Giáo án Bài 43 KHTN 9 Kết nối tri thức (2024): Nguyên phân và giảm phân

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 43: NGUYÊN PHÂN VÀ GIẢM PHÂN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được khái niệm nguyên phân, lấy được ví dụ. Nêu được ý nghĩa về mặt di
truyền học của nguyên phân và giảm phân.
- Phân biệt được nguyên phân, giảm phân và mối liên hệ giữa hai quá trình này trong sinh sản hữu tính.
- Thông qua sơ đồ lai hai cặp gene, trình bày được cơ chế biến dị tổ hợp trong giảm phân và thụ tinh.
- Nêu được nhiễm sắc thể vừa là vật chất mang thông tin di truyền, vừa là đơn vị
truyền đạt vật chất di truyền qua các thế hệ tế bào và cơ thể.
- Trình bày được các ứng dụng của nguyên phân và giảm phân trong thực tiễn. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự chủ và tự học: thông qua các hoạt động tự đọc sách, tự trả lời các câu
hỏi liên quan đến nguyên phân và giảm phân.
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: thông qua trao đổi ý kiến, phân công công việc
trong thảo luận nhóm về nguyên phân và giảm phân.
- Năng lực sử dụng ngôn ngữ: thông qua báo cáo, trình bày kết quả thảo luận trong
nhóm và trước lớp về nguyên phân và giảm phân.
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: thu thập và làm rõ được các thông tin có
liên quan đến nguyên phân và giảm phân.
Năng lực riêng:
- Nhận thức sinh học:
o Nêu được khái niệm nguyên phân, lấy được ví dụ. Nêu được ý nghĩa về mặt
di truyền học của nguyên phân và giảm phân. 1
o Phân biệt được nguyên phân, giảm phân và mối liên hệ giữa hai quá trình
này trong sinh sản hữu tính.
o Thông qua sơ đồ lai hai cặp gene, trình bày được cơ chế biến dị tổ hợp
trong giảm phân và thụ tinh.
o Nêu được nhiễm sắc thể vừa là vật chất mang thông tin di truyền, vừa là
đơn vị truyền đạt vật chất di truyền qua các thế hệ tế bào và cơ thể.
- Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Trình bày được các ứng dụng của nguyên
phân và giảm phân trong thực tiễn. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ: chủ động trong học tập, hứng thú tìm hiểu những nội dung liên quan
đến nguyên phân và giảm phân.
- Trung thực và trách nhiệm: thực hiện đúng các nhiệm vụ được phân công trong thảo luận nhóm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Giáo án, SGK, SGV, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Kết nối tri thức.
- Máy tính, máy chiếu (nếu có). - Phiếu học tập.
- Hình ảnh 43.1 - 43.5 và các hình ảnh liên quan.
2. Đối với học sinh
- SGK, SBT Khoa học tự nhiên 9 - Kết nối tri thức.
- Tìm hiểu trước nội dung bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thu hút, tạo hứng thú học tập cho HS, tạo tính huống và xác định vấn đề học tập.
b. Nội dung: GV đặt vấn đề, tạo hứng thú học tập cho HS; HS trả lời câu hỏi khởi động.
c. Sản phẩm học tập: Những ý kiến, trao đổi của HS cho câu hỏi khởi động.
d. Tổ chức thực hiện: 2
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV đặt câu hỏi theo hộp Khởi động SGK tr.178: Tại sao từ
một quả trứng gà ban đầu chỉ chứa một tế bào hợp tử, sau thời
gian được gà mẹ ấp sẽ nở ra một gà con gồm hàng tỉ tế bào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS vận dụng hiểu biết của bản thân để trả lời câu hỏi.
- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời HS xung phong trả lời.
- GV mời HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV ghi nhận các câu trả lời của HS, không chốt đáp án.
- GV dẫn dắt HS vào bài học: Để tìm ra câu trả lời chính xác và đầy đủ nhất, chúng ta sẽ
cùng nhau tìm hiểu - Bài 43: Nguyên phân và giảm phân.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1: Tìm hiểu về nguyên phân
a. Mục tiêu: Nêu được khái niệm nguyên phân và ý nghĩa về mặt di truyền học của nguyên phân.
b. Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS đọc hiểu mục I SGK trang 186 - 187, thảo luận
nhóm và thực hiện nhiệm vụ.
c. Sản phẩm học tập: Khái niệm, kết quả và ý nghĩa di truyền học của nguyên phân.
d. Tổ chức hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập I. Nguyên phân
- GV nêu một số ví dụ về quá trình nguyên 1. Khái niệm nguyên phân phân trong thực tiễn:
- Xảy ra ở hầu hết tế bào sinh dưỡng và
tế bào sinh sản đang ở giai đoạn sinh trưởng.
- Quá trình nguyên phân diễn ra qua hai 3 a) b) giai đoạn:
Sinh trưởng ở sinh vật (a) và tái tạo da, làm + Phân chia nhân: kì đầu, kì giữa, kì sau,
lành vết thương (b) kì cuối.
- GV dẫn dắt HS tìm hiểu về quá trình + Phân chia tế bào chất: diễn ra đồng nguyên phân.
thời với kì cuối của phân chia nhân.
- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 3 – 5 HS.
- GV yêu cầu các nhóm tìm hiểu thông tin
mục I, quan sát Hình 43.1, kết hợp video về
quá trình nguyên phân (1:10 - 2:58), thảo
luận thực hiện Hoạt động SGK tr.186 - 187:
Đọc thông tin trên kết hợp quan sát Hình
43.1, thực hiện các yêu cầu sau:
1. Cho biết từ một tế bào mẹ, qua một lần
nguyên phân tạo ra bao nhiêu tế bào con.
- Kết quả của quá trình nguyên phân:
2. So sánh bộ NST ở các tế bào con với bộ Từ một tế bào mẹ tạo ra hai tế bào con NST ở tế bào mẹ.
có bộ NST giống nhau và giống tế bào
3. Cho biết nguyên phân là gì. mẹ.
- Sau khi hình thành về khái niệm nguyên → Khái niệm: Nguyên phân là hình
phân, GV đặt câu hỏi: Nguyên phân diễn ra thức phân chia tế bào mà trong đó các tế
ở những tế bào nào? Từ một tế bào mẹ tạo bào con được tạo ra có bộ NST giống
ra hai tế bào con trải qua những giai đoạn nhau và giống tế bào mẹ ban đầu. nào? - Ví dụ:
- GV dẫn dắt HS tìm hiểu nội dung mục I.2:
Bộ NST giống nhau ở các tế bào con hình
thành sau nguyên phân có ý nghĩa gì về mặt di truyền?
- Để củng cố kiến thức, GV yêu cầu cá nhân
HS trả lời Câu hỏi và bài tập SGK tr.187: Nguyên phân diễn ra mạnh ở đỉnh chồi 4