Giáo án Bài 2 Địa lí 9 Cánh diều (2024): Phân bố dân cư và các loại hình quần cư

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 2: PHÂN BỐ DÂN CƯ VÀ CÁC LOẠI HÌNH QUẦN CƯ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Đọc bản đồ dân số Việt Nam để rút ra đặc điểm phân bố dân cư.
- Trình bày sự khác biệt giữa quần cư thành thị và quần cư nông thôn. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm;
Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
- Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV.
Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy
logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.
Năng lực riêng:
- Năng lực tìm hiểu địa lí: khai thác và sử dụng Hình 2.1 – 2.2, Bảng 2 – SGK trang
109 - 111 để tìm hiểu về đặc điểm phân bố dân cư Việt Nam; đặc điểm quần cư thành
thị và quần cư nông thôn.
- Năng lực nhận thức và tư duy địa lí: trình bày được đặc điểm phân bố các dân cư
Việt Nam; trình bày được sự khác biệt giữa quần cư thành thị và quần cư nông thôn.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Vận dụng kiến thức địa lí đã học để xác định và
giải thích được bản đồ, bảng số liệu về dân số; nhận xét được sự khác nhau giữa quần
cư thành thị và nông thôn; sưu tầm thông tin từ các nguồn khác nhau ở địa phương để
tìm hiểu và viết báo cáo ngắn về các đặc điểm của loại hình quần cư ở địa phương em sinh sống. 3. Phẩm chất
- Có ý thức tìm hiểu và sẵn sàng tham gia các hoạt động học tập.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- SGK, SGV, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Địa lí).
- Bảng số liệu, thông tin, tư liệu do GV sưu tầm về nội dung bài học Phân bố dân cư
và các loại hình quần cư. - Phiếu học tập.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Lịch sử và Địa lí 9 – Cánh diều (phần Địa lí).
- Sưu tầm trên sách, báo, internet thông tin, tư liệu về nội dung bài học Phân bố dân
cư và các loại hình quần cư.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG a. Mục tiêu:
- Cung cấp thông tin, tạo kết nối giữa kiến thức của HS với nội dung bài học.
- Tạo hứng thú, kích thích tò mò của HS.
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Đi tìm sự thật. HS quan sát câu hỏi và trả lời.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về cụm từ bí mật xuất hiện trong trò chơi và chuẩn kiến thức của GV.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV tổ chức cho HS chơi trò chơi Đi tìm sự thật.
- GV chia lớp thành … nhóm.
- GV phổ biến luật chơi cho HS:
+ Quan sát câu hỏi, điền các cụm từ còn thiếu để hoàn thiện câu và tìm cụm từ bí mật sau các ô chữ.
+ Nhóm HS trả lời nhanh nhất và đoán đúng cụm từ bí mật sẽ chiến thắng.
- GV trình chiếu câu hỏi:
1. Nguyên nhân dẫn đến sự khác biệt trong cơ cấu dân số theo giới tính là do tác động
của phong tục, … , tâm lí, yếu tố khoa học – công nghệ.
2. Từ thập kỉ 60 đến thập kỉ 80 của thế kỉ XX, dân số nước ta tăng nhanh, sau đó tỉ lệ
gia tăng dân số có … giảm.
3. Việt Nam đang ở giai đoạn … dân số vàng.
4. Nước ta có 54 … .
5. Người Việt Nam … ở nước ngoài là một bộ phận không thể tách rời của cộng đồng dân tộc Việt Nam.
6. Từ sau năm 1990 đến nay, nhu cầu việc làm và phát triển kinh tế, sự phân bố dân
cư vẫn tiếp tục thay đổi, tạo nên … phân bố dân cư, dân tộc ở nước ta hiện nay.
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS dựa vào kiến thức đã học và hiểu biết của bản thân trả lời câu hỏi.
- Các HS còn lại trong lớp cổ vũ bạn.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- GV mời HS xung phong trả lời.
- Nếu trả lời sai, GV tiếp tục mời HS còn lại đưa ra đáp án.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án: Cụm từ bí mật là “Quần cư”.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Điều kiện kinh tế - xã hội và tự nhiên đa dạng đã góp
phần tạo nên những bức tranh phân bố dân cư, quần cư vô cùng phong phú trên thế
giới, mỗi quốc gia, mỗi vùng miền đều có những nét đặc trưng riêng. Vậy, Việt Nam
với điều kiện tự nhiên và lịch sử phát triển như thế nào? Dân cư nước ta phân bố ra
sao? Sự khác biệt giữa đô thị và nông thôn thể hiện rõ nét nhất ở những điểm nào?
Chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm lời giải đáp trong bài học hôm nay – Bài 2: Phân bố
dân cư và các loại hình quần cư”.
Hoạt động 1. Tìm hiểu phân bố dân cư.
a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận xét được đặc điểm phân bố dân cư nước ta.
b. Nội dung: GV yêu cầu HS làm việc cặp đôi, khai thác Hình 2.1 – 2.2, Bảng 2,
thông tin mục I SGK tr.109 – tr.110 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: Nhận xét đặc
điểm phân bố dân cư nước ta.
c. Sản phẩm: Phiếu học tập số 1 về đặc điểm phân bố cư dân nước ta.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM