ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả )
CHỦ ĐỀ 4: MY, TÂY ÂU, NH T Â B N A (1945 – 2000 ) I.
NƯƠC MI TƯ NĂM 1945 Đ N Ê 1973 1. S p ư hat tri n ể kinh tế -
Trong khoảng 20 năm sau chi n
ế tranh, Mĩ trở thành trung tâm kinh tế - tài chính l n ớ nh t ấ thế gi i ớ . - Nguyên nhân: + Lãnh thổ Mĩ r ng l ộ n,
ớ tài nguyên thiên nhiên phong phú, khí h u khá ậ thu n l ậ i ợ . + Mĩ có ngu n nhâ ồ n l c ự d i ồ dào, trình đ kĩ ộ thu t ậ cao, năng đ ng, ộ sáng t o. ạ + Mĩ tham gia Chi n ế tranh thế gi i ớ thứ hai mu n ộ h n, ơ t n ổ th t ấ ít h n ơ so v i ớ nhi u ề nư c ớ khác. H n n ơ a ữ , Mĩ còn l i ợ d ng ụ chi n t ế ranh đ l ể àm giàu, thu l i ợ nhu n t ậ buôn bá ừ n vũ khí. + Mĩ là nư c ớ kh i ở đ u ầ cu c ộ cách m ng ạ khoa h c ọ - kĩ thu t ậ hi n ệ đ i ạ c a ủ th ế gi i ớ . + Trình đ ộ t p ậ
trung tư bản và sản xuất M ở ĩ r t ấ cao. + Các chính sách và ho t ạ đ ng ộ đi u ề ti t ế c a ủ Nhà nư c
ớ cũng có vai trò quan tr ng ọ thúc đ y ẩ kinh tế Mĩ phát tri n. ể 2. Thành t u ư khoa h c o – ki thu t â - Trong và sau Chi n ế tranh thế gi i ớ thứ hai, nhi u ề nhà khoa h c ọ n i ổ ti ng ế c a ủ thế gi i ớ đã di cư sang Mĩ. Đầu t c ư ho giáo d c ụ và nghiên c u khoa ứ h c ọ M ở ĩ r t ấ l n. ớ - Mĩ là m t ộ trong nh ng ữ nư c ớ đi đ u ầ trong các lĩnh v c ự chế t o ạ công c ụ s n ả xu t ấ m i ớ (máy tính đi n ệ t , ử máy tự đ ng), ộ v t ậ li u ệ m i ớ (pôlime, v t ậ li u ệ t ng ổ h p); ọ năng lư ng ợ m i ớ (năng lư ng ợ nguyên t , ử nhi t
ệ hạch); sản xuất vũ khí (bom nguyên t , ử bom khinh khí, tên l a ử đ n đ ạ o); ạ chinh ph c ụ vũ trụ (đ a ư ngư i ờ lên M t
ặ Trăng năm 1969, thám hi m ể sao Ho ), ả và đi đ u ầ cu c ộ “cách
mạng xanh” trong nông nghi p v ệ .v... - Nh ng ữ thành t u
ự đó không chỉ thúc đ y ẩ kinh tế Mĩ phát tri n, ể mà còn có nh ả hư ng ở l n ớ trên toàn thế gi i ớ .
3. Tinh hinh chinh tr – xa h i i ô - Mĩ là nư c ớ c ng
ộ hoà liên bang theo chế độ T ng ổ th ng. ố Hai đ ng ả Dân chủ và C ng ộ hoà thay nhau cầm quyền. - Từ năm 1945 đ n ế đ u ầ nh ng ữ năm 70 c a ủ th ế k ỉXX, nư c ớ Mĩ đã tr i ả qua 5 đ i ờ T ng ổ th ng ố (từ H.Tru-man đ n ế R.Ních-x n), ơ m i ỗ T ng ổ th ng ố đ u ề đ a ư ra m t ộ chư ng ơ trình c i ả cách nh ng ữ vấn đề xã h i ộ . - Mặt khác, trong b i ố c nh ả c a ủ “Chi n ế tranh l nh” ạ , cũng như đ ng ứ trư c ớ phong trào đ u ấ tranh c a
ủ nhân dân Mĩ, chính sách đố ỉn i ộ cùa các chính quy n ề Mĩ là t p ậ trung duy trì, b o ả v ệ và phát triển chế độ t b ư ản Mĩ. - Về mặt đ i ố ngo i ạ , v i ớ ti m ề l c
ự về kinh tế và quân sự to l n, ớ từ sau Chi n ế tranh thế gi i ớ thứ ha , ỉ Mĩ đã tri n ể khai chi n ế lư c ợ toàn c u ầ vớ ỉtham v ng ọ bá ch ủ th
ế giói. Tháng 3 - 1947, trong diễn văn đ c ọ trư c ớ Qu c ố h i ộ Mĩ, T ng ổ th ng ố H. T -ru-m ơ
an đã công khai nêu lên “Sứ m nh ệ lãnh đạo thế gi i ớ tự do ch ng l ố ại s bà ự nh trư ng ớ c a ủ chủ nghĩa c ng ộ s n” ả . - Mặc dù các chi n ế lư c ợ cụ thể mang nh ng ữ tên g i ọ khác nhau, nh ng ư chi n ế lư c ợ toàn c u ầ c a ủ Mĩ nhằm th c ự hi n 3 m ệ c ụ tiêu ch y ủ u: ế + Ngăn ch n, ặ đ y ẩ lùi và ti n ế t i ớ tiêu di t ệ hoàn toàn ch ủ nghĩa xã h i ộ trên th ế gi i ớ . + Đàn áp phong trào ch ng
ố chiến tranh, vì hoà bình, dân chủ trên th gi ế i ớ . + Kh ng ố ch , c ế hi ph i ố các nư c ớ tư b n đ ả ng m ồ nh ỉ ph t ụ hu c ộ vào Mĩ. - Để th c ự hi n c ệ ác m c ụ tiêu chi n l ế ư c
ợ trên đây, chính sách c b ơ n c ả a ủ Mĩ là d a ự vào s c ứ m nh, ạ M i
o thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) trư c ớ h t ế là s c ứ mạnh quân s và ự kinh tế. - Xã h i ộ Mĩ vẫn ch a ứ đ ng nhi ự u m ề
âu thuẫn giai cấp, xã h i ộ , s c ắ t c ộ … - Phong trào đ u ấ tranh c a ủ nhân dân Mĩ là m t ộ trong nh ng ữ nguyên nhân bu c ộ chính quy n ề Mĩ phải có nh ng ữ như ng ợ bộ có l i ợ cho qu n ầ chúng. Trư c ớ th ng ắ l i ợ c a ủ nhân dân Vi t ệ Nam và ch u ị s c ứ ép c a ủ phong trào ph n ả chi n ế ở Mĩ, chính quy n ề Ních-X n ơ ph i ả kí Hi p ệ đ nh ị Pa-rỉ (1973) chấm d t ứ chiến tranh xâm lư c ợ Vi t ệ Nam và rút h t ế quân v n ề ư c ớ . II.
