Đề cương ôn tập Cuối kì 1 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA CUỐI HỌC KÌ I
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 12 – CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP
A. Phần 1: Nội dung kiến thức cần ôn tập 1. Văn bản:
- Nhận biết được một số đặc điểm cơ bản của phong cách cổ điển lãng mạn qua các tác
phẩm thơ trữ tình tiêu biểu.
- Biết đánh giá, phê bình văn bản dựa trên trải nghiệm và quan điểm của người đọc.
- Nhận biết được một số đặc điểm cơ bản của phong cách hiện thực và lãng mạn qua các
tác phẩm văn học tiêu biểu đã học.
- Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, sự kiện, ngôi kể, điểm nhìn, nhân vật và mối quan
hệ của chúng trong tính chỉnh thể của truyện; đánh giá được vai trò của những chi tiết
quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
- Phân tích và đánh giá được giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của tác phẩm; phát
hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ văn bản.
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của truyện truyền kì: đề tài, nhân vật, ngôn
ngữ, thủ pháp nghệ thuật,...; đánh giá được vai trò của yếu tố kì ảo trong truyện truyền
kì, liên hệ với vai trò của yếu tố này trong truyện cổ dân gian.
- Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật và mối quan
hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm; đánh giá được vai trò của những chi tiết
quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của phóng sự, nhật kí: tính phi hư cấu và
một số thủ pháp nghệ thuật (miêu tả, trần thuật); sự kết hợp chi tiết, sự kiện hiện thực
với trải nghiệm, thái độ và đánh giá của người viết;...
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà văn bản muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của văn bản; phân tích sự phù hợp giữa chủ
đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo của văn bản. 1
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch: ngôn ngữ, xung đột, hành
động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng,...
- Phân tích và đánh giá được khả năng tác động của tác phẩm kịch đối với người đọc và tiến bộ xã hội. a. Phong cách Nội dung Kiến thức
Phong cách là một tập hợp những nét độc đáo tương đối ổn định có
giá trị thẩm mĩ trong sáng tác của một tác giả (phong cách tác giả),
một trường phái văn học (phong cách trường phái), một thời đại
(phong cách thời đại), hay một nền văn học (phong cách dân tộc). 1. Khái niệm
- Đặc trưng phong cách được tạo thành từ quan niệm (cái nhìn) riêng
về thế giới, con người, thể hiện quan hệ thống đề tài; tư tưởng, cảm
hứng; hình tượng nhân vật và các thủ pháp nghệ thuật được ưa chuộng.
b. Các loại hình phong cách Loại hình
Phong cách cổ điển Phong cách lãng mạn
Phong cách hiện thực Phân loại
1. Đặc điểm Đề cao tính chất khuôn Đề cao cảm xúc và trí Phong cách nghệ thuật
mẫu, chuẩn mực về tư tưởng tượng của con chú trọng việc khắc họa
tưởng (đạo lí, lí tưởng người, có khuynh chính xác, tỉ mỉ những
sống,…) và nghệ thuật hướng phá vỡ các quy bức tranh chân thực về
(những quy định về thể phạm nhằm giải phóng cuộc sống, môi trường,
loại, với hệ thống ngôn con người cá nhân bộc xã hội với cảm hứng phê
từ tao nhã, hình ảnh ước lộ cá tính một cách tự phán, bóc trần và phủ
lệ tượng trưng, sử dụng do nhất.
nhận thực tại. Đề tài gắn
nhiều điển tích, điển cố,
với cuộc sống hằng ngày, …). nhân vật thường điển hình cho một hoàn cảnh, 2 một tính cách, một số phận trong xã hội.
