Giáo án chuyên đề Chế biến dầu mỏ Hóa 11 Cánh diều

Trường THPT Họ và tên giáo viên:
Tổ: Khoa học Tự nhiên - Nhóm: Hóa học
CHUYÊN ĐỀ 11.3: ĐẦU MỎ VÀ CHẾ BIẾN DẦU MỎ
Bài 8: CHẾ BIẾN DẦU MỎ
Môn học/Hoạt động giáo dục: Hóa học; lớp: 11
Thời gian thực hiện: tiết
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------- I. MỤC TIÊU 1) Kiến thức
- Trình bày được các giai đoạn chế biến dầu mỏ: tiền xử lí, chưng cất, cracking, reforming.
- Trình bày được các sản phẩm của dầu mỏ (xăng, dầu hoả, dầu diesel, xăng phản lực, dầu
đốt, dầu bôi trơn, nhựa đường, sản phẩm hoá dầu).
- Nêu được khái niệm chỉ số octane và chỉ số octane của một số hydrocarbon, ý nghĩa của
chỉ số octane đến chất lượng của xăng.
Trình bày được các biện pháp nâng cao chỉ số octane cho xăng và cách sử dụng nhiên liệu
an toàn, tiết kiệm, hiệu quả để bảo vệ môi trường và sức khoẻ con người. 2) Năng lực
a) Năng lực chuyên biệt
– Năng lực nhận thức hóa học:
(1) Biết khái niệm chế biến dầu mỏ; các giai đoạn chế biến dầu mỏ; các sản phẩm của chế
biến dầu mỏ; khái niệm của chỉ số octane và ý nghĩa của nó.
– Năng lực vận dụng kiến thức, kỹ năng đã học:
(2) Trình bày được khái niệm chế biến dầu mỏ; các giai đoạn chế biến dầu mỏ.
(3) Trình bày được các sản phẩm của chế biến dầu mỏ.
(4) Trình bày được khái niệm của chỉ số octane và ý nghĩa của nó.
– Năng lực tìm hiểu thế giới tự nhiên dưới góc độ hóa học:
(5) Tìm hiểu thêm các ứng dụng của sản phẩm dầu mỏ trong thực tiễn. b) Năng lực chung
– Năng lực tự chủ và tự học:
(6) Có ý thức tự tìm hiểu bài học trước khi đến lớp.
– Năng lực giao tiếp và hợp tác:
(7) Hợp tác với các thành viên trong lớp, với giáo viên trong quá trình tìm hiểu kiến thức.
– Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo:
(8) Tự tìm hiểu và tự giải thích những ứng dụng của sản phẩm dầu mỏ trong thực tiễn.

3) Phẩm chất
– Trách nhiệm:
(9) Nghiêm túc thực hiện các nhiệm vụ học tập được giao đúng tiến độ. – Trung thực:
(10) Trung thực trình bày các kết quả thu thập được. – Chăm chỉ:
(11) Tích cực trong các nhiệm vụ học tập của cá nhân, của tập thể. – Nhân ái:
(12) Chú ý quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ những khó khăn trong việc thực hiện nhiệm vụ học tập với các thành viên.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Giáo viên
- Slide, giáo án, máy tính, máy chiếu. 2. Học sinh
Chuẩn bị bài ở nhà trước khi đến lớp.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a) Mục tiêu: Dẫn dắt vào bài học mới.
b) Nội dung: HS trả lời mục logo mở đầu trong trang 52 SGK.
Khí gas, xăng, dầu hoả, sáp (dùng làm đèn cầy) là những sản phẩm thu được từ dầu mỏ. Các
chất này được tạo ra từ dầu mỏ như thế nào?
c) