Giáo án Bài 13 Lịch sử 7 Kết nối tri thức (2024): Đại Việt thời Trần

TUẦN: TIẾT:
BÀI 13. ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
Môn học/Hoạt động giáo dục: LỊCH SỬ LỚP 7
Thời gian thực hiện: ( tiết)
I. MỤC TIÊU (Học xong bài học, học sinh sẽ đạt được) 1. Về kiến thức:
- Mô tả được sự thành lập nhà Trần.
- Trình bày được những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá, tôn giáo thời Trần.
- Nêu được những thành tựu chủ yếu về văn hoá của Đại Việt thời Trần.
2. Về năng lực:
- Biết sưu tầm, khai thác tư liệu, kênh hình trong học tập lịch sử, rèn luyện năng lực, tìm hiểu lịch sử.
- Biết trình bày, suy luận, phản biện, tranh luận về một vấn đề lịch sử, rèn luyện năng lực nhận thức và tư duy lịch sử.
3. Về phẩm chất:
- Bồi dưỡng cho học sinh tinh thần đấu tranh bất khuất chống áp bức bóc lột và tinh thần sáng tạo
trong xây dựng đất nước.
- Giáo dục lòng yêu nước, tự hào dân tộc, biết ơn tổ tiên và ý thức kế thừa truyền thống dân tộc
trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc cho HS.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU - SGK, SGV.
- Một số video, tranh ảnh liên quan đến nội dung bài học. - Máy chiếu, máy tính
- Giấy A1 hoặc bảng phụ để HS làm việc nhóm. - Phiếu học tập.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Giúp HS
- Kết nối kiến thức từ cuộc sống xây dựng và bảo vệ đất nước vào nội dung bài học công cuộc xây
dựng đất nước thời Trần.
- Xác định được vấn đề chính của nội dung bài học. b) Nội dung:
GV: chuẩn bị; video về thời Trần, các phiếu học tập và giao nhiệm vụ cho HS.
HS xem video, làm việc cá nhân để hoàn thiện phiếu học tập và trả lời câu hỏi của GV. c) Sản phẩm:
- HS hoàn thiện được phiếu học tập :
K ( NHỮNG ĐIỀU EM ĐÃ W ( NHỮNG ĐIỀU EM L ( NHỮNG ĐIỀU EM ĐÃ
BIẾT VỀ CÔNG CUỘC XÂY MUỐN BIẾT VỀ CÔNG HỌC ĐƯỢC VỀ CÔNG
DỰNG ĐẤT NƯỚC THỜI CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT TRẦN) NƯỚC THỜI TRẦN) NƯỚC THỜI TRẦN)
- Từ đó kích thích được hứng thú học tập, tìm tòi của HS.
d) Tổ chức thực hiện:
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- Trình chiếu video về thời Trần


- ? Lê Quý Đôn từng nhận xét: “ Nhà Trần làm cho quang vinh cả sử sách, không thẹn với trời đất!”
theo em, vì sao Lê Quý Đôn có thể đánh giá cao Nhà Trần như thế? Hãy chia sẻ suy nghĩ của em về
NHà Trần vào phiếu học tập?
B2: Thực hiện nhiệm vụ
GV: Hướng dẫn HS xem, phân tích hình ảnh và trả lời câu hỏi vào phiếu học tập.
HS: Quan sát, phân tích hình ảnh và ghi kết quả ra phiếu học tập. B3: Báo cáo sản phẩm GV:
- Mời một vài HS lên trình bày sản phẩm.
- Hướng dẫn HS báo cáo (nếu các em còn gặp khó khăn). HS:
- HS báo cáo sản phẩm cá nhân – chia sẻ suy nghĩ của mình.
- HS còn lại theo dõi, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).
B4: Kết luận, nhận định (GV)
- Nhận xét (hoạt động của HS và sản phẩm), chốt kiến thức, chuyển dẫn vào hoạt động hình thành kiến thức mới.
- Viết tên bài, nêu mục tiêu chung của bài và dẫn vào HĐ tiếp theo.
HĐ 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
1. SỰ THÀNH LẬP NHÀ TRẦN
a) Mục tiêu: Giúp HS nêu được
- Hoàn cảnh, thời gian thành lập nhà Trần.
- Nhận thức được sự cần thiết phải thành lập Nhà Trần trong thời điểm bấy giờ.