NƯƠC MI TƯ NĂM 1973 Đ N Ê NĂM 1991
1. Tinh hinh kinh t và k ế hoa h c o – ki thu t â - Năm 1973, do tác đ ng ộ c a ủ cu c ộ kh ng ủ ho ng ả năng lư ng
ợ thế giớ ,ỉ kinh tế Mĩ lâm vào m t ộ cu c ộ kh ng ho ủ
ảng và suy thoái, kéo dài t i ớ năm 1982. -
Từ năm 1983 trở đi, kinh tế Mĩ ph c ụ h i ồ và phát tri n ể trở l i ạ , nh ng ư cũng chỉ ở t c ố đ ộ trung bình so v i ớ Tây Âu và Nh t ậ B n. ả Tuy v n ẫ là nư c ớ đ ng ứ đ u ầ th ế gi i ớ v ề s c ứ m nh ạ kinh t ế - tài chính, nh ng ư t t ỉ r ng ọ c a ủ kinh t M ế ĩ gi m ả sút nhi u ề so v i ớ trư c ớ . - Khoa h c ọ - kĩ thu t ậ Mĩ ti p ế t c ụ sự phát tri n, ể nh ng ư ngày càng bị c nh ạ tranh ráo ri t ế b i ở Tây Âu, Nhật Bản
2. Tinh hinh chinh tr – xa h i i ô - Từ năm 1974 đ n ế năm 1991, nư c ớ Mĩ đã tr i ả qua 4 đờỉ T ng ổ th ng, ố từ G. Pho đ n ế G. Bu-Sơ (cha). Sự thất b i ạ trong cu c ộ chi n ế tranh Vi t ệ Nam đã tác đ ng ộ l n ớ đ n ế nư c ớ Mĩ. Tháng 9 - 1974, T ng ổ th ng ố G. Pho đã ra l nh ệ ân xá cho c u ự T ng ổ th ng ố Ních-x n ơ (vì vụ Oa-t - ơ gh t ế ), khoan h ng ồ đ i ố v i ớ nh ng ữ ngư i ờ đào ngũ và tr n ố tránh quân d c ị h trong th i ờ kì chi n ế tranh Vi t ệ Nam.
- Trong thập niên 80, Mĩ th c ự hi n ệ h c ọ thuy t ế kinh t ế Ri-gân, đ t ạ đư c ợ m t ộ s k ố t ế qu nh ả t ấ đ nh, ị nh ng n ư ư c ớ Mĩ vẫn ti p ế t c ụ vấp ph i ả nhi u khó khă ề n. - Về đ i ố ngo i ạ , sau khi b ịth t ấ b i ạ ở Vi t
ệ Nam (1975), các chính quy n ề Mĩ v n ẫ ti p ế t c ụ tri n ể khai chiến lư c ợ toàn c u ầ và theo đu i ổ “Chi n ế tranh l nh” ạ . Đ c ặ bi t ệ v i ớ h c ọ thuy t ế Ri-gân và chi n ế lư c ợ “Đ i ố đầu tr c ự ti p” ế , Mĩ tăng cư ng ờ ch y ạ đua vũ trang, can thi p ệ vào các công vi c ệ qu c ố tế h ở ầu hết các đ a ị bàn chiến lư c
ợ và điểm nóng trên thế gi i ớ . - T ừ gi a ữ nh ng ữ
năm 80, Mĩ và Liên Xô đ u ề đi u c ề h nh ỉ chính sách đ i ố ngo i ạ . Xu hư ng ớ đ i ố tho i ạ
và hoà hoãn ngày càng chi m ế u ư thế trên thế gi i
ớ . Tháng 12 - 1989, Mĩ và Liên Xô đã chính th c ứ tuyên bố chấm d t
ứ “Chiến tranh lạnh”.
III. NƯƠC MI TƯ NĂM 1991 Đ N Ê NĂM 2000 1. Tinh hinh kinh t , k ế hoa h c o – ki thu t và văn â hóa - Bư c ớ vào nh ng ữ năm đ u ầ tiên c a ủ th p ậ niên 90, kinh t ế Mĩ l i ạ lâm vào m t ộ đ t ợ suy thoái n ng ặ nề. - Tuy nhiên, trong hai nhi m ệ kì c m ầ quy n ề c a ủ T ng ổ th ng ố B. Clin-t n ơ (từ tháng 1 - 1993 đ n ế tháng 1 - 2001), kinh t ế Mĩ đã có s ự ph c ụ h i ồ và phát tri n ể tr ở l i ạ . Mĩ v n ẫ là nư c ớ có n n ề kinh tế hàng đầu thế gi i ớ . - Khoa h c ọ - kĩ thu t ậ c a ủ Mĩ v n ẫ ti p ế t c ụ phát tri n ể v i ớ đ i
ộ ngũ các chuyên gia đông nh t ấ thế gi i ớ .
- Tính đa văn hoá là nét n i ổ b t ậ trong n n ề văn hoá Mĩ. M c ặ dù m i ớ tr i ả qua hon 200 năm phát
triển, Mĩ đã đạt đư c ợ nhi u t ề hành t u ự văn hoá r t ấ đáng chú ý.
2. Tinh hinh chinh tr – xa h i i ô Chinh sach đ i ô n i ô M i
o thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) - Chính quy n ề B. Clin-tom “cố g ng ắ ng ứ d ng ụ ba giá tr :ị cơ h i ộ , trách nhi m ệ và c ng ộ đ ng ồ để vư t ợ qua nh ng t ữ hử thách”. - Theo đó, chính quy n ề cố g ng ắ t o ạ thêm nhi u ề c ơ h i ộ vi c ệ làm, m ở r ng ộ th ịtrư ng ờ và t p ậ trung đầu tư cho con ngư i ờ ; đ ng ồ th i ờ đòi h i ỏ vi c ệ nâng cao trách nhi m ệ c a ủ m i ỗ cá nhân, c a ủ chính ph và ủ c a ủ toàn xã h i ộ trên cơ s đoà ở n k t ế c ng đ ộ ng
ồ gia đình, láng gi ng, dâ ề n t c ộ . b. Ch nh s ỉ ach đôỉ ngoại - Trong b i ố c nh ả “Chi n ế tranh l nh” ạ k t ế thúc, tr t ậ t ự th ế gi i ớ m i ớ ch a ư đ nh ị hình, ở th p ậ niên 90
Mĩ đã triển khai chiến lư c ợ “Cam k t ế và m r ở ng” ộ v i ớ ba tr c ụ t ộ chính là: + Bảo đảm an ninh v i ớ m t ộ l c ự lư ng ợ quân s m ự nh và ạ s n s ẵ àng chi n ế đ u c ấ ao. + Tăng cư ng ờ khôi ph c ụ và phát tri n ể tính năng đ ng và ộ s c ứ m nh n ạ n ki ề nh tế Mĩ. + S d ử ng ụ khẩu hi u ệ “dân ch ” ủ n ở ư c ớ ngoài nh m ư t ộ công c c ụ an thi p ệ vào công vi c ệ n i ộ b ộ c a ủ các nư c ớ khác. IV. TÂY ÂU T N Ư ĂM 1945 Đ N Ê 1950 Chiến tranh th gi ế i ớ th ha ứ i đã đ l ể ại cho các nư c ớ Tây Âu nhi u h ề u qu ậ n ả ng n ặ . ề + Nhi u ề thành ph , ố nhà máy, b n ế c ng, ả khu công nghi p, ệ đư ng
ờ giao thông bị tàn phá. Hàng tri u ng ệ ư i ờ ch t ế , mất tích hoặc b t ị àn ph . ế + Nư c ớ Đ c ứ còn bị l c ự lư ng ợ Đ ng ồ minh chi m ế đóng và chia c t ắ . Ở Pháp, năm 1945 s n ả xu t ấ công nghi p
ệ chỉ bằng 38% và nông nghi p ệ chỉ b ng ằ 50% so v i ớ năm 1938; I-ta-li-a t n ổ th t ấ kho ng ả 1/3 c a ủ cải qu c ố gia. - Tuy nhiên, v i ớ sự cố g ng ắ c a ủ t ng ừ nư c ớ và vi n ệ tr ợ c a ủ Mĩ trong khuôn kh ổ “K ế ho c ạ h Mác- san”, đ n ế kho ng ả năm 1950, n n ề kinh tế c a ủ h u ầ h t ế các nư c ớ tư b n ả Tây u Ầ đã cơ b n ả ph c ụ h i ồ , đạt m c ứ trư c ớ chi n t ế ranh. -
Về mặt chính tr ,ị tuy các nư c ớ Tây Âu có nh ng
ữ thể chế khác nhau như v ong ư qu c ố (Anh, Tây Ban Nha, Hà Lan v.v...) ho c ặ c ng ộ hoà (nh ư Pháp, Đ c ứ , I-ta-li-a v.v...) nh ng ư đ u ề theo ch ế đ ộ đ i ạ nghị (m t ộ vi n ho ệ ặc hai vi n), ệ đ u l
ề à nền chuyên chính c a ủ giai cấp t s ư n. ả - Nhiều nư c
ớ Tây Âu như Anh, Pháp, I-ta-li-a, Bồ Đào Nha, B ,ỉ Hà Lan v.v... đã tham gia kh i ố quân sự NATO (thành l p ậ năm 1949) do Mĩ đ ng ứ đ u. ầ Pháp đã ti n ế hành xâm lư c ợ trở l i ạ Đông Dư ng; ơ Anh trở l i ạ Mi n ế Đi n, ệ Mã Lai; Hà Lan tr l ở i
ạ In-đô-nê-xi-a v.v... Trên ph n ầ lãnh th ổ Tây Đ c ứ đã thành l p ậ Nhà nư c ớ CHLB Đ c
ứ (tháng 9 - 1949). Tây Đ c ứ và Tây Béc-lin tr ở thành m t ộ tâm đi m ể đ i ố đầu c ở hâu Âu gi a ữ hai c c ự Xô - Mĩ. - Tóm l i ạ , từ năm 1945 đ n ế 1950, d a ự vào vi n ệ tr ợ c a ủ Mĩ các nư c ớ t ư b n ả Tây Âu đã c ơ b n ả n ổ đ nh ị và ph c ụ h i ồ về m i ọ m t ặ , trở thành l c ự lư ng ợ đ i ố tr ng ọ v i ớ kh i ố xã h i ộ ch ủ nghĩa Đông Âu v a ừ m i ớ hình thành. V. TÂY ÂU T N Ư ĂM 1950 Đ N Ê NĂM 1973 1. S p ư hat tri n ể kinh t và k ế hoa h c o – ki thu t â - Từ thập niên 50 đ n ế đ u ầ nh ng ữ năm 70 c a ủ thế kỉ XX, n n ề kinh tế c a ủ các nư c ớ t ư b n ả chủ yếu ở Tây Âu đ u c ề ó s phá ự t tri n nha ể nh. - Đi u
ề đáng chú ý là quá trình liên k t ế khu v c ự T ở ây Âu ngày càng di n ễ ra m nh ạ m ẽ v i ớ s ự hình thành C ng ộ đ ng ki ồ
nh tế châu Au (EEC - 1957), sau tr t ở hành C ng đ ộ ng ồ châu Âu (EC - 1967). - T đ
ừ ầu thập niên 70 trở đi, Tây Âu đã tr t ở hành m t
ộ trong ba trung tâm kinh t - t ế ài chính l n c ớ a ủ thế gi i ớ (cùng v i ớ Mĩ và Nh t ậ B n). ả Các nư c ớ tư b n ả chủ y u ế ở Tây u Ả như Anh, Pháp, CHLB Đ c ứ , I-ta-li-a, Th y ụ Đi n, ể Ph n ầ Lan v.v... đ u ề có n n ề khoa h c ọ - kĩ thu t ậ phát tri n ể cao, hi n đ ệ ại. - S dĩ ở các nư c ớ Tây Âu phát tri n ể kinh t nha ế nh nh v ư y l ậ à do m t ộ s y ố u t ế s ố au: + Các nư c ớ này đã phát tri n ể và áp d ng
ụ thành công các thành t u ự c a ủ cách m ng ạ khoa h c ọ - kĩ M i
o thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
ệ đ xe ể m chi ti t ế (có l i ờ gi i ả ) thuật hi n đ ệ ại. + Nhà nư c ớ đóng vai trò l n t ớ rong vi c ệ qu n l ả í, đi u t ề i t ế , thúc đ y n ẩ n ki ề nh t . ế + Các nư c ớ t ư b n ả ở Tây Âu đã t n ậ d ng ụ t t ố các c ơ h i ộ bên ngoài đ ể phát tri n ế nh ư ngu n ồ vi n ệ trợ c a ủ Mĩ, tranh thủ đư c ợ giá nguyên li u ệ rẻ t ừ các nư c ớ thu c ộ thế gi i ớ th ứ ba, h p ợ tác có hi u ệ quả trong khuôn khổ c a ủ C ng ộ đ ng c ồ hâu Âu (EC) v.v... + S n ự ỗ l c ự lao đ ng ộ c a ủ các tầng l p nhâ ớ n dân. 2. Tinh hinh chinh tri - Giai đo n ạ 1950 - 1973 đánh d u ấ sự ti p ế t c ụ phát tri n ể c a ủ n n ề dân ch ủ t ư s n ả ở Tây Au, đông th i ờ cũng ghi nhận nh ng bi ữ ên đ ng đá ộ
ng chú ý trên chính trư ng nhi ờ u ề nư c ớ trong khu v c ự . - Về mặt đ i ố ngo i ạ , trong khuôn khả c a ủ “Chi n ế tranh l nh” ạ và Tr t ậ tự hai c c ự I-an-ta, từ năm 1950 đ n ế năm 1973, nhi u ề nư c ớ tư b n ả Tây Âu m t ộ m t ặ v n ẫ ti p ế t c ụ chính sách liên minh chặt chẽ v i ớ Mĩ, mặt khác đã n l ỗ c ự mở r ng h ộ n n ơ a ữ quan h đ ệ i ố ngo i ạ .
- Giai đoạn 1950 - 1973 cũng ch ng ứ ki n ế s ự s p ụ đ ổ c a ủ ch ủ nghĩa th c ự dân cũ c a ủ Anh, Pháp, Hà
Lan, Bồ Đào Nha... trên phạm vi toàn th gi ế i ớ . VI. TÂY ÂU T N Ư ĂM 1973 Đ N Ê NĂM 1991 1. Tinh hinh kinh tế - Do tác đ ng ộ c a ủ cu c ộ kh ng ủ ho ng ả năng lư ng ợ thế gi i ớ , cũng như Mĩ và Nh t ậ B n, ả từ năm 1973 nhi u ề nư c ớ tư b n ả chủ y u
ế ở Tây Âu bị lâm vào kh ng ủ ho ng ả và suy thoái ho c ặ phát triển không n ổ đ nh ké ị o dài đ n đ ế ầu thập niên 90. - Tuy vẫn là m t
ộ trong ba trung tâm kinh t ế - tài chính l n ớ c a ủ th ế gi i ớ , nh ng ư kinh t ế t ư b n ả chủ nghĩa ở Tây Âu g p
ặ không ít khó khăn. Sự phát tri n ể thư ng ờ di n ễ ra xen k ẽ v i ớ kh ng ủ ho ng, ả
suy thoái và lạm phát, thất nghi p. ệ - Tây Âu luôn g p ặ ph i ả sự c nh ạ tranh quy t ế li t ệ từ phía Mĩ, Nh t ậ B n ả và các nư c ớ công nghi p ệ m i
ớ (NICs). Quá trình “liên h p
ợ hoá” Tây Âu trong khuôn khổ c a ủ C ng ộ đ ng ồ châu u Ẩ (EC) vẫn còn nhi u khó khă ề n và trở ngại.
2. Tinh hinh chinh tr – xa h i i ô - Chính trư ng ờ Tây Âu có ph n ầ n ổ đ nh ị h n ơ so v i ớ giai đo n ạ 1945 - 1973. Nh ng ư bên c nh ạ sự phát tri n, ể xã h i ộ Tây Âu v n ẫ b c ộ l c ộ nh ng ữ m t ặ trái c a
ủ nó. Sự phân hoá giàu nghèo ngày càng l n. ớ - Các tệ nạn xã h i ộ như h i ố l , ộ tham nhũng, b o ạ l c ự , ma tuý, m i ạ dâm v n ẫ thư ng ờ xuyên x y ả ra, trong đó t i ộ ph m ạ maphia là r t ấ đi n ể hình ở ĩ-ta-li-a. Còn ở CHLB Đ c ứ , tinh thân bài ngo i ạ , bài Do Thái và các tô ch c ứ phát xít m i ớ vân tôn t i ạ và ho t ạ đ ng; ộ các v n ấ đ s ề c ắ t c ộ và tôn giáo l i ạ nảy sinh r t ấ ph c ứ t p ạ ở Anh liên quan đ n ế đ o ạ Thiên Chúa và đ o ạ Tin Lành cũng như phong trào đòi đ c ộ lập B ở ắc Ai-len. - Về mặt đ i ố ngo i
ạ , tháng 11 - 1972, hai nư c ớ Đ c ứ kí “Hi p ệ đ nh ị về nh ng ữ cơ sở c a ủ quan hệ gi a ữ Đông Đ c ứ và Tây Đ c ứ ”, theo đó, CHLB Đ c ứ và CHDC Đ c ứ cam k t ế tôn tr ng ọ đ c ộ l p ậ và quyền t quy ự ết c a
ủ nhau, không đe doạ và xâm phạm lẫn nhau. - Tiếp đó các nư c ớ Tây u t Ẩ ham gia Đ nh ị ư c ớ Hen-xin-ki (1975) v a ề n ninh và h p t ợ ác châu Âu. - Tháng 11 - 1989, b c ứ tư ng ờ Béc-lin b ịphá b ,
ỏ sau đó không lâu, nư c ớ Đ c ứ đã tái th ng ố nh t ấ (3 - 10 - 1990). S ki ự n nà ệ y góp phần làm tan rã h t ệ h ng xã ố h i
ộ chủ nghĩa ở Đông Âu à ỉ Liên Xô. - Trong năm 1991, 12 nư c
ớ thành viên EC đã kí Hi p ệ ư c ớ Ma-a-xtrich đánh d u ấ bư c ớ chuy n ể từ C ng đ ộ ng c ồ
hâu Âu (EC) sang Liên minh châu Âu (E ). Ư VII. TÂY ÂU T N Ư ĂM 1991 Đ N Ê NĂM 2000 1. Tinh hinh kinh tế - Bư c
ớ vào đầu thập niên 90, n n ki ề nh t nhi ế u n ề ư c ớ Tây u đã Ầ tr i ả qua m t ộ đ t ợ suy thoái ng n. ắ M i
o thắc mắc vui lòng xin liên hệ hotline: 084 283 45 85
Trắc nghiệm Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945-2000) Lịch sử 12
212
106 lượt tải
MUA NGAY ĐỂ XEM TOÀN BỘ TÀI LIỆU
CÁCH MUA:
- B1: Gửi phí vào TK:
0711000255837- NGUYEN THANH TUYEN - Ngân hàng Vietcombank (QR) - B2: Nhắn tin tới Zalo VietJack Official ( nhấn vào đây ) để xác nhận thanh toán và tải tài liệu - giáo án
Liên hệ ngay Hotline hỗ trợ: 084 283 45 85
Đề thi được cập nhật liên tục trong gói này từ nay đến hết tháng 6/2023. Chúng tôi đảm bảo đủ số lượng đề đã cam kết hoặc có thể nhiều hơn, tất cả có BẢN WORD, LỜI GIẢI CHI TIẾT và tải về dễ dàng.
Để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút Tải Xuống ở trên!
Thuộc bộ (mua theo bộ để tiết kiệm hơn):
- Tailieugiaovien.com.vn giới thiệu Câu hỏi bài tập và trắc nghiệm Lịch sử thế giới lớp 12 mới nhất nhằm giúp Giáo viên có thêm tài liệu tham khảo ra đề thi môn Lịch sử lớp 12.
- File word có lời giải chi tiết 100%.
- Mua trọn bộ sẽ tiết kiệm hơn tải lẻ 50%.
Đánh giá
4.6 / 5(212 )5
4
3
2
1
Trọng Bình
Tài liệu hay
Giúp ích cho tôi rất nhiều
Duy Trần
Tài liệu chuẩn
Rất thích tài liệu bên VJ soạn (bám sát chương trình dạy)
TÀI LIỆU BỘ BÁN CHẠY MÔN Lịch Sử
Xem thêm-
Trắc nghiệm Lịch sử 12 Đúng-Sai, Trả lời ngắn (form 2025300.000 ₫ 8.2 K 4.1 K lượt tải
-
Bộ 6 đề thi giữa kì 1 Lịch sử 12 Cánh diều có đáp án100.000 ₫ 5.6 K 2.8 K lượt tải
-
Bộ 5 đề thi giữa kì 1 Lịch sử 12 Kết nối tri thức có đáp án90.000 ₫ 5.9 K 2.9 K lượt tải
-
Giáo án Lịch sử 12 Kết nối tri thức (năm 2024) | Giáo án Lịch sử 12 mới, chuẩn nhất250.000 ₫ 2.7 K 1.4 K lượt tải
-
Bộ chuyên đề luyện thi Lịch sử 12 trường ĐHSP Hà Nội có lời giải200.000 ₫ 9.8 K 4.9 K lượt tải
-
Bộ 18 đề thi cuối kì 1 Lịch sử 12 chọn lọc từ các trường có lời giải180.000 ₫ 5.9 K 2.9 K lượt tải
-
Giáo án Lịch sử 12 Cánh diều (năm 2024) | Giáo án Lịch sử 12 mới, chuẩn nhất250.000 ₫ 3.2 K 1.6 K lượt tải
-
Bộ Trắc nghiệm Lịch sử 12 (cả năm) có đáp án100.000 ₫ 466 233 lượt tải
TÀI LIỆU BỘ BÁN CHẠY Lớp 12
Xem thêm-
Bộ 10 đề thi Cuối kì 1 Toán 12 Chân trời sáng tạo có đáp án150.000 ₫ 1.1 K 563 lượt tải
-
Bộ 10 đề thi Cuối kì 1 Toán 12 Kết nối tri thức có đáp án150.000 ₫ 1 K 491 lượt tải
-
Bộ 3 đề thi giữa kì 1 Tin học 12 Kết nối tri thức có đáp án70.000 ₫ 5 K 2.5 K lượt tải
-
Bộ 10 đề thi Cuối kì 1 Toán 12 Cánh diều có đáp án150.000 ₫ 503 252 lượt tải
-
Bộ 3 đề thi giữa kì 1 Sinh học 12 Kết nối tri thức có đáp án70.000 ₫ 4.3 K 2.2 K lượt tải
-
Bộ 5 đề thi Cuối kì 1 Tiếng Anh 12 Friends global có đáp án90.000 ₫ 426 213 lượt tải
-
Bộ 3 đề thi giữa kì 1 Sinh học 12 Chân trời sáng tạo có đáp án70.000 ₫ 1.9 K 1 K lượt tải
-
Bộ 10 đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 12 Kết nối tri thức có đáp án150.000 ₫ 5.7 K 2.8 K lượt tải
Tài liệu bộ mới nhất
! "# $ #%&'()***
+, # - #.%&' #%&/0
%, 1 234 5
- Trong kho ng 20 năm sau chi n tranh, Mĩ tr thành trung tâm kinh t - tài chính l n nh tả ế ở ế ớ ấ
th gi i.ế ớ
-
+ Lãnh th Mĩ r ng l n, tài nguyên thiên nhiên phong phú, khí h u khá thu n l i.ổ ộ ớ ậ ậ ợ
