Đề thi giữa kì 1 Sở GD & ĐT Hồ Chí Minh Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo (đề 12)

ĐỀ SỐ 2
SỞ GD&ĐT TP. HỒ CHÍ MINH
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ I
TRƯỜNG THPT NGUYỄN CHÍ THANH NĂM HỌC 2023-2024 (TP. Hồ Chí Minh)
Môn: NGỮ VĂN – Lớp 11 CTST
Thời gian làm bài: 90 phút
(không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (5 ĐIỂM)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
THÁNG NĂM ĐÁNH THỨC MÙA SEN NỞ
Một mùa sen nữa lại về! Khi nắng hạ vừa đủ độ rực rỡ ngập tràn khắp không
gian, cũng là thời điểm sen bắt đầu vươn từng búp lá xanh nõn nà vượt khỏi mặt
bùn trên các ao đầm. Các tàu lá cứ chen dầy dần dần xanh kín mặt đầm, cũng là lúc
những nụ hoa bắt đầu xuất hiện đan xen giữa trập trùng lá biếc. Bất chợt một sớm
mai tháng năm những nụ hoa tinh khôi bắt đầu hé nở, hương thơm thoang thoảng
lúc gần lúc xa quấn quện theo chiều gió. Thế là lại bước vào một mùa sen khoe sắc thắm.
Guồng quay thời gian vẫn nhịp nhàng lặng lẽ, tháng năm về giữa bộn bề hoài
cảm, suy tư. Tháng năm vẫy gọi mùa hè theo về trong râm ran tiếng ve sầu, chim
chóc, gọi phượng vĩ nhuộm đỏ khung trời bâng khuâng, gọi bằng lăng tím ngát
những cung đường. Đi trong những ngày tháng năm trong veo, lòng ta như cũng
rung lên bao cung bậc của niềm nhớ, của xúc cảm đắm say, vời vợi, khi cơn mưa
đầu mùa bất chợt ùa về trong một chiều hanh hao. Bởi thế mà không lạ khi ta gọi
tháng năm là tháng của hoài niệm với dạt dào điệp khúc mùa hạ, đất trời bật lên
những tín hiệu đổi thay làm lòng người xao xuyến. Ở cánh đồng sình lầy thôn Thọ
Khương xã Tam Hiệp (Núi Thành), những cánh sen hồng vẫn lặng thầm tỏa hương,
làm lòng tôi bất chợt cũng dịu dàng, quyện hòa cùng thanh âm xa vắng…


Tháng năm đánh thức mùa sen nở. Bao giờ ta cũng dành cho sen niềm ưu ái
như nâng niu một vẻ đẹp tinh khôi, nhã nhặn. Lòng ta trân quý, ngất ngây làn
hương thanh tao ấy, làn hương sinh ra từ bùn đất chân phương mà nền nã, dịu
dàng. Sen cánh hồng đậm hồn dân tộc, màu của đôi má ửng hồng trên khuôn mặt
thiếu nữ thanh tân. Sen cánh trắng trinh nguyên, thuần khiết như màu áo lụa xênh
xanh, duyên dáng, làm ta nhớ quá tà áo dài uyển chuyển. Sen lặng thầm nở trên đất
bùn đẫm vị phù sa, cũng nhẹ nhàng điểm tô lên bức tranh tháng năm nét đẹp của
trắng trong, thơm thảo, vừa ý nhị lại vừa sâu sắc. Khi đứng trước sen, lòng ta như
lắng xuống chỉ còn vị ngọt của bình yên thẳm sâu trong tâm hồn, mọi bão giông
gói lại thành giọt sương đọng trên kẽ lá. Vẻ tĩnh lặng của sen như thôi miên ánh
nhìn, màu hồng cánh sen, màu của tấm lòng son sắt, làm bừng thức trong ta bao
hoài niệm… Bên vườn nhà nội tôi cũng có một đầm lầy nhỏ, tháng năm về sen nở
thấp thoáng trên đầm, dệt vào gió làn hương xa vắng, mơ hồ, gọi đàn bướm vàng
lượn vòng xôn xao. Tôi nhớ vị trà nội pha chắt chiu hương sen tinh khiết, nồi chè
hạt sen mẹ nấu thơm ngon nức mũi, những sớm mai trong lành chỉ có tiếng bếp lửa
reo tí tách, tiếng gà gáy xôn xao, tiếng gió vờn xào xạc, nghe an nhiên quá đỗi. Tôi
thầm cảm ơn sen, đã nhẹ nhàng dắt tôi về với nguồn cội.[...]
(Xuân Thương, Tháng năm đánh thức mùa sen nở,
https://stnmt.quangnam.gov.vn/, ngày 25/09/2023)
Câu 1. (1,0 điểm) Chỉ ra yếu tố tự sự và yếu tố trữ tình trong đoạn văn:“Bên vườn
nhà nội tôi cũng có một đầm lầy nhỏ, tháng năm về sen nở thấp thoáng trên đầm,
dệt vào gió làn hương xa vắng, mơ hồ, gọi đàn bướm vàng lượn vòng xôn xao. Tôi
nhớ vị trà nội pha chắt chiu hương sen tinh khiết, nồi chè hạt sen mẹ nấu thơm
ngon nức mũi, những sớm mai trong lành chỉ có tiếng bếp lửa reo tí tách, tiếng gà
gáy xôn xao, tiếng gió vờn xào xạc, nghe an nhiên quá đỗi. Tôi thầm cảm ơn sen,
đã nhẹ nhàng dắt tôi về với nguồn cội.”