- Đánh giá được vai trò của một số nhân vật lịch sử tiêu biểu thời Trần: Trần Thủ Độ…
b) Nội dung: GV đặt câu hỏi, HS trả lời câu hỏi của GV.
c) Sản phẩm: Câu trả lời đúng của HS.
d) Tổ chức thực hiện HĐ của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- Cuối TK XII, NHà Lý suy yếu, nhà Trần từng
Đọc thông tin, tư liệu trong mục 1 và quan sát hình bước thâu tóm quyền hành. ảnh 1/ 62, hãy cho biết:
- Tháng 1- 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi
1. Nhà Trần thành lập trong hoàn cảnh nào? cho chồng lag Trần Cảnh.
2. Dựa vào thông tin trong mục “Em có biết”, em có
suy nghĩ gì về xuất thân dòng họ Trần?
-> Nhà Trần được thành lập.
3. Em có suy nghĩ gì về việc Nhà Trần lên thay nhà
Lý trong thời điểm bấy giờ?
B2: Thực hiện nhiệm vụ
GV hướng dẫn, gợi ý cho HS trả lời HS:
- Quan sát ngữ liệu trong SGK để trả lời câu hỏi.
- Suy nghĩ cá nhân để lấy đưa ra ý kiến, chia sẻ.
B3: Báo cáo, thảo luận
GV yêu cầu HS trả lời.
HS trả lời câu hỏi của GV.
B4: Kết luận, nhận định (GV)
Nhận xét câu trả lời của HS và và chốt kiến thức:
- Cuối TK XII, nhà Lý suy yếu, Nhà Trần lên thay


thế là tất yếu của lịch sử. Dòng họ Trần ở Nam
Định lớn mạnh và phát triển cho đến ngày nay. Nay
ở Nam Định nổi tiếng với lễ hội Khai ấn Đền Trần
hằng năm. Lễ hội mang đậm giá trị truyền thống
văn hoá giáo dục lịch sử sâu sắc. Đồng thời thể hiện
đạo lí “ uống nước nhớ nguồn” của nhân dân ta.
2. Tình hình chính trị. a) Mục tiêu: Giúp HS
- Vẽ, lập được lược đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Trần.
- Nhận thức được nhà Trần đã sử dụng những biện pháp tích cực trong việc củng cố chế độ quân chủ
chuyên chế tập quyền của mình .
- Đánh giá được vai trò của những biện pháp củng cố chế độ quân chủ chuyên chế tập quyền của nhà Trần. b) Nội dung:
- GV sử dụng KT mảnh ghép để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.
- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.
d) Tổ chức thực hiện HĐ của thầy và trò
Sản phẩm dự kiến
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
- Chia nhóm: 3 nhóm và giao nhiệm vụ: Đọc thông * Chế độ chính trị: Quân chủ trung ương tập
tin mục 2/ 63, hãy cho biết: quyền.
1. Sau khi lên nắm quyền, nhà Trần đã xây dựng bộ * Xây dựng bội máu nhà nước:
máy nhà nước ntn ( vẽ sơ đồ tổ chức bộ máy nhà
nước)? Đọc thông tin mục “ Em có biết” /63, nêu TW: Thái thượng hoàng-
nhận xét của em về cách tổ chức bộ máy nhà nước Vua
thời Trần so với thơì Lý? Quan văn- quan võ
2. Về quân đôi, nhà Trần thi hành chính sách gì?
Em hiểu gì về chính sách này của nhà Trần? Cấm Trung gian: 12 lộ, phủ
quân được tuyển chọn ra sao? Quan sát hình ảnh Huyện - châu
khắc trên thạp gốm- hình 2/ 63, em có nhận xét gì
về sức mạnh quân sự thời Trần?
3. Nhà Trần thực hiện chính sách đối nội, đối ngoại Địa phương: xã
ra sao? Thông tin mục ‘ Em có biết”/ 63, giúp em
hiểu hơn điều gì về chính sách đối nội của nhà Trần?
B2: Thực hiện nhiệm vụ
-> Tổ chức bộ máy chính quyền các cấp quy
HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm theo kĩ
thuật các mảnh ghép. Vòng 1: HS thảo luận 5 phút; củ, hoàn thiện hơn.
vòng 2, 3, 4 thảo luận, chia sẻ trong 3 phút.
