Đề cương ôn tập Giữa kì 2 Ngữ văn 12 Cánh diều

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 12 – CÁNH DIỀU
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP 1. Văn bản:
- Vận dụng những hiểu biết về bối cảnh lịch sử, tác giả, đặc điểm văn nghị luận,
truyện ngắn, thể loại thơ Đường luật để đọc hiểu một số tác phẩm của Nguyễn Ái
Quốc – Hồ Chí Minh. Hiểu được vẻ đẹp tâm hồn, tư tưởng, tài năng, phong cách nghệ thuật của Người.
- Nhận biết, phân tích được một số yếu tố hình thức (ngôn từ, giọng điệu, diễn biến
tâm lí, bối cảnh, điểm nhìn trần thuật,…) và nội dung (chủ đề, tư tưởng và cảm hứng)
trong tiểu thuyết hiện đại.
a. Phong cách nghệ thuật Nội dung Kiến thức
- Phong cách là sự độc đáo về tư tưởng cũng như về nghệ thuật thể
hiện thành những phẩm chất thẩm mĩ trong sáng tác của những nhà
văn ưu tú, có tài năng điêu luyện.
- Phong cách là hệ thống những đặc điểm về mặt hình thức, bao gồm
các thủ pháp nghệ thuật, các phương tiện diễn đạt, tạo nên tính độc
đáo của một hiện tượng văn học và khu biệt hiện tượng này với hiện 1. Khái niệm tượng khác.
=> Phong cách nghệ thuật là những nét độc đáo cả về nội dung tư
tưởng và hình thức nghệ thuật được thể hiện thống nhất, tương đối ổn
định ở một hiện tượng văn học.
- Phong cách còn để chỉ tính độc đáo, thống nhất của một trào lưu
hay dòng văn học (phong cách cổ điển, phong cách lãng mạn,...) hoặc
phong cách một thời đại. 2. Một số
Phong cách của Nguyễn Du trong Truyện Kiều, phong cách của Hồ phong cách
Chí Minh trong Nhật kí trong tù; hoặc phong cách nghệ thuật của một nhà văn nổi
tác giả như phong cách Nam Cao, Nguyễn Tuân, Tố Hữu, Nguyễn PAGE \* MERGEFORMAT 39 bật ở Việt Bính,... Nam
b. Văn chính luận Nội dung Kiến thức
Văn chính luận là một thể văn nghị luận, trong đó người viết trực 1. Khái niệm
tiếp bàn luận về những vấn đề cấp thiết, mang tính thời sự thuộc
nhiều lĩnh vực đời sống: chính trị, kinh tế, triết học, văn hoá,...
Tác động đến dư luận xã hội đương thời, đến lối sống, đến các quyền 2. Mục đích
lợi chính trị hiện hành; đề xuất việc củng cố hoặc thay đổi chúng cho
phù hợp với quyền lợi giai cấp hoặc với lí tưởng xã hội, đạo đức. 3. Đặc điểm
Phong cách chính luận nổi bật ở tính luận chiến, tính cảm xúc. Nó nổi bật
gần gũi với giọng điệu, kết cấu và chức năng của lời diễn thuyết.
Văn chính luận có vai trò hết sức quan trọng trong đời sống tinh thần 4. Vai trò
của dân tộc, nhất là trong các cuộc kháng chiến giữ nước và trong đấu tranh xã hội.
c. Tiểu thuyết hiện đại Nội dung Kiến thức
Tiểu thuyết hiện đại là tiểu thuyết được sáng tác bởi các nhà văn
1. Khái niệm không chấp nhận các khuôn mẫu của tiểu thuyết truyền thống, muốn
cách tân, thể nghiệm những hình thức, kĩ thuật mới.
2. Thời điểm - Ở phương Tây, tiểu thuyết hiện đại hình thành vào khoảng đầu thế hình thành
kỉ XVII. Các nhà tiểu thuyết hiện đại sáng tạo ra những hình thức tiểu
thuyết mới: tiểu thuyết tình cảm, tiểu thuyết lãng mạn, tiểu thuyết
hiện thực, tiểu thuyết lịch sử, tiểu thuyết trào phúng, tiểu thuyết tâm lí,...
