Đề cương ôn tập Giữa kì 2 Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo

ĐỀ CƯƠNG NỘI DUNG ÔN TẬP KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ II
NĂM HỌC 20…. – 20….
MÔN NGỮ VĂN 12 – CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
I. NỘI DUNG KIẾN THỨC CẦN ÔN TẬP 1. Văn bản:
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của thơ trữ tình hiện đại như: ngôn ngữ,
hình tượng, biểu tượng, yếu tố tượng trưng, siêu thực trong thơ,…
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của tác phẩm thơ; phân tích sự phủ hợp giữa
chủ đề, tư tưởng và cảm hứng chủ đạo trong tác phẩm thơ.
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của tiểu thuyết hiện đại: ngôn ngữ, diễn
biến tâm lí, hành động của nhân vật,…
- Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài, câu chuyện, sự kiện, nhân vật và mối quan
hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác giả; đánh giá được vai trò của những chi tiết
quan trọng trong việc thể hiện nội dung văn bản.
- Phân tích và đánh giá được chủ đề, tư tưởng, thông điệp mà tác giả muốn gửi đến
người đọc thông qua hình thức nghệ thuật của tiểu thuyết.
a. Yếu tố siêu thực trong thơ trữ tình Nội dung Kiến thức 1. Khái niệm
Yếu tố siêu thực xuất hiện khi trong một số tác phẩm thơ trữ tình có
thể xây dựng một thế giới khác lạ bằng việc sử dụng các kết hợp từ
ngữ, những hình ảnh rất xa nhau, thông thường khó liên kết với nhau.
Việc kết hợp này nhằm phá vỡ trật tự thông thường của tư duy lí tính,
gợi nhắc sự bí ẩn, phi logic của những giấc mơ, ẩn ức sâu trong vô thức.
VD: sự kết hợp giữa hình ảnh “mặt nhật” (mặt trời) và “máu”, “khối”
và “lòng tôi”, “cứng” và “si” trong thơ của Hàn Mặc Tử: 1
Bao giờ mặt nhật tan thành máu
Và khối lòng tôi cứng tợ si
(Hàn Mặc Tử, Những giọt lệ)
b. Hình tượng và biểu tượng Hình tượng Biểu tượng
Hình tượng là những hình ảnh, nhân Biểu tượng là một loại hình
vật được xây dựng một cách sống ảnh đặc biệt, thông qua hình
động, sáng tạo trong tác phẩm, vừa thức cụ thể, trực quan để gợi 1. Khái niệm
phản ánh đời sống vừa thể hiện quan lên những tư tưởng, triết lí có
niệm, tư tưởng và ý đồ, tài năng ý nghĩa sâu xa.
nghệ thuật của người nghệ sĩ.
Hình tượng Mô-na Li-sa (Mona Hình ảnh cây tre trong đời
Lisa) trong bức tranh cùng tên của sống và nhiều tác phẩm nghệ
Lê-ô-na-đô đờ Vanh-xi (Leonardo da thuật đã trở thành biểu tượng 2. Ví dụ
Vinci), hình tượng nàng Kiều trong cho những đức tính, phẩm
Truyện Kiều (Nguyễn Du), hình chất cao đẹp, cho vẻ đẹp tâm
tượng người mẹ anh hùng trong thơ hồn của con người, dân tộc Tố Hữu,… Việt Nam. d. Tiểu thuyết Nội dung Kiến thức
Tiểu thuyết là thể loại văn xuôi tự sự hư cấu cỡ lớn, có khả năng 1. Khái niệm
phản ánh những bức tranh đời sống ở quy mô sâu rộng. 2. Đặc điểm - Dung lượng lớn chung
- Có thể xuất bản thành một ấn bản riêng
- Số lượng nhân vật đồ sộ
- Nhiều tuyến truyện đan xen với nhau, diễn biến cốt truyện phức tạp 2
hơn và xảy ra trong bối cảnh không gian rộng, thời gian dài.
e. Tiểu thuyết hiện đại Nội dung Kiến thức
Tiểu thuyết hiện đại có hình thức tiểu thuyết gắn liền với thời hiện 1. Khái niệm
đại, với những thay đổi mạnh mẽ về cấu trúc và tư duy nghệ thuật so
với tiểu thuyết trung đại.
