3 Đề Tóm tắt một văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài

CHUYÊN ĐỀ 8
TÓM TẮT MỘT VĂN BẢN THEO NHỮNG YÊU CẦU KHÁC NHAU VỀ ĐỘ DÀI
I. Tóm tắt một văn bản theo những yêu cầu khác nhau về độ dài.
1. Tóm tắt văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài là chuyển nội dung văn bản gốc
thành các bản tóm tắt có độ dài khác nhau.
2. Muốn tóm tắt một văn bản theo yêu cầu khác nhau về độ dài, cần chú ý:
- Đọc kĩ văn bản gốc cần tóm tắt
- Ghi lại các ý chính theo hệ thống: ý lớn (thường nêu khái quát ở phần mở đầu hoặc
tên các tiểu mục), ý nhỏ (triển khai làm cho rõ ý hơn), các bằng chứng, ví dụ minh họa…
- Tùy theo yêu cầu tóm tắt (dài, ngắn bao nhiêu) để lựa chọn, sắp xếp các ý và lời văn của văn bản tóm tắt. 3. Các bước tóm tắt
a. Trước khi tóm tắt
- Đọc kĩ văn bản gốc
- Xác định nội dung chính cần tóm tắt.
+ Xác định nội dung khái quát, cốt lõi của toàn văn bản.
+ Tìm ý chính của từng phần hoặc đoạn và xác đinh quan hệ giữa các phần hoặc các đoạn.
+ Tìm các từ ngữ quan trọng.
+ Xác định ý chính của văn bản.
+ Xác định đúng nội dung khái quát, cốt lõi.
+ Xác định các phần trong văn bản.
- Tìm ý chính của từng phần.
- Xác định yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt.
+ Xác định ý lớn và ý nhỏ của văn bản gốc.
+ Tùy theo yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt mà lựa chọn ý lớn hay ý nhỏ từ văn bản gốc.
b. Viết văn bản tóm tắt
- Sắp xếp các ý chính của văn bản gốc theo một trình tự hợp lí.
- Dùng lời văn của em kết hợp với những từ ngữ quan trọng trong văn bản gốc để viết văn bản tóm tắt.
- Chú ý bảo đảm yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt. c. Chỉnh sửa
Rà soát, tự chỉnh sửa văn bản tóm tắt của em.
II. Trình bày được ý kiến về một vấn đề đời sống mà mình quan tâm. 1. Lựa chọn đề tài
Đề tài có thể được ấn định (đề kiểm tra, đề thi) hoặc do người viết lựa chọn. Nếu được
tự chọn đề tài, em hãy suy nghĩ xem trong cuộc sống hàng ngày, có hiện tượng (vấn đề)
nào khiến em quan tâm và muốn trình bày ý kiến.
Tham khảo một số đề tài sau:
- Tôn trọng người khác và mong muốn được người khác tôn trọng.
- Thái độ đối với người khuyết tật.
- Noi gương những người thành công.
- Đánh giá khả năng của bản thân.
Ngoài những đề tài nêu trên, em cũng có thể tự tìm một đề tài mà mình am hiểu và cảm
thấy thú vị để thực hiện bài viết. 2. Tìm ý
- Cần hiểu như thế nào về hiện tượng (vấn đề) này?
- Những khía cạnh cần bàn bạc.
- Bài học rút ra từ vấn đề bàn luận. 3. Lập dàn ý
Sắp xếp các ý đã tìm được thành một dàn ý.
- Mở bài: Giới thiệu hiện tượng (vấn đề) cần bàn luận.
- Thân bài: Đưa ra ý kiến bàn luận.
+ Nêu ý 1 (lí lẽ, bằng chứng).
+ Nêu ý 2 (lí lẽ, bằng chứng).
+ Nêu ý 3 (lí lẽ, bằng chứng). +...
- Kết bài: Khẳng định lại ý kiến của bản thân. III. ĐỀ BÀI
ĐỀ 1: Viết đoạn văn tóm tắt văn bản “Bầy chim chìa vôi”
ĐỀ 2: Tóm tắt văn bản: Đi lấy mật
ĐỀ 3: Từ vấn đề phần mở đầu em đã xem video hãy trình bày vấn đề được nhiều
người quan tâm đó là hiện tượng vứt rác bừa bãi ra nơi công cộng. ĐỀ 1:
- Mở đoạn: Giới thiệu chung về bối cảnh mở đầu văn bản.
- Thân đoạn: Tóm tắt dựa trên nội dung khái quát, cốt lõi của văn bản.
+ Hai anh em Mon và Mên trằn trọc giữa đêm mưa vì lo cho tổ chim chìa vôi ở bãi cát giữa sông.
+ Quyết định đi cứu bầy chim chìa vôi của Mon và Mên.
+ Cảm xúc của hai anh em khi chứng
kiến cảnh bầy chim chìa vôi đập cánh bay lên.
- Kết đoạn: Chi tiết kết thúc văn bản. Đoạn văn mẫu:
2 giờ sáng, trong một đêm mưa to, hai anh em Mon và Mên trò chuyện cùng
nhau mà không ngủ được. Mon và Mên lo lắng nước sông sẽ dâng cao khiến
tổ chim chìa vôi ở dải cát giữa sông sẽ bị nhấn chìm. Hai anh em quyết định
sẽ đến tận nơi để giúp bầy chim chìa vôi, đưa chúng vào bờ trước con nước
mạnh mẽ. Khi trời vừa sáng, cũng là lúc dải cát giữa sông bị nhấn chìm,
những con chim chìa vôi nhỏ đã kịp cất cánh bay lên trong khoảnh khắc cuối
cùng trước mắt hai đứa trẻ. Khung cảnh bình minh cùng bầy chim chìa vôi
đẹp đẽ khiến hai anh em Mon và Mên vừa vui mừng, vừa cảm động.
ĐỀ 2: Truyện kể về một lần An cùng với Cò theo tía nuôi đi lấy mật. Trên
đường đi, An cảm thấy núi rừng thật đẹp. Tía nuôi đi trước dẫn đường, An và
Cò theo sau. Khi An thấm mệt, tía nuôi đề nghị sẽ nghỉ ngơi, chờ An hết mệt
rồi mới đi tiếp. Cò đã chỉ cho An cách xem đàn ong mật. Sau đó, họ tiếp tục
đi lấy mật và thu hoạch được rất nhiều. Họ đi tới một cái trảng rộng, nhìn
thấy biết bao là chim. An vô cùng thích thú, nhưng khi nghe Cò nói đến “sân
chim”, cậu lại im lặng vì từ ái nghĩ nếu cái gì cũng hỏi thì Cò sẽ khinh mình
dốt. Khi bắt gặp một kèo ong, An nhớ lại lời má dạy về cách xây kèo. Người
dân vùng đất U Minh có một cách “thuần hóa” ong rất đặc biệt. ĐỀ 3: 1. Mở bài
Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: Hiện tượng vứt rác thải ra nơi công cộng.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách dẫn trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào khả năng của mình. 2. Thân bài a. Thực trạng
Ở những nơi công cộng: bệnh viện, nhà trường, các danh lam thắng cảnh
không khó để bắt gặp những rác thải được vứt ngổn ngang bao gồm các loại
rác thải từ mềm đến cứng bốc mùi hôi thối và gây ảnh hưởng đến cảnh quan
của nơi công cộng đó.