Câu 2. (1,0 điểm) Theo em, cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là gì?
Câu 3. (1,5 điểm) Nhận xét cái tôi của tác giả được thể hiện qua văn bản.
Câu 4. (1,5 điểm) Em có đồng tình với quan điểm của tác giả “Khi đứng trước sen,
lòng ta như lắng xuống chỉ còn vị ngọt của bình yên thẳm sâu trong tâm hồn, mọi
bão giông gói lại thành giọt sương đọng trên kẽ lá.” không? Vì sao?
II. LÀM VĂN (5 ĐIỂM)
Viết một bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của em về ý kiến sau: “Lòng tốt của
con người có thể chữa lành các vết thương nhưng lòng tốt cũng cần đôi phần sắc
sảo, nếu không chẳng khác nào con số không tròn trĩnh.” HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 5,0
- Yếu tố tự sự: Bên vườn nhà nội tôi cũng có một đầm 1,0
lầy nhỏ, tháng năm về sen nở thấp thoáng trên đầm, dệt
vào gió làn hương xa vắng, mơ hồ, gọi đàn bướm vàng
lượn vòng xôn xao. (0,5 điểm)
- Yếu tố trữ tình: Tôi nhớ vị trà nội pha chắt chiu 1
hương sen tinh khiết, nồi chè hạt sen mẹ nấu thơm ngon
nức mũi, những sớm mai trong lành chỉ có tiếng bếp lửa
reo tí tách, tiếng gà gáy xôn xao, tiếng gió vờn xào xạc,
nghe an nhiên quá đỗi. Tôi thầm cảm ơn sen, đã nhẹ
nhàng dắt tôi về với nguồn cội. (0,5 điểm)
- Cảm hứng chủ đạo của văn bản: Cảm xúc yêu thích, 1,0 2
nhớ nhung, biết ơn vẻ đẹp mùa sen nở. 3
- Nhận xét cái tôi của tác giả: 1,5
+ Cái tôi tinh tế, lãng mạn.


+ Cái tôi yêu thiên nhiên, luôn hướng về cội nguồn.
+ Cái tôi trân trọng những điều bình dị đã qua.
Lưu ý: học sinh được trả lời được 2 ý cho trọn điểm
- Học sinh bày tỏ được quan điểm đồng tình, không đồng 1,5 4
tình, đồng tình một phần (0,25 điểm)
- Lí giải hợp lí, thuyết phục (1,25 điểm) II LÀM VĂN 5,0
a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận xã hội 0,25
Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn
đề, kết bài kết luận được vấn đề
b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Suy nghĩ về lòng 0,5 tốt trong cuộc sống
c. Triển khai vấn đề cần nghị luận
Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần vận
dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ
và dẫn chứng; mọi kiến giải phải phù hợp với chuẩn mực
đạo đức và pháp luật, đảm bảo các yêu cầu sau: * Giải thích
- Lòng tốt: là sự yêu thương, quan tâm, chia sẻ vật chất 0,5
hoặc tinh thần đối với những người xung quanh.
- Chữa lành các vết thương: xoa dịu, hàn gắn những nỗi
đau về tâm hồn và thể xác của con người.
- Lòng tốt cũng cần đôi phần sắc sảo: lòng tốt cần phải
đi cùng với lí trí tỉnh táo, nhận thức sáng suốt về đối
tượng cần giúp đỡ và cách thức giúp đỡ, nếu không sẽ trở thành vô ích.