+ Mĩ có ngu n nhân l c d i dào, trình đ kĩ thu t cao, năng đ ng, sáng t o.ồ ự ồ ộ ậ ộ ạ
+ Mĩ tham gia Chi n tranh th gi i th hai mu n h n, t n th t ít h n so v i nhi u n c khác.ế ế ớ ứ ộ ơ ổ ấ ơ ớ ề ướ
H n n a, Mĩ còn l i d ng chi n tranh đ làm giàu, thu l i nhu n t buôn bán vũ khí.ơ ữ ợ ụ ế ể ợ ậ ừ
+ Mĩ là n c kh i đ u cu c cách m ng khoa h c - kĩ thu t hi n đ i c a th gi i. + Trình đ t pướ ở ầ ộ ạ ọ ậ ệ ạ ủ ế ớ ộ ậ
trung t b n và s n xu t Mĩ r t cao.ư ả ả ấ ở ấ
+ Các chính sách và ho t đ ng đi u ti t c a Nhà n c cũng có vai trò quan tr ng thúc đ y kinhạ ộ ề ế ủ ướ ọ ẩ
t Mĩ phát tri n.ế ể
), 56 (57
- Trong và sau Chi n tranh th gi i th hai, nhi u nhà khoa h c n i ti ng c a th gi i đã di cế ế ớ ứ ề ọ ổ ế ủ ế ớ ư
sang Mĩ. Đ u t cho giáo d c và nghiên c u khoa h c Mĩ r t l n.ầ ư ụ ứ ọ ở ấ ớ
- Mĩ là m t trong nh ng n c đi đ u trong các lĩnh v c ch t o công c s n xu t m i (máy tínhộ ữ ướ ầ ự ế ạ ụ ả ấ ớ
đi n t , máy t đ ng), v t li u m i (pôlime, v t li u t ng h p); năng l ng m i (năng l ngệ ử ự ộ ậ ệ ớ ậ ệ ổ ọ ượ ớ ượ
nguyên t , nhi t h ch); s n xu t vũ khí (bom nguyên t , bom khinh khí, tên l a đ n đ o); chinhử ệ ạ ả ấ ử ử ạ ạ
ph c vũ tr (đ a ng i lên M t Trăng năm 1969, thám hi m sao Ho ), và đi đ u cu c “cáchụ ụ ư ườ ặ ể ả ầ ộ
m ng xanh” trong nông nghi p v.v...ạ ệ
- Nh ng thành t u đó không ch thúc đ y kinh t Mĩ phát tri n, mà còn có nh h ng l n trênữ ự ỉ ẩ ế ể ả ưở ớ
toàn th gi i.ế ớ
0, 8894 (:
- Mĩ là n c c ng hoà liên bang theo ch đ T ng th ng. Hai đ ng Dân ch và C ng hoà thayướ ộ ế ộ ổ ố ả ủ ộ
nhau c m quy n.ầ ề
- T năm 1945 đ n đ u nh ng năm 70 c a th k XX, n c Mĩ đã tr i qua 5 đ i T ng th ng (từ ế ầ ữ ủ ế ỉ ướ ả ờ ổ ố ừ
H.Tru-man đ n R.Ních-x n), m i T ng th ng đ u đ a ra m t ch ng trình c i cách nh ngế ơ ỗ ổ ố ề ư ộ ươ ả ữ
v n đ xã h i.ấ ề ộ
- M t khác, trong b i c nh c a “Chi n tranh l nh”, cũng nh đ ng tr c phong trào đ u tranhặ ố ả ủ ế ạ ư ứ ướ ấ
c a nhân dân Mĩ, chính sách đ n i cùa các chính quy n Mĩ là t p trung duy trì, b o v và phátủ ốỉ ộ ề ậ ả ệ
tri n ch đ t b n Mĩ.ể ế ộ ư ả
- V m t đ i ngo i, v i ti m l c v kinh t và quân s to l n, t sau Chi n tranh th gi i thề ặ ố ạ ớ ề ự ề ế ự ớ ừ ế ế ớ ứ
ha , Mĩ đã tri n khai chi n l c toàn c u v tham v ng bá ch th giói. Tháng 3 - 1947, trongỉ ể ế ượ ầ ớỉ ọ ủ ế
di n văn đ c tr c Qu c h i Mĩ, T ng th ng H. T -ru-man đã công khai nêu lên “S m nhễ ọ ướ ố ộ ổ ố ơ ứ ệ
lãnh đ o th gi i t do ch ng l i s bành tr ng c a ch nghĩa c ng s n”.ạ ế ớ ự ố ạ ự ướ ủ ủ ộ ả
- M c dù các chi n l c c th mang nh ng tên g i khác nhau, nh ng chi n l c toàn c u c aặ ế ượ ụ ể ữ ọ ư ế ượ ầ ủ
Mĩ nh m th c hi n 3 m c tiêu ch y u:ằ ự ệ ụ ủ ế
+ Ngăn ch n, đ y lùi và ti n t i tiêu di t hoàn toàn ch nghĩa xã h i trên th gi i. + Đàn áp phongặ ẩ ế ớ ệ ủ ộ ế ớ
trào ch ng chi n tranh, vì hoà bình, dân ch trên th gi i.ố ế ủ ế ớ
+ Kh ng ch , chi ph i các n c t b n đ ng m nh ph thu c vào Mĩ.ố ế ố ướ ư ả ồ ỉ ụ ộ
- Đ th c hi n các m c tiêu chi n l c trên đây, chính sách c b n c a Mĩ là d a vào s c m nh,ể ự ệ ụ ế ượ ơ ả ủ ự ứ ạ
; 6*<)<0'<'
tr c h t là s c m nh quân s và kinh t .ướ ế ứ ạ ự ế
- Xã h i Mĩ v n ch a đ ng nhi u mâu thu n giai c p, xã h i, s c t c…ộ ẫ ứ ự ề ẫ ấ ộ ắ ộ
- Phong trào đ u tranh c a nhân dân Mĩ là m t trong nh ng nguyên nhân bu c chính quy n Mĩấ ủ ộ ữ ộ ề
ph i có nh ng nh ng b có l i cho qu n chúng. Tr c th ng l i c a nhân dân Vi t Nam vàả ữ ượ ộ ợ ầ ướ ắ ợ ủ ệ
ch u s c ép c a phong trào ph n chi n Mĩ, chính quy n Ních-X n ph i kí Hi p đ nh Pa-rị ứ ủ ả ế ở ề ơ ả ệ ị ỉ
(1973) ch m d t chi n tranh xâm l c Vi t Nam và rút h t quân v n c.ấ ứ ế ượ ệ ế ề ướ
++, # - #.%&/0 ##.%&&%
%, 885 56 (57
- Năm 1973, do tác đ ng c a cu c kh ng ho ng năng l ng th gi , kinh t Mĩ lâm vào m tộ ủ ộ ủ ả ượ ế ớỉ ế ộ
cu c kh ng ho ng và suy thoái, kéo dài t i năm 1982.ộ ủ ả ớ
- T năm 1983 tr đi, kinh t Mĩ ph c h i và phát tri n tr l i, nh ng cũng ch t c đ trungừ ở ế ụ ồ ể ở ạ ư ỉ ở ố ộ
bình so v i Tây Âu và Nh t B n. Tuy v n là n c đ ng đ u th gi i v s c m nh kinh t - tàiớ ậ ả ẫ ướ ứ ầ ế ớ ề ứ ạ ế
chính, nh ng t tr ng c a kinh t Mĩ gi m sút nhi u so v i tr c.ư ỉ ọ ủ ế ả ề ớ ướ
- Khoa h c - kĩ thu t Mĩ ti p t c s phát tri n, nh ng ngày càng b c nh tranh ráo ri t b i Tâyọ ậ ế ụ ự ể ư ị ạ ế ở
Âu, Nh t B nậ ả
), 8894 (:
- T năm 1974 đ n năm 1991, n c Mĩ đã tr i qua 4 đ T ng th ng, t G. Pho đ n G. Bu-Sừ ế ướ ả ờỉ ổ ố ừ ế ơ
(cha). S th t b i trong cu c chi n tranh Vi t Nam đã tác đ ng l n đ n n c Mĩ. Tháng 9 -ự ấ ạ ộ ế ệ ộ ớ ế ướ
1974, T ng th ng G. Pho đã ra l nh ân xá cho c u T ng th ng Ních-x n (vì v Oa-t -gh t),ổ ố ệ ự ổ ố ơ ụ ơ ế
khoan h ng đ i v i nh ng ng i đào ngũ và tr n tránh quân d ch trong th i kì chi n tranh Vi tồ ố ớ ữ ườ ố ị ờ ế ệ
Nam.
