn thân vì cộng đồng: tình nguyện mùa hè xanh, hiến máu
nhân đạo, tham gia chống dịch COVID-19. .
+ Yêu nước còn là khát vọng vươn lên, sáng tạo, đưa đất nước hội nhập, phát triển.
- Phản đề: Vẫn còn một bộ phận thanh niên thờ ơ, sống ích kỷ, chỉ nghĩ đến bản thân, lãng
quên trách nhiệm với Tổ quốc. - Bài học:
+ Người trẻ cần nuôi dưỡng lòng yêu nước từ những hành động nhỏ bé, thiết thực.
+ Riêng bản thân: chăm chỉ học tập, rèn luyện, góp phần dựng xây đất nước.
d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chỉnh, ngữ pháp Tiếng Việt.