Đề thi giữa kì 1 Ngữ văn 12 Cánh diều (Đề 6)

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I
Phần 1: Đọc hiểu (5,0 điểm)
Đọc đoạn ngữ liệu sau và trả lời câu hỏi:
[Lược trích: Bà hay ngồi ở góc nhà gà gật, nhưng bà biết không sót một
việc gì. Lũ trẻ con trong nhà mải chơi, nhác học, quên việc sẽ bị bà nhắc
nhở liên tục. Vì vậy, chúng có thái độ khó chịu và hỗn hào với bà. Biết
chuyện, bố tát cái Hải một cái.]
Mẹ đặt bát xuống rìa mâm, sụt sịt:
- Chỉ có bà là nhớ thằng Tèo thôi. Còn chúng bay, chúng bay có nhớ
đến người khác khổ sở đâu. Sống mà chỉ nghĩ đến mình thì sống sao được!
Nói rồi, bỗng nhiên mẹ sa hai hàng nước mắt. Ngẩng lên, hai mắt
ràn rụa, mẹ nấc nghẹn từng hơi ngắn ngắn. Như bị oan ức. Mẹ khóc từ
đó cho đến lúc đồng hồ buông tám tiếng chuông, khi mấy đứa ngồi vào
bàn học bài. Thấy vậy, thằng Tuất là anh cả liền đến bên mẹ, vừa định
khe khẽ hỏi mẹ làm sao thế, thì mẹ bật khóc thành tiếng, rồi như không
kìm được giận dữ, mẹ gào lên càng lúc càng thống thiết:
- Tôi khóc trước để khỏi khóc sau, có hiểu không, hở lũ bất hiếu bất
nghĩa kia! Bây giờ, chúng bay còn hỗn, còn vô ơn với bà thế. Hỏi rằng
sau này, ai dám bảo đảm: con cháu chúng bay sẽ không đối xử với tôi
như chúng mày hiện đang đối xử với bà? Hỡi thằng Tuất kia! Mày bây
giờ bằng sào bằng gậy, mày dám ngoạc mồm ra thách đố bà, mày có biết
lúc mày lên chín tuổi, mày bị đau ruột thừa, tạo và bố mày đi vắng, nếu
không có bà cũng mày, lội trong mưa gió hơn cây số đến bệnh viện cấp
cứu, thì mày còn được đến bây giờ để hỗn láo với bà không? Còn con
Hồng, con Hải, nỏ mồm cãi lại bà kia! Chúng bay có biết...
Trời! Thì ra mẹ đang cho ba đứa trẻ biết công lao nuôi dạy chúng
của bà. Chẳng nói những đận chúng ốm đau làm gì. Chỉ nói, ba đứa sinh
ra, đứa nào cũng qua tay bà tắm rửa, bế ẵm, du dín, chăm lo cho từng li từng tí.
- Con Hải kia, mày dám bảo bà lắm mồm - Giọng không bớt xót đau,
mẹ tiếp - Thế lúc bé mày khóc lóc ỉeo suốt ba năm trời vì ốm đau sài đẹn,
ghẻ lở kềnh càng khắp người, ai là người ru mày ngủ, dỗ dành mày qua
khỏi những khi đau đớn, hả đồ vô ơn bạc nghĩa! Sao lúc ấy mày không
bảo bà im mồm đi cho mày khỏi điếc tai, hả con ranh con. Đồ ranh con
mới nứt mắt ra mà đã hỗn hào vô lễ! Cả cái con Hồng kia nữa! Mày bảo
bà hãy lo cho thân bà đi, thế mày có biết cái hồi đói kém, bà phải bán cả
chiếc nhẫn hồi môn của bà để mua thêm khoai sắn độn vào cơm để nuôi
bố mày với lũ chúng bay không?
Lúc ấy là chín giờ rưỡi, giờ bố đi họp ở công ty vé. Thoáng qua là
bố biết hết đầu đuôi câu chuyện. Bố bảo mẹ, thôi để các con nó học, xong
bố sẽ nói chuyện.
Mười giờ rưới, Tuất, Hồng, Hải học xong bài, ngồi trước mặt bố. Bố nói:
- Các con nghĩ rằng, bà chỉ có một tuổi già tám mươi lăm năm sống
chuyên ngói thui thủi ở góc nhà như hôm nay thôi ư? Không, bà có cả
một thời thanh niên sôi nổi. Bà từng là thanh niên xung phong, từng cầm
súng bắn máy bay giặc Mỹ xâm lược nước ta. Bà làm công nhân dệt đến
năm năm mươi làm tuổi mới về hưu. Ông lúc ấy còn ở bộ đội. Từ thẳng
Tèo trở đi đều qua tay bà săn sóc, nếu không thì ....
