Đề thi giữa kì 1 Sở GD & ĐT tỉnh Đồng Nai Ngữ Văn 10 Chân trời sáng tạo (Đề 13)

ĐỀ SỐ 3
SỞ GD&ĐT TỈNH ĐỒNG NAI
ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ I
TRƯỜNG THPT HOÀNG DIỆU NĂM HỌC 2023-2024 (Nam Định)
Môn: NGỮ VĂN – Lớp 10 CTST
Thời gian làm bài: 90 phút
(không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU (6,0 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: THẦN GIÓ
Thần Gió có một hình dạng kì quặc. Thần không có đầu. Bảo bối của thần là
một thứ quạt màu nhiệm. Thần sẽ làm gió nhỏ hay bão lớn, lâu hay mau tùy theo
lệnh Ngọc Hoàng. Khi thần Gió phối hợp với thần Mưa, có khi cả thần Sét nữa
cùng hoạt động là những lúc đáng sợ nhất. Thỉnh thoảng thần xuống hạ giới đi chơi
vào những buổi tối trời. Đó là lúc giữa đồng bằng tự nhiên nổi lên trận gió xoáy,
dân gian thường gọi là thần Cụt Đầu.
Thần Gió có một đứa con còn nhỏ hay nghịch ngợm. Người ta kể chuyện: có
một hôm thần đi vắng, đứa con ở nhà giở quạt của cha làm gió thổi chơi. Lúc ấy ở
hạ giới có một người vì mất mùa đói khổ tìm không ra cái ăn. Hôm đó, trong nhà
lại có vợ đau nặng ông ta phải cất công đi rất xa hơn một ngày đường mới xin được
một bát gạo để về nấu cháo cho vợ. Về đến nhà, ông mang gạo xuống ao để vo.
Lúc đó trời quang mây tạnh. Đột nhiên trận gió do con thần Gió quạt lên tứ tung
làm cho bát gạo của người kia đựng trong rá văng xuống ao.
Người nọ khóc lóc thảm thiết, không biết bắt đền ai, căm tức thần Gió vô hạn,
quyết tâm kiện lên thiên đình. Ngọc Hoàng nghe rõ câu chuyện mới đòi thần Gió
đến quở trách. Thần Gió thú thật là có đứa con ở nhà nghịch bậy. Ngọc Hoàng cho
đó là tội không thể tha thứ được, liền đày con thần Gió xuống trần, bắt đi chăn trâu
cho người mất gạo kia. Sau đó được ít lâu, Ngọc Hoàng lại bắt con thần Gió hóa


làm cây ngải, tức là cây mà người hạ giới thường gọi là cây ngải gió hoặc cây ngải
tướng quân, để báo tin gió cho thiên hạ. Mỗi lần cây ngải gió cuốn bông cuốn lá
lại, người hạ giới biết là trời sắp nổi gió, nổi mưa. Lại mỗi lần trâu bị cảm gió,
người ta thường lấy lá cây ngải để chữa, vì cho rằng nó có kinh nghiệm về bệnh
của trâu trong thời gian giữ trâu cho người mất gạo.
(Theo Nguyễn Đổng Chi - Tác phẩm được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh, tr.93- 94)
Câu 1. Xác định những dấu hiệu về không gian, thời gian của văn bản trên.
Câu 2. Trong văn bản trên, công việc của thần Gió được mô tả như thế nào?
Câu 3. Tìm chi tiết miêu tả hình dạng của thần Gió có trong văn bản.
Câu 4. Hãy chỉ ra các dấu hiệu giúp người đọc nhận biết Thần Gió là truyện thần thoại.
Câu 5. Tóm tắt nội dung của truyện Thần Gió theo những sự kiện chính.
Câu 6. Qua truyện Thần Gió, anh/ chị có nhận xét gì về nhận thức và cách lý giải
nguồn gốc thế giới của người Việt xưa?
Câu 7. Trong những điều làm nên vẻ đẹp “một đi không trở lại” của thần thoại có
niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó vạn vật đều có linh hồn. Theo anh/
chị niềm tin ấy có còn sức hấp dẫn với con người hiện đại không? Vì sao? (Trình bày khoảng 5 dòng).
Câu 8. Anh/ chị rút ra được thông điệp tích cực gì sau khi đọc văn bản?
II. VIẾT (4,0 điểm)
Anh/ Chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) bàn về hiện tượng lãng
phí thời gian nhàn rỗi của giới trẻ ngày nay.

HƯỚNG DẪN CHẤM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 1
- Thời gian phiếm chỉ, không xác định: Những buổi tối trời, 0,5
có một hôm, lúc ấy…
- Không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo lập: Thiên đình, hạ giới Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời được 01 ý về không gian/ thời gian: 0,25 điểm.
- Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 2
Công việc của thần Gió được mô tả: Bảo bối của thần là 0,5
một thứ quạt màu nhiệm. Thần sẽ làm gió nhỏ hay bão lớn,
lâu hay mau tùy theo lệnh Ngọc Hoàng. Khi thần Gió phối
hợp với thần Mưa, có khi cả thần Sét nữa cùng hoạt động
là những lúc đáng sợ nhất. Thỉnh thoảng thân xuống hạ
giới đi chơi và những buổi tối trời. Đó là lúc giữa đồng
bằng tự nhiên nổi lên trận gió xoáy. Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời chính xác như đáp án: 0,5 điểm.
- Học sinh trả lời đúng được một nửa: 0,25 điểm.
- Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 3
Chi tiết miêu tả hình dạng của thần Gió: Thần gió có một 0,5
hình dạng kì quặc. Thần không có đầu. Hướng dẫn chấm:


- Học sinh trả lời như đáp án: 0,5 điểm
- Học sinh trả lời được 01 ý: 0,25 điểm
- Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 4
Dấu hiệu nhận biết Thần Gió là thần thoại:
- Không gian: không gian vũ trụ đang trong quá trình tạo 1,0 lập.
- Thời gian: thời gian không xác định, mang tính vĩnh hằng.
- Nhân vật: là một vị thần thực hiện công việc sáng tạo thế giới (thần Gió)
- Cốt truyện: xoay quanh việc các vị thần tạo lập nên thế
giới (thần Gió tạo ra gió lớn, gió bé theo lệnh của Ngọc Hoàng). Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 1,0 điểm
- Học sinh trả lời được 01 ý: 0,25 điểm
- Học sinh không trả lời đúng: không cho điểm. 5 Sự kiện chính:
- Thần Gió làm gió theo lệnh của Ngọc Hoàng; 1,0
- Thần gió để đứa con nhỏ lấy quạt thổi chơi gây hậu quả nghiêm trọng;
- Thần gió thú thật với Ngọc Hoàng về hành động của đứa con;
- Con thần gió bị đày xuống trần gian: bị đi chăn trâu, bị
hoá thành cây ngãi để báo tin gió cho thiên hạ. Hướng dẫn chấm:
- Học sinh trả lời như đáp án: 1,0 điểm