Đề thi giữa học kì 2 Ngữ Văn 10 Kết nối tri thức có đáp án (Đề 7)

SỞ GD&ĐT TỈNH
ĐỀ THI GIỮA HỌC KÌ II
……………………..
Năm học: 2022 – 2023
Môn: Ngữ văn – Lớp 10 ĐỀ SỐ 7
(Thời gian làm bài: 90 phút)
Phần I. Đọc hiểu (6,0 điểm)
Đọc văn bản và trả lời các câu hỏi bên dưới: TỎA NHỊ KIỀU
Đồng Tước xuân thâm tỏa nhị Kiều
Mỗi lần đến chơi nhà Phan, một cái gác thuê ở một phố hẻo lánh, tôi phải đi
qua “nhà dưới”, qua một mảnh sân nhỏ, trèo một cái cầu thang, đi một đoạn nữa,
rồi mới tới lầu ngà của anh bạn âm thầm. Giá Phan ồn ào, nghịch ngợm, ranh mãnh
lên như người ta thì hơn. Để mà được một chút vui tươi chứ! Đằng này Phan lại rất
nhịp nhàng với tất cả chỗ anh ở, khiến cho tôi bùi ngùi quá, mỗi khi đến thăm anh.
[…] Và nhất là hai cô gái con ông chủ nhà dưới. Nhất là hai nàng Kiều
không kiều diễm, mà người ta cũng chẳng chịu khóa hẳn để tôi thương xót cho
được vẹn toàn. Hai cô ở trong một gian nhà có đủ sập gụ, tủ chè, câu đối, hoành
phi, có đủ cả bộ bàn ghế Vân Nam chạm chim trái và nạm cẩm thạch. Nhưng tôi
chỉ trông qua cũng biết không phải là giàu. Quỳnh và Giao, hai tên ngọc đặt cho
hai người hiền. Họ ngây ngây thơ thơ (chứ không được là ngây thơ), họ lặng lẽ và
ngơ ngác; ấy là hai hột cơm.
… Phan, cái anh chàng khó hiểu làm sao! Anh rất ít nói, và cũng ít làm.
Kiểu mặt Á Đông, mắt nhỏ và dài, không biết chứa những gì trong vẻ mập mờ kín
hẹp ấy. Tôi lạ cho anh hết sức. Sự lặng lẽ của anh là một thứ hư vô, và tôi cảm như không có anh Phan.


Đôi khi Phan lên cầu thang, tôi gặp được nơi khóe môi anh một chút nhíu da
giống như một phần sáu của nụ cười. Thấy thế, tôi vui vui, và hơi nghĩ ngợi.
Tôi nghĩ đến Quỳnh, cô em hiền lành quá, với đôi mắt yên ổn và như không.
Cô hơi xinh. Mặt cô tròn. Hay nhíu đôi mày cong, cô có vẻ trẻ con lắm. Cô hiền
lành đến nỗi tôi thấy xót thương. Tôi không nghe cô nói một câu gì - có lẽ chỉ vì
tôi không có dịp nghe cô nói.
Biết đâu Phan chẳng đồng điệu với Quỳnh, hai sự “như không” gặp nhau.
Chắc cái khóe môi hơi nhích kia biểu hiện một cảm tình kín đáo.
Rồi nhân đó, tôi nghĩ đến cô chị. Dường như cô có một tật nhỏ nơi chân:
bước của cô cao thấp không đều. Và dường như cô mang một nỗi buồn không
ngớt. Cô giống cha cô, mà cha cô thì chẳng khôi ngô chút nào. Trái lại, mắt ông
tròn như hai chấm mực, miệng ông hơi quạu, đôi môi giơ tới trước như kình với ai.
Ông thường ngồi chéo chân trên sập giữa nhà, và tôi hằng gặp ông đeo kính, tuy
không thấy ông cầm sách. Một lần ông đã cự tôi, vì tôi gấp rút vào gác trong,
không kịp xin phép ông. Và từ đó, tôi càng thương ông lắm.
Cô Giao giống con người đứng tuổi ấy, thực bất lợi cho cô. Vì cô không dữ -
tôi xem qua thì biết - mà mặt cô lại mang những nét không hiền.
Ấy đó, Quỳnh và Giao, hai Kiều rất dửng dưng không e lệ nép vào dưới bụi
hoa nào cả, và cũng không đẹp một chút, nhưng bởi một hội ý tiêu tao, đã khiến tôi
nghĩ ngay đến câu thơ phong tỏa của người xưa.
Bởi vì hai cô ngồi trong một buổi chiều rất đỗi ngẩn ngơ, một buổi chiều
triền miên của sự vật và của linh hồn, một buổi chiều trong nhà và trong tâm lí. Lạ
quá! Tôi như cảm nghe sự mờ nhạt của cuộc đời, khi trông hai cô.
Dầu tôi vui đến đâu, khi bước vào nhà ấy, tôi cũng nghiêm nét mặt, bước
khẽ, sợ động không khí. Hễ vào nhà thì phải cất mũ, tuy thế, trong cử chỉ thường lệ