Ở Trung Quốc và Việt Ở Việt Nam, phong Ở Việt Nam, phong cách
Nam, phong cách cổ điển cách lãng mạn phát triển hiện thực cũng phát triển
gần với quan niệm “thiên thành một trào lưu lớn thành một trào lưu lớn
nhân hợp nhất” (con vào khoảng những năm song song với trào lưu
người và trời đất là một), 1930 – 1945 với phong lãng mạn vào khoảng
hệ thống ngôn ngữ giàu trào Thơ mới (Thế Lữ, những năm 1930 – 1945
tính ước lệ, giàu điển Xuân Diệu, Huy Cận, với các tác giả Ngô Tất
tích, điển cố. Thơ ca đời Hàn Mặc Tử, Nguyễn Tố, Nguyễn Công Hoan,
Đường (Trung Quốc) và Bính,…), văn xuôi của Vũ Trọng Phụng, Nam
đa số thơ trung đại Việt Tự lực văn đoàn (Khái Cao,… Trào lưu này gắn 2. Ảnh
Nam là đại diện của Hưng, Nhất Linh, với những bức tranh xã hưởng ở phong cách này.
Hoàng Đạo, Thạch hội chân thực về đời sống Việt Nam
Lam,…), sáng tác của khốn cùng của nông dân,
Nguyễn Tuân và nhiều thị dân nghèo và tiểu tư
nhà văn khác trước năm sản trí thức, với cảm
1945. Trào lưu này gắn quan phê phán hiện thực
với sự bứt phá khỏi và tinh thần phản kháng
những khuôn khổ thi tiềm tàng. luật và ngôn ngữ của
thơ văn trung đại, giải
phóng cái tôi thời hiện
đại và cá tính sáng tạo của nhà văn.
c. Tính chỉnh thể của tác phẩm Nội dung Kiến thức 1. Khái niệm
- Mỗi tác phẩm văn học là một hệ thống bao gồm hàng loạt yếu tố 3
thuộc những bình diện khác nhau (đề tài, chủ đề, tư tưởng, kết cấu,
ngôn ngữ, chi tiết, sự kiện, nhân vật,…).
Ở những tác phẩm có giá trị, sự kết hợp và tác động lẫn nhau giữa các 2. Vai trò
yếu tố này làm cho tác phẩm trở thành một chỉnh thể nghệ thuật mang
tính thống nhất giữa nội dung thẩm mĩ và hình thức nghệ thuật.
d. Sự kiện trong tác phẩm truyện Nội dung Kiến thức
Sự kiện trong tác phẩm truyện là những sự việc, biến cố quan trọng
tác động đến nhân vật, tạo ra sự thay đổi của nhân vật, thúc đẩy cốt Khái niệm
truyện phát triển. Sự kiện vừa phản ánh các mối quan hệ, xung đột xã
hội vừa giúp bộc lộ tính cách và số phận nhân vật.
e. Các giá trị của tác phẩm văn học
thể hiện ở việc tác phẩm văn học mang đến cho bạn đọc những
Giá trị nhận thức hiểu biết về tự nhiên, xã hội và về chính bản thân mình (tự nhận thức).
thể hiện ở khả năng hình thành nơi người đọc những phẩm chất Giá trị giáo dục
đạo đức, có thể thay đổi thế giới quan, nhân sinh quan.
Thể hiện ở khả năng thỏa mãn nhu cầu về cái đẹp, phát triển Giá trị thẩm mĩ
năng lực, thị hiếu về cái đẹp cho người đọc.
Các giá trị trên không tách rời mà gắn bó chặt chẽ với nhau và đều được thể hiện
thông qua hình tượng và ngôn ngữ nghệ thuật của tác phẩm văn học.
f. Truyện truyền kì Nội dung Kiến thức 1. Khái niệm
Truyện truyền kì là một thể loại văn xuôi tự sự cỡ nhỏ thời trung đại,
có nguồn gốc từ Trung Quốc, thường phản ánh hiện thực bằng yếu tố
kì ảo. Nhiều truyện gần với truyện dân gian.
- Ở Việt Nam, truyện truyền kì được viết bằng chữ Hán, phát triển
mạnh ở thế kỉ XVI-XVII, tiêu biểu là Truyền kì mạn lục của Nguyễn 4