- Trong th p niên 80, Mĩ th c hi n h c thuy t kinh t Ri-gân, đ t đ c m t s k t qu nh t đ nh,ậ ự ệ ọ ế ế ạ ượ ộ ố ế ả ấ ị
nh ng n c Mĩ v n ti p t c v p ph i nhi u khó khăn.ư ướ ẫ ế ụ ấ ả ề
- V đ i ngo i, sau khi b th t b i Vi t Nam (1975), các chính quy n Mĩ v n ti p t c tri n khaiề ố ạ ị ấ ạ ở ệ ề ẫ ế ụ ể
chi n l c toàn c u và theo đu i “Chi n tranh l nh”. Đ c bi t v i h c thuy t Ri-gân và chi nế ượ ầ ổ ế ạ ặ ệ ớ ọ ế ế
l c “Đ i đ u tr c ti p”, Mĩ tăng c ng ch y đua vũ trang, can thi p vào các công vi c qu cượ ố ầ ự ế ườ ạ ệ ệ ố
t h u h t các đ a bàn chi n l c và đi m nóng trên th gi i.ế ở ầ ế ị ế ượ ể ế ớ
- T gi a nh ng năm 80, Mĩ và Liên Xô đ u đi u ch nh chính sách đ i ngo i. Xu h ng đ i tho iừ ữ ữ ề ề ỉ ố ạ ướ ố ạ
và hoà hoãn ngày càng chi m u th trên th gi i. Tháng 12 - 1989, Mĩ và Liên Xô đã chínhế ư ế ế ớ
th c tuyên b ch m d t “Chi n tranh l nh”.ứ ố ấ ứ ế ạ
+++, # - #.%&&% ##.)***
%, 885 56 (57 =
- B c vào nh ng năm đ u tiên c a th p niên 90, kinh t Mĩ l i lâm vào m t đ t suy thoái n ngướ ữ ầ ủ ậ ế ạ ộ ợ ặ
n .ề
- Tuy nhiên, trong hai nhi m kì c m quy n c a T ng th ng B. Clin-t n (t tháng 1 - 1993 đ nệ ầ ề ủ ổ ố ơ ừ ế
tháng 1 - 2001), kinh t Mĩ đã có s ph c h i và phát tri n tr l i. Mĩ v n là n c có n n kinhế ự ụ ồ ể ở ạ ẫ ướ ề
t hàng đ u th gi i.ế ầ ế ớ
- Khoa h c - kĩ thu t c a Mĩ v n ti p t c phát tri n v i đ i ngũ các chuyên gia đông nh t thọ ậ ủ ẫ ế ụ ể ớ ộ ấ ế
gi i.ớ
- Tính đa văn hoá là nét n i b t trong n n văn hoá Mĩ. M c dù m i tr i qua hon 200 năm phátổ ậ ề ặ ớ ả
tri n, Mĩ đã đ t đ c nhi u thành t u văn hoá r t đáng chú ý.ể ạ ượ ề ự ấ
), 8894 (:
; 6*<)<0'<'
- Chính quy n B. Clin-tom “c g ng ng d ng ba giá tr : c h i, trách nhi m và c ng đ ng đề ố ắ ứ ụ ị ơ ộ ệ ộ ồ ể
v t qua nh ng th thách”.ượ ữ ử
- Theo đó, chính quy n c g ng t o thêm nhi u c h i vi c làm, m r ng th tr ng và t p trungề ố ắ ạ ề ơ ộ ệ ở ộ ị ườ ậ
đ u t cho con ng i; đ ng th i đòi h i vi c nâng cao trách nhi m c a m i cá nhân, c a chínhầ ư ườ ồ ờ ỏ ệ ệ ủ ỗ ủ
ph và c a toàn xã h i trên c s đoàn k t c ng đ ng gia đình, láng gi ng, dân t c.ủ ủ ộ ơ ở ế ộ ồ ề ộ
- Trong b i c nh “Chi n tranh l nh” k t thúc, tr t t th gi i m i ch a đ nh hình, th p niên 90ố ả ế ạ ế ậ ự ế ớ ớ ư ị ở ậ
Mĩ đã tri n khai chi n l c “Cam k t và m r ng” v i ba tr c t chính là:ể ế ượ ế ở ộ ớ ụ ộ
+ B o đ m an ninh v i m t l c l ng quân s m nh và s n sàng chi n đ u cao.ả ả ớ ộ ự ượ ự ạ ẵ ế ấ
+ Tăng c ng khôi ph c và phát tri n tính năng đ ng và s c m nh n n kinh t Mĩ.ườ ụ ể ộ ứ ạ ề ế
+ S d ng kh u hi u “dân ch ” n c ngoài nh m t công c can thi p vào công vi c n i b c aử ụ ẩ ệ ủ ở ướ ư ộ ụ ệ ệ ộ ộ ủ
các n c khác.ướ
+>, ! " #.%&' #%&'*
Chi n tranh th gi i th hai đã đ l i cho các n c Tây Âu nhi u h u qu n ng n .ế ế ớ ứ ể ạ ướ ề ậ ả ặ ề
+ Nhi u thành ph , nhà máy, b n c ng, khu công nghi p, đ ng giao thông b tàn phá. Hàngề ố ế ả ệ ườ ị
tri u ng i ch t, m t tích ho c b tàn ph .ệ ườ ế ấ ặ ị ế
+ N c Đ c còn b l c l ng Đ ng minh chi m đóng và chia c t. Pháp, năm 1945 s n xu tướ ứ ị ự ượ ồ ế ắ Ở ả ấ
công nghi p ch b ng 38% và nông nghi p ch b ng 50% so v i năm 1938; I-ta-li-a t n th t kho ngệ ỉ ằ ệ ỉ ằ ớ ổ ấ ả
1/3 c a c i qu c gia.ủ ả ố
- Tuy nhiên, v i s c g ng c a t ng n c và vi n tr c a Mĩ trong khuôn kh “K ho ch Mác-ớ ự ố ắ ủ ừ ướ ệ ợ ủ ổ ế ạ
san”, đ n kho ng năm 1950, n n kinh t c a h u h t các n c t b n Tây u đã c b n ph c h i,ế ả ề ế ủ ầ ế ướ ư ả Ầ ơ ả ụ ồ
đ t m c tr c chi n tranh.ạ ứ ướ ế
- V m t chính tr , tuy các n c Tây Âu có nh ng th ch khác nhau nh v ong qu c (Anh, Tâyề ặ ị ướ ữ ể ế ư ư ố
Ban Nha, Hà Lan v.v...) ho c c ng hoà (nh Pháp, Đ c, I-ta-li-a v.v...) nh ng đ u theo ch đ đ i nghặ ộ ư ứ ư ề ế ộ ạ ị
(m t vi n ho c hai vi n), đ u là n n chuyên chính c a giai c p t s n.ộ ệ ặ ệ ề ề ủ ấ ư ả
- Nhi u n c Tây Âu nh Anh, Pháp, I-ta-li-a, B Đào Nha, B , Hà Lan v.v... đã tham gia kh iề ướ ư ồ ỉ ố
quân s NATO (thành l p năm 1949) do Mĩ đ ng đ u. Pháp đã ti n hành xâm l c tr l i Đôngự ậ ứ ầ ế ượ ở ạ
D ng; Anh tr l i Mi n Đi n, Mã Lai; Hà Lan tr l i In-đô-nê-xi-a v.v... Trên ph n lãnh th Tây Đ cươ ở ạ ế ệ ở ạ ầ ổ ứ
đã thành l p Nhà n c CHLB Đ c (tháng 9 - 1949). Tây Đ c và Tây Béc-lin tr thành m t tâm đi mậ ướ ứ ứ ở ộ ể
đ i đ u châu Âu gi a hai c c Xô - Mĩ.ố ầ ở ữ ự
- Tóm l i, t năm 1945 đ n 1950, d a vào vi n tr c a Mĩ các n c t b n Tây Âu đã c b n nạ ừ ế ự ệ ợ ủ ướ ư ả ơ ả ổ
đ nh và ph c h i v m i m t, tr thành l c l ng đ i tr ng v i kh i xã h i ch nghĩa Đông Âu v aị ụ ồ ề ọ ặ ở ự ượ ố ọ ớ ố ộ ủ ừ
m i hình thành.ớ
>, ! " #.%&'* ##.%&/0
%, 1 234 5 56 (57
- T th p niên 50 đ n đ u nh ng năm 70 c a th k XX, n n kinh t c a các n c t b n chừ ậ ế ầ ữ ủ ế ỉ ề ế ủ ướ ư ả ủ
y u Tây Âu đ u có s phát tri n nhanh.ế ở ề ự ể
- Đi u đáng chú ý là quá trình liên k t khu v c Tây Âu ngày càng di n ra m nh m v i s hìnhề ế ự ở ễ ạ ẽ ớ ự
thành C ng đ ng kinh t châu ộ ồ ế Au (EEC - 1957), sau tr thành C ng đ ng châu Âu ở ộ ồ (EC - 1967).