Ngôn ngữ tiểu thuyết hiện đại dung nạp lời nói hằng ngày của mọi
lớp người, kể cả tiếng lóng, phương ngữ,… Nhìn chung, tiểu thuyết
kết hợp khéo léo giữa ngôn ngữ của người kể chuyện (ngôi thứ nhất
hoặc ngôi thứ ba) với ngôn ngữ của nhân vật.
- Ngôn ngữ của người kể chuyện phản ánh thái độ, quan điểm của 2. Ngôn ngữ
người kể chuyện đối với câu chuyện và nhân vật.
- Ngôn ngữ của nhân vật phản ánh xuất thân, nền tảng văn hóa, tính
cách, thái độ của nhân vật.
Trong một số tiểu thuyết có sự đan cài phức tạp giữa ngôn ngữ của
người kể chuyện và ngôn ngữ của nhân vật trong cùng một câu văn hoặc đoạn văn.
Nhờ quy mô lớn và khả năng phản ánh đời sống sâu rộng, tiểu thuyết
có xu hướng xây dựng những nhân vật đời thường trong nhiều mối 3. Nhân vật
quan hệ đa dạng, với số phận trọn vẹn và quá trình phát triển tính cách dài, phức tạp.
Ở Việt Nam, tiểu thuyết hiện đại sử dụng chữ Quốc ngữ, tiếp thu ảnh 4. Đặc điểm
hưởng từ văn học phương Tây với kết cấu chương đoạn hiện đại, cốt tiểu thuyết
truyện có thể tuyến tính hoặc phi tuyến tính, đặc biệt chú trọng đến hiện đại ở
thế giới nội tâm và sự phát triển tính cách của nhân vật, điểm nhìn đa Việt Nam
dạng, phức tạp (ngôi thứ nhất hoặc thứ ba toàn tri, hạn tri hoặc có sự
kết hợp, di chuyển điểm nhìn). 3
f. Bảng hệ thống hóa thông tin về các văn bản đọc Loại,
Đặc điểm nổi bật Tác Bài Văn bản thể giả Nội dung Hình thức loại 6
Bài thơ là bức tranh đẹp - Hình ảnh biểu
về một miền quê đất hiện nội tâm. Hàn Thơ Đây thôn
nước, là tiếng lòng của - Bút pháp gợi tả, Mặc bảy Vĩ Dạ
một con người tha thiết ngôn ngữ tinh tế, Tử chữ yêu đời, yêu người. giàu sức liên tưởng.
Qua bài thơ, tác giả thể - Sử dụng hình
hiện nỗi đau và sự xúc ảnh biểu tượng,
động sâu sắc trước cái siêu thực có sức
chết bi thảm của nghệ sĩ chứa lớn về nội
Lorca – một nghệ sĩ khao dung
khát tự do, dân chủ, luôn - Sự kết hợp Đàn ghi
mong muốn sự cách tân giữa nhạc và thơ Thanh Thơ tự ta của
nghệ thuật và nghệ thuật - Những liên Thảo do Lor-ca
đi tới không ngừng. Tình tưởng, so sánh
yêu con người, tình yêu bất ngờ, thú vị,
nghệ thuật và khát vọng so sánh, ẩn dụ,
tự do mà Lor – ca hằng hoán dụ...
ôm ấp là cái đẹp mà sự
tàn ác không thể nào hủy diệt được. San-va- Nhiều Nghị
Với sự kết hợp giữa bức - Lập luận chặt đo Đa-li tác giả luận
tranh "Sự dai dẳng của kí chẽ. 4