Tác giả - tác phẩm Ngữ văn 7 Chân trời sáng tạo (cả năm)

Bài 1: Tiếng nói của vạn vật (thơ bốn chữ, năm chữ)
Văn bản: Lời của cây I. Tác giả
- Trần Hữu Thung (1923-1999)
- Quê quán: Diễn Châu, Nghệ An.
- Phong cách nghệ thuật: Thơ đối với ông, những ngày đầu cầm bút, chỉ là phương
tiện công tác, ông viết để ca ngợi chiến công, phổ biến chủ trương chính sách, phản
ánh đời sống người nông dân kháng chiến. Lời lẽ mộc mạc, tình cảm thật thà, phổ
cập. Đúng hơn, lòng ông vui buồn cùng vận nước, tình dân.
- Tác phẩm chính: Việt Nam ly khúc (1944), thơ dài, Thăm lúa (1950), thơ Dặn
con (1955), tập thơ Ngày thu ấy: Khúc ca Cách mạng tháng 8 (1957), trường ca
Tôi làm ca dao (1959), tiểu luận Hai Tộ hò khoan (1961), thơ Chị Nguyễn Thị
Minh Khai (1961), truyện thơ Gió Nam (1962), truyện thơ Đồng tháng Tám (1965), …. II. Tác phẩm
1. Thể loại: Thơ bốn chữ
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Văn bản Lời của cây in trong Những bài thơ yêu em, Phạm Hổ, Nguyễn Nghiệp
tuyển chọn, NXB Giáo dục Việt Nam, 2004.
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, tự sự, miêu tả 4. Bố cục:
- Phần 1: 5 khổ thơ đầu: Quá trình lớn lên của hạt mầm và tình cảm của tác giả dành cho cây
- Phần 2: Khổ thơ cuối: Cây bày tỏ mong muốn sau này sẽ góp xanh đất trời.
5. Giá trị nội dung:
- Qua bài thơ Lời của cây, tác giả Trần Hữu Thung đã yêu mến mà dành những từ
ngữ mộc mạc, giản dị, hồn nhiên để miêu tả quá trình hạt mầm lớn lên thành cây
cùng mong muốn cây sau này sẽ góp đất xanh trời.
6. Giá trị nghệ thuật:
- Thơ bốn chữ phù hợp với việc sáng tác thơ cho trẻ em do dễ đọc, dễ nhớ - Nhân hóa
- Lời thơ mộc mạc, giản dị, hồn nhiên
- Từ ngữ gợi hình, gợi cảm, đặc sắc để miêu tả quá trình lớn lên của mầm cây.
III. Tìm hiểu chi tiết
1. Quá trình lớn lên của hạt mầm:
- Khi đang là hạt: “cầm trong tay”, “hạt nằm”, “lặng thinh”, …
→ Hạt cây khi đang nằm trong tay tác giả vẫn chưa gieo xuống đất, chưa có sự
sống nên hạt vẫn lặng thinh.
- Khi hạt nảy mầm: “nhú lên giọt sữa”, “thì thầm”, “nghe rõ”
→ Khi hạt được tác giả nâng niu, yêu thương mà gieo xuống đất, hạt giờ đây đã
bắt đầu có sự sống, hạt nhú lên giọt sữa tinh khiết, khiến tác giả cảm tưởng như
ghé tai vào sẽ nghe thấy rõ mầm cây đang thì thầm điều gì đó
- Hạt bắt đầu lớn lên: “Mầm tròn”, “nằm giữa”, “vỏ hạt”, “làm nôi”, “tiếng ru”,
“bàn tay vỗ”, “kiêng gió”, “kiêng mưa giông”, “mở mắt”, “đón nắng hồng”,…
→ Một loạt từ ngữ gợi hình, gợi cảm: Tác giả đã liên tưởng, tưởng tượng hình ảnh
hạt mầm nằm giữa và vỏ hạt làm nôi như một em bé ngoan đang nằm ngủ trong
nôi, trong tiếng ru hời và bàn tay vỗ về, yêu thương của người mẹ hiền.
→ Hình ảnh nhân hóa: mầm mở mắt đón nắng hồng thật trong sáng, đáng yêu như một đứa trẻ thơ.
- Hạt thành cây: “nở vài lá bé”, “bập bẽ”
→ Hình ảnh hạt lớn lên thành cây khiến ta liên tưởng tới quá trình lớn lên của đứa
trẻ con, bắt đầu bập bẹ những tiếng nói đầu tiên…
2. Tình cảm, cảm xúc và thông điệp của tác giả:
- Tác giả hẳn phải yêu và trân trọng thiên nhiên rất nhiều mới có thể viết ra những
vần thơ mộc mạc, giản dị, hồn nhiên và hay đến thế.
- Thông điệp: Cây cối xung quanh ta rất đáng được trân trọng, đó là một món quà
mà Mẹ Thiên Nhiên ban tặng cho con người. Chúng ta cần trồng nhiều cây xanh,
bảo vệ cây, không chặt phá rừng bừa bãi. Đây cũng chính là bảo vệ môi trường sống của chính chúng ta. Văn bản: Sang thu I. Tác giả
- Hữu Thỉnh ( sinh năm 1942) tên thật là Nguyễn Hữu Thỉnh bút danh là Vũ Hữu
- Quê quán: Quê ở Tam Dương- Vĩnh Phúc
- Phong cách nghệ thuật: Ông là người viết nhiều, viết hay về con người và cuộc
sống ở nông thôn. Thơ ông giản dị nhưng vô cùng tinh tế và sâu sắc
- Tác phẩm chính: “Thương lượng với thời gian”, “Sang thu”, “Âm vang chiến hào”… II. Tác phẩm
1. Thể loại: Thơ năm chữ
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:
- Bài thơ ra đời gần cuối năm 1977 khi đất nước mới thống nhất hòa bình, in trong
tập “Từ chiến hào đến thành phố”