- T đ u th p niên 70 tr đi, Tây Âu đã tr thành m t trong ba trung tâm kinh t - tài chính l n c aừ ầ ậ ở ở ộ ế ớ ủ
th gi i (cùng v i Mĩ và Nh t B n). Các n c t b n ch y u Tây u nh Anh, Pháp,ế ớ ớ ậ ả ướ ư ả ủ ế ở Ả ư
CHLB Đ c, I-ta-li-a, Th y Đi n, Ph n Lan v.v... đ u có n n khoa h c - kĩ thu t phát tri n cao,ứ ụ ể ầ ề ề ọ ậ ể
hi n đ i.ệ ạ
- S dĩ các n c Tây Âu phát tri n kinh t nhanh nh v y là do m t s y u t sau:ở ướ ể ế ư ậ ộ ố ế ố
+ Các n c này đã phát tri n và áp d ng thành công các thành t u c a cách m ng khoa h c - kĩướ ể ụ ự ủ ạ ọ
; 6*<)<0'<'
thu t hi n đ i.ậ ệ ạ
+ Nhà n c đóng vai trò l n trong vi c qu n lí, đi u ti t, thúc đ y n n kinh t .ướ ớ ệ ả ề ế ẩ ề ế
+ Các n c t b n Tây Âu đã t n d ng t t các c h i bên ngoài đ phát tri n nh ngu n vi nướ ư ả ở ậ ụ ố ơ ộ ể ế ư ồ ệ
tr c a Mĩ, tranh th đ c giá nguyên li u r t các n c thu c th gi i th ba, h p tác có hi u quợ ủ ủ ượ ệ ẻ ừ ướ ộ ế ớ ứ ợ ệ ả
trong khuôn kh c a C ng đ ng châu Âu ổ ủ ộ ồ (EC) v.v...
+ S n l c lao đ ng c a các t ng l p nhân dân.ự ỗ ự ộ ủ ầ ớ
), 8894
- Giai đo n 1950 - 1973 đánh d u s ti p t c phát tri n c a n n dân ch t s n Tây Au, đôngạ ấ ự ế ụ ể ủ ề ủ ư ả ở
th i cũng ghi nh n nh ng biên đ ng đáng chú ý trên chính tr ng nhi u n c trong khu v c.ờ ậ ữ ộ ườ ề ướ ự
- V m t đ i ngo i, trong khuôn kh c a “Chi n tranh l nh” và Tr t t hai c c I-an-ta, t nămề ặ ố ạ ả ủ ế ạ ậ ự ự ừ
1950 đ n năm 1973, nhi u n c t b n Tây Âu m t m t v n ti p t c chính sách liên minhế ề ướ ư ả ộ ặ ẫ ế ụ
ch t ch v i Mĩ, m t khác đã n l c m r ng h n n a quan h đ i ngo i.ặ ẽ ớ ặ ỗ ự ở ộ ơ ữ ệ ố ạ
- Giai đo n 1950 - 1973 cũng ch ng ki n s s p đ c a ch nghĩa th c dân cũ c a Anh, Pháp, Hàạ ứ ế ự ụ ổ ủ ủ ự ủ
Lan, B Đào Nha... trên ph m vi toàn th gi i.ồ ạ ế ớ
>+, ! " #.%&/0 ##.%&&%
%,885
- Do tác đ ng c a cu c kh ng ho ng năng l ng th gi i, cũng nh Mĩ và Nh t B n, t nămộ ủ ộ ủ ả ượ ế ớ ư ậ ả ừ
1973 nhi u n c t b n ch y u Tây Âu b lâm vào kh ng ho ng và suy thoái ho c phátề ướ ư ả ủ ế ở ị ủ ả ặ
tri n không n đ nh kéo dài đ n đ u th p niên 90.ể ổ ị ế ầ ậ
- Tuy v n là m t trong ba trung tâm kinh t - tài chính l n c a th gi i, nh ng kinh t t b n chẫ ộ ế ớ ủ ế ớ ư ế ư ả ủ
nghĩa Tây Âu g p không ít khó khăn. S phát tri n th ng di n ra xen k v i kh ng ho ng,ở ặ ự ể ườ ễ ẽ ớ ủ ả
suy thoái và l m phát, th t nghi p.ạ ấ ệ
- Tây Âu luôn g p ph i s c nh tranh quy t li t t phía Mĩ, Nh t B n và các n c công nghi pặ ả ự ạ ế ệ ừ ậ ả ướ ệ
m i (NICs). Quá trình “liên h p hoá” Tây Âu trong khuôn kh c a C ng đ ng châu u ớ ợ ổ ủ ộ ồ Ẩ (EC)
v n còn nhi u khó khăn và tr ng i.ẫ ề ở ạ
),8894 (:
- Chính tr ng Tây Âu có ph n n đ nh h n so v i giai đo n 1945 - 1973. Nh ng bên c nh sườ ầ ổ ị ơ ớ ạ ư ạ ự
phát tri n, xã h i Tây Âu v n b c l c nh ng m t trái c a nó. S phân hoá giàu nghèo ngàyể ộ ẫ ộ ộ ữ ặ ủ ự
càng l n.ớ
- Các t n n xã h i nh h i l , tham nhũng, b o l c, ma tuý, m i dâm v n th ng xuyên x y ra,ệ ạ ộ ư ố ộ ạ ự ạ ẫ ườ ả
trong đó t i ph m maphia là r t đi n hình ĩ-ta-li-a. Còn CHLB Đ c, tinh thân bài ngo i, bàiộ ạ ấ ể ở ở ứ ạ
Do Thái và các tô ch c phát xít m i vân tôn t i và ho t đ ng; các v n đ s c t c và tôn giáo l iứ ớ ạ ạ ộ ấ ề ắ ộ ạ
n y sinh r t ph c t p Anh liên quan đ n đ o Thiên Chúa và đ o Tin Lành cũng nh phongả ấ ứ ạ ở ế ạ ạ ư
trào đòi đ c l p B c Ai-len.ộ ậ ở ắ
- V m t đ i ngo i, tháng 11 - 1972, hai n c Đ c kí “Hi p đ nh v nh ng c s c a quan hề ặ ố ạ ướ ứ ệ ị ề ữ ơ ở ủ ệ
gi a Đông Đ c và Tây Đ c”, theo đó, CHLB Đ c và CHDC Đ c cam k t tôn tr ng đ c l p vàữ ứ ứ ứ ứ ế ọ ộ ậ
quy n t quy t c a nhau, không đe do và xâm ph m l n nhau.ề ự ế ủ ạ ạ ẫ
- Ti p đó các n c Tây u tham gia Đ nh c Hen-xin-ki (1975) v an ninh và h p tác châu Âu.ế ướ Ẩ ị ướ ề ợ
- Tháng 11 - 1989, b c t ng Béc-lin b phá b , sau đó không lâu, n c Đ c đã tái th ng nh t (3 -ứ ườ ị ỏ ướ ứ ố ấ
10 - 1990). S ki n này góp ph n làm tan rã h th ng xã h i ch nghĩa Đông Âu à Liên Xô.ự ệ ầ ệ ố ộ ủ ở ỉ
- Trong năm 1991, 12 n c thành viên ướ EC đã kí Hi p c Ma-a-xtrich đánh d u b c chuy n tệ ướ ấ ướ ể ừ
C ng đ ng châu Âu ộ ồ (EC) sang Liên minh châu Âu (E ).Ư
>++, ! " #.%&&% ##.)***
%,885
