Giáo án Bài 5: Tiếng cười trên sân khấu (Kịch - hài kịch) Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo

Giáo án Ngữ văn 12 Chân trời sáng tạo – Bài 5
Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 5. TIẾNG CƯỜI TRÊN SÂN KHẤU
(KỊCH – HÀI KỊCH)
TIẾT…… : GIỚI THIỆU TRI THỨC NGỮ VĂN VÀ NỘI DUNG BÀI HỌC I. MỤC TIÊU 1. Năng lực chung
- Năng lực tự chủ và tự học: Biết chủ động, tích cực thực hiện những nhiệm vụ của bản thân trong học tập.
- Năng lực giao tiếp, hợp tác: Biết chủ động đề xuất mục đích hợp tác khi được giao nhiệm vụ.
2. Năng lực đặc thù
- Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của hài kịch như: ngôn ngữ, xung đột,
hành động, nhân vật, kết cấu, tình huống, thủ pháp trào phúng,…
- Phân tích và đánh giá được giá trị nhận thức, giáo dục và thẩm mĩ của tác phẩm;
phát hiện được các giá trị văn hóa, triết lí nhân sinh từ văn bản.
- Phân tích và đánh giá được khả năng tác động của kịch đối với người đọc và tiến bộ xã hội.
- Nhận biết và phân tích được đặc điểm và tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ.
- Viết thư trao đổi công việc.
- Tranh luận được một vấn đề có những ý kiến trái ngược nhau về một vấn đề xã
hội đáng quan tâm; biết điều chỉnh ý kiến để tìm giải pháp hợp lí; tôn trọng người
đối thoại, có thái độ cầu thị. 3. Về phẩm chất
Tôn trọng sự thật, hiểu ý nghĩa của niềm vui, tiếng cười trong đời sống và trong
nghệ thuật; có chủ kiến và năng lực đánh giá các vấn đề của đời sống.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của giáo viên
- Giáo án, tài liệu tham khảo, kế hoạch bài dạy
- Phiếu học tập, trả lời câu hỏi
- Bảng giao nhiệm vụ cho HS hoạt động trên lớp
- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho HS ở nhà
2. Chuẩn bị của học sinh
- SGK, SBT Ngữ văn 12, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu về hài 1. Hài kịch là một thể loại kịch dùng kịch.
tiếng cười phê phán thói hư tật xấu, suy - HS trả lời
đồi đạo đức, tệ nạn xã hội, tống tiễn
những gì không phù hợp với đời sống,
từ đó nỗ lực thay đổi nhận thức của
khán giả, hướng đến một nhân sinh
quan tốt đẹp hơn. Nếu bi kịch gợi lên
cảm xúc xót thương và sợ hãi trong
khán giả thông qua sự mất mát hay cái
chết của những nhân vật cao quý thì
hài kịch dùng tiếng cười để phê phán
những giá trị lỗi thời, khẳng định sự
chiến thắng của những giá trị mới mẻ,
tiến bộ. Đặc diểm của hài kịch thể hiện
qua tình huống, xung đột, hành động,
nhân vật, các sắc điệu của tiếng cười,
thủ pháp trào phúng, ngôn ngữ hài kịch,…
- Cốt truyện hài kịch thường là câu
chuyện đời thường, dựa trên tình huống
gây cười (hiểu lầm, nhầm lẫn, trùng
hợp ngẫu nhiên,…) dẫn đến nghịch
cảnh trớ trêu, bộc lộ bản chất, tính cách
đáng chê cười của nhân vật, nhiều khi
có kết cục dở khóc, dở cười,… Câu
chuyện thường bắt đầu bằng sự mất cân
bằng, lệch chuẩn nào đó và kết thúc khi
sự cân bằng được thiết lập lại, hợp đạo lí.
- Xung đột trong hài kịch thường phát
sinh từ sự sai lệch với chuẩn mực đạo
đức và thẩm mĩ mà cộng đồng công
nhận, đòi hỏi lập lại sự hài hòa và hợp lí.
- Hành động trong hài kịch là toàn bộ
hoạt động của các nhân vật thông qua
lời thoại, ngữ điệu, cử chỉ, biểu cảm,…
nhằm thể hiện thế giới nội tâm và kết
nối sự kiện, làm nên sự phát triển của
cốt truyện hài kịch. Hành động trong
hài kịch thường gắn với tình huống hài
kịch và góp phần thể hiện các thủ pháp trào phúng.
- Nhân vật hài kịch có thể thuộc mọi
tầng lớp trong xã hội, là những người
có tính cách, tâm lí, lối sống, đam mê,
ứng xử trái với lẽ thường, tạo nên
những tình huống, hành vi, lời lẽ nực cười.
- Tiếng cười trào phúng có nhiều cung
bậc: hài hước, mỉa mai, châm biếm, đả
kích tùy theo đối tượng trào phúng có
được thông cảm hay không.
- Thủ pháp trào phúng: Hài kịch
thường sử dụng các thủ pháp trào
phúng như phóng đại, nghịch lí, nghịch
dị, tương phản, tăng cấp, nói mỉa, từ
nhiều nghĩa, chơi chữ, tự lật tẩy (tự bóc trần),…
- Ngôn ngữ và hiệu ứng “chữa trị”
của hài kịch
Ngôn ngữ trong hài kịch gần với ngôn
ngữ đời sống và đậm tính gây cười. Là
một trong những thể loại nghệ thuật có
khả năng tác động và định hình ý thức
cộng đồng, ngoài chức năng giải trí,
làm hưng phấn tâm trạng, hài kịch còn
giúp khán giả lạc quan và tỉnh táo nhận