ấy, tôi tưởng như tôi đương chào ai, đương chào một cái gì, một đám tang hay một nỗi đau thương.
Tôi không thấy có một người đàn bà đứng tuổi, nên tôi nghĩ rằng ông chủ
góa vợ, hai cô mồ côi. Nhưng một lần, tôi bỗng gặp bà chủ. Và tôi chỉ quen được
thấy hai người con gái, nên tôi nghĩ rằng ông chủ không có con trai; nhưng tôi lại
nhầm to: gặp hai người thiếu niên đi với Phan, tôi hỏi ra mới biết đó là anh của hai Kiều.
Và hỏi thêm ra, tôi hay rằng ông chủ nhà là một người làm việc nhà nước đã
về hưu. Ông còn mấy cậu bé gửi học ở Nam Định. Gia đình họ đông đúc thế, và
chắc cũng khá đủ tiền bạc; sao tôi lại bày những cớ rất gở, lại giả sử trong trí tôi
những điều nhầm tưởng, những chuyện không lành?
Nhưng sao nhà ấy lại bao trùm trong một bầu không khí nhạt tẻ, không ánh
nắng, chẳng hương người? Sao lại có hai nàng con gái kia, ngơ ngác kia như không biết sống?
Tôi biết hai cô không có việc gì làm. Họ chẳng mấy lúc đi chơi. Họ để cho
ngày tháng qua. Họ là hai cái cây - họ lại còn thua hai cái cây, bởi vì còn ra hoa, ra
trái, chứ đời con gái của họ, họ biết làm gì? Không sắc, không duyên, và cũng
không tiền; chỉ có hiền lành.
… Cô em có một chờ đợi: là chồng. Nhưng có lẽ cô cũng hơi biết rằng nỗi
mong ấy gần với một viễn vọng. Còn cô chị? Tôi nghe bạn tôi bảo rằng cô đã có
một đời chồng: chồng cô đã ly dị với cô. Hỡi ôi! cô Giao còn biết gì để mà trông ngóng.
Tôi thương hai cô như hai con vật ngẩn ngơ trong rừng lạnh, khi chiều giăng
lưới qua muôn gốc cây. Buổi chiều của hai cô mờ nhạt và kéo dài; hai cô lẫn trong
mù sương. Đáng tội nghiệp nhất là hai cô không sầu tư, không có một nỗi chán nản


gớm ghê, nó xui ta cầu xin cái chết. Không, hai cô là hai cô gái, chỉ biết buồn mờ,
buồn lặng, nhưng buồn lâu. Hai cô là hai cánh đồng...
Nhiều lần, theo một liên tưởng mau chóng, tôi nghĩ đến những cụ già còn
đôi chút sức lực, ngày ngày quanh quất giữa bàn ghế trong nhà. Cứ tự nhiên im im
như thế, các cụ ăn, ngủ, mà may thay! Trong lúc ấy, thì giờ qua... Cho đến khi các
cụ hết ở trong nhà với sự buồn tẻ. Cái chết đã nhận những linh hồn kia, cái chết đã là mục đích.
Tôi lại rất nhớ những khi xế trưa, nắng ngả vào bếp nhà tôi. Lửa tắt, than
lạnh, chỉ đôi con ruồi lơ thơ đậu dưới đất thỉnh thoảng bay lên kêu vo vo. Nắng
vàng phai lặng, chán nản làm sao! Lúc ấy, mọi người đều cảm thấy mơ hồ nỗi nhạt
nhẽo của ngày này tiếp theo ngày nọ. Đến nỗi một người đơn giản như mẹ tôi cũng
buột mồm nói: “Cơm mai rồi cơm chiều, rút cục mỗi ngày hai bữa cơm”.
Mà nhà ai lại chẳng thế! đứa nào mộc mạc nhất cũng đã từng buồn bã khi
làm bữa cơm chiều. Ai lại không nghe, ít ra một lần, nỗi đìu hiu của cái ao đời
bằng phẳng. Chúng ta nhảy múa, gào khóc quay cuồng để cho có việc; nếu không,
ta sẽ thấy một sự vắng vẻ vô cùng thê lương. Và dù siêng năng đến đâu, đôi lúc ta
cũng bắt gặp ở đây hồn ta một nỗi trống không rất tuyệt vọng.
Có phải vì vậy mà tôi thương hai cô gái kia chăng? Không biết. Tôi không
thấy rõ duyên cớ; tôi chỉ thương mà thôi, thương một cách thành thực và dễ dàng.
Tôi đã cảm giùm cho hai kẻ ngơ ngác, và lặng thinh ngắm một cảnh tà dương.
Bởi vậy tôi đã nảy ra một ý: đến nói chuyện với hai Kiều. ít nữa tôi cũng là
một viên sỏi, một cục đá đến rơi xuống trên mặt nước phẳng lì của ngày nọ. Tôi
định tâm làm cho hai cô tức, cáu, đem tặng hai cô hạnh phúc thấy mình cũng được
xẳng xớm rầy la một người khác. Tôi vừa ra vẻ láu táu, ráng lấy một bộ mặt bướng
bỉnh. Tôi giả sử tôi là một người đến chọc ghẹo hai cô, và sự kém giáo dục của tôi để tôi vô lễ.