- Ở Việt Nam, tiểu thuyết hiện đại là tiểu thuyết được sáng tác bằng
chữ Quốc ngữ, xuất hiện từ khoảng cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.
Đây là những tiểu thuyết có nội dung và hình thức khác hẳn với tiểu PAGE \* MERGEFORMAT 39
thuyết chương hồi viết bằng chữ Hán và truyện thơ viết bằng chữ Nôm. 3. Ý nghĩa
Các nhà tiểu thuyết hiện đại Việt Nam tiếp thu tinh thần và hình thức của tiếp
của tiểu thuyết hiện đại phương Tây nhằm không ngừng đổi mới thể nhận tiểu
loại, phản ánh và góp phần giải quyết những vấn đề phức tạp, thời sự, thuyết hiện
cấp thiết của thời đại. đại vào Việt Nam
d. Phong cách hiện thực và phong cách hiện đại
Phong cách hiện thực
Phong cách hiện đại
Phong cách hiện thực Phong cách hiện đại trong văn học thế
trong văn học lấy việc giới xuất hiện từ khoảng cuối thế kỉ
miêu tả, tái hiện đời sống XIX - đầu thế kỉ XX. Phong cách hiện 1. Khái niệm
chính xác như nó vốn có đại việc phá vỡ các giới hạn và khuôn
làm nguyên tắc thẩm mĩ mẫu cứng nhắc của những phong cách cơ bản.
văn học truyền thống làm nguyên tắc thẩm mĩ cơ bản.
Các nhà văn có phong Các nhà văn có phong cách hiện đại ưa
cách hiện thực thường đưa thích thử nghiệm các kĩ thuật văn học
vào tác phẩm những chi mới lạ như dùng nhiều điểm nhìn trần 2. Đặc điểm
tiết, sự việc thường ngày; thuật, thay đổi linh hoạt về giọng điệu, của nhà văn
khám phá diễn biến tâm lí xoá nhoà ranh giới thể loại, kết cấu phi
khách quan của nhân vật tuyến tính, dòng tâm tư,... nhằm phản
trong mối liên hệ chặt chẽ ánh cuộc sống hiện tại và cách tân, đổi với hoàn cảnh xã hội. mới văn học.
Chiến tranh và hòa bình Ông già và biển cả của Ơ-nít Hê-minh-
của Lép Tôn-xtôi (Lev uê (Ernest Hemingway), Nỗi buồn chiến 3. Ví dụ
Tolstoy), Số đỏ của Vũ tranh của Bảo Ninh,… Trọng Phụng,… PAGE \* MERGEFORMAT 39
e. Bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc Loại,
Đặc điểm nổi bật Văn Bài Tác giả thể bản Nội dung Hình thức loại 6 Nguyễn Nhóm biên soạn Nghị
- Văn bản đem đến Bài viết đã đề Ái luận
những thông tin về cập đến cuộc Quốc – văn
bối cảnh lịch sử, văn đời và sự Hồ Chí học
hóa Việt Nam cuối nghiệp văn học Minh –
thế kỉ 19 – đầu thế kỉ của Nguyễn Ái Cuộc
20, quê hương, gia Quốc – Hồ Chí đời và
đình, cuộc đời của Minh với sức sự
Nguyễn Ái Quốc và thuyết phục nghiệp
sự nghiệp văn học cao bởi lập của Người. luận chặt chẽ,
- Sự nghiệp văn học chứng cứ
của Nguyễn Ái Quốc phong phú,
- Hồ Chí Minh xác thực, cụ
thường phản ánh và thể. gắn chặt với sự nghiệp cách mạng của Người, là một phong cách nghệ thuật vừa đa dạng, vừa thống nhất. Bác không chỉ là một nhà văn, nhà thơ lớn mà còn là một người lãnh đạo cách mạng tài ba của Việt Nam. PAGE \* MERGEFORMAT 39