* Quân đội: chia 2 bộ phận:
GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu - Quân triều đình( cấm quân): chọn thanh cần).
niên ở quê hương nhà Trần. Nhiệm vụ: bảo
B3: Báo cáo, thảo luận vệ vua, kinh thành. GV:
- Quân địa phương: quân ở các lộ, phủ, quân
- Yêu cầu HS trưng bày sản phẩm thao kĩ thuật vương hầu, dân binh…

phòng tranh,
- Chính sách : ngụ binh ư nông.
- Hướng dẫn HS trình bày, nhận xét (nếu cần).
* Luật pháp: ban hành bộ Quốc triều hình HS:
luật-> tăng cường và hoàn thiện pháp luật.
- Trả lời câu hỏi của GV.
* Đối nội, đối ngoại:
- Trưng bày sản phẩm của nhóm.
-Đối nội: khoan hoà gần gũi với dân.
- HS các nhóm còn lại quan sát, theo dõi nhóm bạn - Đối ngoại: hoà hiếu với các nước láng
trình bày và bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần). giềng.
B4: Kết luận, nhận định (GV)
- Nhận xét về thái độ học tập & sản phẩm học tập -> Nhà Trần củng cố chế độ quân chủ TW của HS.
tập quyền -> Đại Việt thời Trần phát
- Chốt kiến thức trên máy chiếu bằng sơ đồ.
triển, thịnh vượng.
3. Tình hình kinh tế, xã hội a) Mục tiêu: Giúp HS
- Nắm được các nét chính về tình hình kinh tế, xã hội thời Trần..
- Nhận thức được các chính sách chăm lo đời sống kinh tế xã hội thời Trần góp phần xây dựng đất
nước phồn vinh, thịnh vượng.
- Đánh giá được vai trò của các chính sách chăm lo đời sống kinh tế xã hội thời Trần . b) Nội dung:
- GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tổ chức cho HS khai thác đơn vị kiến thức.
- HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm và hoàn thiện nhiệm vụ.
c) Sản phẩm: Phiếu học tập đã hoàn thành của HS.
d) Tổ chức thực hiện
B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)
a. Tình hình kinh tế
- Chia nhóm và giao nhiệm vụ, GV phát phiếu học * Nông nghiệp:
tập cho HS hoàn thiện sơ đồ câm:
- Biện pháp: khai hoang, đắp đê, phòng lụt, xây
1: Nêu những dẫn chứng để chứng minh nhà Trần dựng thuỷ lợi, giảm tô thuế, lập điền trang…
chủ trương khuyến khích phát triển nông nghiệp?
- Thành tựu: kinh tế phục hồi, phát triển, đời
Vì sao chính sách lập điền trang của tôn thất nhà sống nhân dân ấm no.
Trần lại là biện pháp phục hồi và phát triển * Thủ công nghiệp:
nôngnnghieepj của nhà Trần?
- Nhà nước: đóng thuyền chiến, vũ khí, đúc
2: Quan sát hình ảnh 3, 4/ 64, em có nhận xét gì về tiền…
sản xuất thủ công nghiệp thời Trần?
- Ở các làng, xã: làng nghề, phường nghề.. sản
3: Sự xuất hiện thương cảng chứng tỏ điều gì? Hình phẩm đa dạng, phong phú
ảnh 5, 6/ 65 cho em liên tưởng gì giữa hiện tại và * Thương nghiệp: quá khứ?
- Buôn bán tấp nập ở nhiều nơi.
4: Đọc thông tin mục 3.b/ 65, em nhận thấy xã hội - Cửa khẩu, cửa biển thu hút nhiều thương nhân
thời Trần được phân chia thành những tầng lớp nước ngoài: Vân Đồn, Thăng Long..
nào? Mỗi tầng lớp có đặc điểm gì?
-> Kinh tế nhà Trần ngày càng phát triển, Đại
B2: Thực hiện nhiệm vụ
Việt trở thành nước giàu mạnh.
HS suy nghĩ cá nhân và thảo luận luận nhóm.
b. Tình hình xã hội:
GV hướng dẫn, hỗ trợ các em thảo luận nhóm (nếu - Quý tộc: gồm vua, quan; có nhiều đặc quyền; cần).
B3: Báo cáo, thảo luận
giữ chức vụ chủ chốt trong bộ máy chính GV:
quyền, chủ thái ấp, điền trang.
- Yêu cầu HS trả lời, yêu cầu đại diện nhóm trình - Nhân dân lao động: cày cấy ruộng đất công