- B c vào đ u th p niên 90, n n kinh t nhi u n c Tây u đã tr i qua m t đ t suy thoái ng n.ướ ầ ậ ề ế ề ướ Ầ ả ộ ợ ắ
; 6*<)<0'<'
- T kho ng năm 1994 tr đi kinh t Tây Âu đã b t đ u ph c h i và phát tri n tr l i.ừ ả ở ế ắ ầ ụ ồ ể ở ạ
- Cùng v i đi u đó, các n c t b n phát tri n Tây u đ u có n n khoa h c - kĩ thu t tiên ti nớ ề ướ ư ả ể ở Ầ ề ề ọ ậ ế
hi n đ i; đ t nhi u thành t u v văn hoá, giáo d c, văn h c, ngh thu t, th thao.ệ ạ ạ ề ự ề ụ ọ ệ ậ ể
), 8894 (:
- V chính tr đ i n , các n c Tây Âu trong th p niên cu i cùng c a th k XX c b n là nề ị ố ộỉ ướ ậ ố ủ ế ỉ ơ ả ổ
đ nh.ị
- V đ i ngo i, có s đi u ch nh quan tr ng trong b i c nh “Chi n tranh l nh” đã k t thúc, tr tề ố ạ ự ề ỉ ọ ố ả ế ạ ế ậ
t th gi i hai c c I-an-ta tan rã. Quá trình liên k t c a các thành viên EU tr nên ch t ch h n.ự ế ớ ự ế ủ ở ặ ẽ ơ
Tuy nhiên, t t c các n c Tây u đ u chú ý m r ng quan h không ch v i các n c t b n phátấ ả ướ Ẩ ề ở ộ ệ ỉ ớ ướ ư ả
tri n khác mà còn c v i các n c đang phát tri n Á, Phi, Mĩ La-tinh cũng nh v i các n cể ả ớ ướ ể ở ư ớ ướ
Đông Âu và Liên Xô cũ.
- T sau ngày 11 - 9 - 2001, nh ng v kh ng b c a các l c l ng H i giáo c c đoan luôn đe doừ ữ ụ ủ ố ủ ự ượ ồ ự ạ
n n an ninh c a nhi u n c Tây u.ề ủ ề ướ Ầ
>+++, ?+@#+# " "A"
- Sau Chi n tranh th gi i th hai, cùng v i xu th toàn c u hoá, khuynh h ng liên k t khu v cế ế ớ ứ ớ ế ầ ướ ế ự
cũng di n ra m nh m trên th gi i, mà tiêu bi u là quá trình hình thành và phát tri n c a Liênễ ạ ẽ ế ớ ể ể ủ
minh châu Âu (E ).Ư
- Ngày 18-4-1951, sáu n c Tây Âu (g m Pháp, Đ c, I-ta-l -a, B , Hà Lan, Lúc-xăm-bua) đã thànhướ ồ ứ ỉ ỉ
l p “C ng đ ng than - thép châu Âu” (ECSC) nh m ph i h p đ m b o vi c s n xu t và tiêuậ ộ ồ ằ ố ợ ả ả ệ ả ấ
th than, thép c a các n c thành viên.ụ ủ ướ
- Ngày 25 - 3 - 1957, sáu n c này l i kí Hi p c Rô-ma thành l p “C ng đ ng năng l ngướ ạ ệ ướ ậ ộ ồ ượ
nguyên t châu Âu” ử (EURATOM) và “C ng đ ng kinh t châu Âu” ộ ồ ế (EEC).
- Đ n ngày 1 - 7 - 1967, ba t ch c trên đã đ c h p nh t l i thành “C ng đ ng châu Âu” ế ổ ứ ượ ợ ấ ạ ộ ồ (EC), và
tháng 12-1991 các n c thành viên ướ EC đã kí t i Hà Lan b n Hi p c Ma-a-xtrích (Hà Lan), cóạ ả ệ ướ
hi u l c t ngày 1 - 1 - 1993, đ i tên thành Liên minh châu Âu (E ).ệ ự ừ ổ Ư
- Trong tháng 6 - 1979 đã di n ra cu c b u c Ngh vi n châu Âu đ u tiên. Tháng 3 - 1995, 7 n cễ ộ ầ ử ị ệ ầ ướ
EU hu b vi c ki m soát đ i v i vi c đi l i c a công dân các n c này qua biên gi i c aỷ ỏ ệ ể ố ớ ệ ạ ủ ướ ớ ủ
nhau. Ngày 1 - 1 - 1999, đ ng ti n chung châu Âu (EURO) đã đ c chính th c đ a vào s d ngồ ề ượ ứ ư ử ụ
11 n c E .ở ướ Ư
- Nh v y, E đã tr thành t ch c liên k t chính tr - kinh t vào hàng l n nh t hành tinh, chi mư ậ Ư ở ổ ứ ế ị ế ớ ấ ế
kho ng hon 1/4 năng l c s n xu t c a toàn th gi i.ả ự ả ấ ủ ế ớ
+B, # $ #CD#EE+F+D #$ + G#E%&'(%&')
- Th t b i trong Chi n tranh th gi i th hai đã đ l i cho Nh t B n nh ng h u qu h t s c n ngấ ạ ế ế ớ ứ ể ạ ậ ả ữ ậ ả ế ứ ặ
n .ề
- Theo quy đ nh c a H i ngh P t-xđam, Nh t B n sau chi n tranh b l c l ng Đ ng minh, th cị ủ ộ ị ố ậ ả ế ị ự ượ ồ ự
t là Mĩ chi m đóng t năm 1945 đ n năm 1952 nh ng chính ph Nh t v n đ c phép t n t i và ho tế ế ừ ế ư ủ ậ ẫ ượ ồ ạ ạ
đ ng.ộ
- Hi n pháp cũ (1889) c a Nh t b bãi b , thay vào đó là Hi n pháp m i có hi u l c t ngày 3 - 5 -ế ủ ậ ị ỏ ế ớ ệ ự ừ
1947. v th ch , Nh t B n là n c quân ch l p hi n, nh ng th c t là theo ch đ dân ch đ iề ể ế ậ ả ướ ủ ậ ế ư ự ế ế ộ ủ ạ
ngh t s n d a trên ba nguyên t c c b n là: ch quy n c a toàn dân, vai trò t ng tr ng c a Thiênị ư ả ự ắ ơ ả ủ ề ủ ượ ư ủ
hoàng và hoà bình, tôn tr ng nh ng quy n c b n c a con ng i.ọ ữ ề ơ ả ủ ườ
- Nh t B n cam k t t b vi c ti n hành chi n tranh, không dùng ho c đe do s d ng vũ l cậ ả ế ừ ỏ ệ ế ế ặ ạ ử ụ ự
trong quan h qu c t , không duy trì quân đ i th ng tr c và không đ a các l c l ng vũ trang raệ ố ế ộ ườ ự ư ự ượ
n c ngoài.ướ
- V kinh t , trong th i kì b chi m đóng (1945 - 1952), SCAP đã th c hi n ba cu c c i cách l n:ề ế ờ ị ế ự ệ ộ ả ớ
+ Th tiêu ch đ kinh t t p trung, tr c h t là gi i tán các “Daibatxu” (các t p đoàn, công ti đ củ ế ộ ế ậ ướ ế ả ậ ộ
; 6*<)<0'<'
Nhắn tin Zalo