Bố nói đến đó thì bà nằm ở cái phản ở buồng ngoài thức giấc.
- Bố Tèo nói cái gì thế?
- Bà cứ ngủ đi, để con dạy bảo chúng. Con cháu không biết công ơn
ông bà thì không thành người, bà ạ. Nói rộng ra, con dạy cho chúng biết
rằng: Đằng sau người già là cả một cuộc đời rộng lớn mà họ đã dũng
cảm đương đầu đấy. Hãy kính trọng và yêu quý họ!
Bố nói dứt thì bước tới, cúi xuống đỡ bà dậy. Bà ngồi lên, cào tóc
xong thì quài tay ra sau búi lại; tóc bà rụng hết rồi, búi lại chỉ còn bằng
quả ổi. Nắn búi tóc bé tí, bà cúi xuống lục cái túi vải đỏ lâu nay lúc nào
cũng vẫn để ở đầu giường. Trong cái túi đó có hai chỉ vàng, bà dự định
dành cho cái Hải một, cái Hồng một. Trong cái túi đó có một cuốn sổ tiết
kiệm, bà nói, bà để dành từ hồi thằng Tèo mới đẻ, giờ không biết có bao
nhiêu, bà cho thằng Tèo và thằng Tuất để hai đứa mua xe máy, con trai
đi đâu phải có cái xe máy mới ra mẽ người!
- Con biết rồi! Con biết rồi! Bà nằm nghỉ đi!
Bố nói. Bà chép miệng, xoài người xuống mặt phản
- Ừ, mẹ nằm. Nhưng mà chắc là chẳng ngủ được nữa đâu, giời sắp
sáng rồi còn gì! Bà nằm co ro, chốc chốc lại nghển lên ngắt lời bố: Thôi,
các cháu nó còn dại người, đừng trách chúng, con à. Lát sau, bà ngồi
dậy, bảo: Trời sáng rồi. Và bà lại lục cái túi vải đỏ ở đầu giường. Dạo
này bà hay nhắc đến cuốn sổ tiết kiệm và hai chỉ vàng. Cuối năm đó thì bà mất.
(Trích Bà ngồi ở góc nhà, Ma Văn Kháng
Tạp chí Văn học và Tuổi trẻ, số 3, 2014)
Câu 1 (1,0 điểm): Xác định ngôi kể trong văn bản.
Câu 2 (1,0 điểm): Trong truyện ngắn trên, người bố đã kể gì cho các con
nghe về thời thanh niên sôi nổi của người bà?
Câu 3 (1,0 điểm): So sánh thái độ của bố mẹ và thái độ của những đứa cháu đối với bà.
Câu 4 (1,0 điểm): Phẩm chất nổi bật nhất ở người bà trong văn bản là gì?
Vì sao anh/ chị nghĩ như vậy?
Câu 5 (1,0 điểm): Qua tác phẩm, anh/ chị có suy nghĩ gì về hiện thực
cuộc sống của người già trong xã hội đương thời và thái độ, quan điểm
của tác giả trước hiện thực ấy?
Phần 2: Viết (5.0 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích và so sánh giữa tác
phẩm Chiếc lược ngà của tác giả Nguyễn Quang Sáng và tác phẩm
Những ngôi sao xa xôi của tác giả Lê Minh Khuê. HƯỚNG DẪN GIẢI
Phần 1: Đọc hiểu (5,0 điểm) Câu Đáp án Điểm 1
Ngôi kể trong văn bản: ngôi thứ ba. 1,0 điểm
Người bố đã kể cho các con nghe về thời thanh niên sôi nổi của người bà: 2
Bà từng là thanh niên xung phong, từng cầm súng bắn 1,0 điểm
máy bay giặc Mỹ xâm lược nước ta. Bà làm công nhân
dệt đến năm năm mươi lăm tuổi mới về hưu.
So sánh thái độ của bố mẹ và thái độ của những đứa cháu đối với bà:
-Thái độ của bố mẹ đối với bà: kính trọng, biết ơn vì
công lao to lớn của bà với gia đình và đóng góp của bà 3 1,0 điểm với đất nước.
- Thái độ của những đứa cháu đối với bà: hỗn hào, vô
lễ, cho rằng bà không làm được gì lại còn khó khăn với mình.
Phẩm chất nổi bật nhất ở người bà trong văn bản: yêu thương gia đình.
Lí do: Qua những câu chuyện bố mẹ kể đều cho thấy 4
bà rất thương con cháu, những hành động của bà 1,0 điểm
(nhắc nhở khi cháu không ngoan, để dành tiền cho
cháu, không trách khi cháu vô lễ,...) cũng chứng tỏ điều đó. 5
HS trình bày được suy nghĩ về hiện thực cuộc sống 1,0 điểm
của người già trong xã hội đương thời và thái độ, quan