Giáo án Bài 8 KHTN 9 Kết nối tri thức (2024): Thấu kính

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/… BÀI 8: THẤU KÍNH I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Nêu được các khái niệm: quang tâm, trục chính, tiêu điểm chính và tiêu cự của thấu kính.
- Tiến hành thí nghiệm rút ra được đường đi một số tia sáng qua thấu kính (tia qua
quang tâm, tia song song quang trục chính).
- Giải thích được nguyên lí hoạt động của một số thấu kính bằng việc sử dụng sự
khúc xạ của các lăng kính nhỏ.
- Vẽ được ảnh qua thấu kính.
- Thực hiện thí nghiệm khẳng định được: Ảnh thật là ảnh hứng được trên màn; ảnh
ảo là ảnh không hứng được trên màn. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong
học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi, làm thí nghiệm và
trả lời các yêu cầu của GV đưa ra.
- Giao tiếp hợp tác: Thảo luận nhóm, tiếp thu sự góp ý và hỗ trợ thành viên trong
nhóm khi tìm hiểu về thấu kính.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định và tìm hiểu về thấu kính; tiến hành thí
nghiệm và giải thích được sự tạo ảnh của một vật qua thấu kính.
Năng lực khoa học tự nhiên:
- Nêu được khái niệm thấu kính, thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì. 1
- Nêu được các khái niệm: quang tâm, trục chính, tiêu điểm chính và tiêu cự của thấu kính.
- Giải thích được sự truyền ánh sáng qua thấu kính.
- Giải thích được sự tạo ảnh qua thấu kính.
- Đưa ra phán đoán về kết quả thí nghiệm kiểm tra đặc điểm ảnh của vật qua thấu kính hội tụ. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thí nghiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên:
- SGK, SGV, Kế hoạch bài dạy.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh một số loại thấu kính, hình ảnh đường
truyền của ba chùm sáng hẹp, song song qua thấu kính hội tụ và qua thấu kính
phân kì, hình vẽ đường truyền tia sáng qua thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì, …
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- HS mỗi nhóm: Dụng cụ thí nghiệm kiểm tra đặc điểm ảnh của vật qua thấu kính:
đèn, vật sáng, thấu kính, màn chắn, giá quang học, nguồn điện và dây nối.
- HS cả lớp: Hình vẽ liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Từ dụng cụ quen thuộc trong đời sống, giúp HS bước đầu nhận biết được
ảnh của các vật qua thấu kính.
b. Nội dung: GV cho HS thảo luận về ảnh của vật qua thấu kính, phát biểu ý kiến của
bản thân, từ đó định hướng HS vào nội dung của bài học. 2
c. Sản phẩm học tập: HS nêu được hiện tượng ánh sáng truyền qua thấu kính, phát hiện
vấn đề và giải quyết vấn đề cần tìm hiểu.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV chiếu hình ảnh ống nhòm, kính lúp, kính hiển vi cho HS quan sát.
- GV giới thiệu: Thấu kính có trong các dụng cụ quen thuộc như ống nhòm, kính lúp,
kính hiển vi hay trong chính mắt của chúng ta.
- GV nêu câu hỏi: Ánh sáng truyền qua thấu kính có thể tạo thành ảnh của các vật như thế nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận, dự đoán, đưa ra các câu hỏi và câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình. Gợi ý đáp án:
+ Ánh sáng truyền qua thấu kính có thể tạo thành ảnh của các vật có kích thước nhỏ hơn
hoặc lớn hơn vật.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- Sau khi HS trao đổi, phát biểu ý kiến, GV nhận xét vào nội dung bài học: Để trả lời
câu hỏi này chúng ra vào bài học ngày hôm nay: Bài 8: Thấu kính.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Tìm hiểu về cấu tạo thấu kính và phân loại 3
a. Mục tiêu: HS nhận biết được cấu tạo của thấu kính và phân loại thấu kính, mô tả được
đường truyền của ba chùm sáng hẹp, song song qua thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thực hiện theo các hoạt động trong SGK để tìm hiểu về
cấu tạo thấu kính và phân loại thấu kính. c. Sản phẩm:
- Kết quả HS thực hiện các yêu cầu, gợi ý, dẫn dắt của GV để tìm hiểu về cấu tạo thấu
kính và phân loại thấu kính.
- HS hoàn thành Phiếu học tập số 1.
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1
Quan sát các hình 8.1, 8.2 và thấu kính được phát. Em hãy trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1. So sánh độ dày, mỏng ở rìa so với phần giữa của thấu kính rìa dày và thấu kính rìa mỏng.
Câu 2. Thấu kính được làm bằng vật liệu gì?
Câu 3. Thấu kính được giới hạn bởi hai mặt có đặc điểm gì về hình dạng?
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
I. CẤU TẠO THẤU KÍNH
- GV chia lớp thành các nhóm 4 - 5 HS. VÀ PHÂN LOẠI
- GV chiếu hình ảnh một số loại thấu kính (hình - Thấu kính là một khối đồng
8.1), hình tiết diện thẳng của thấu kính rìa mỏng, chất trong suốt (thủy tinh, nhựa,
thấu kính rìa dày, kí hiệu thấu kính rìa mỏng và thấu …) giới hạn bởi hai mặt cong 4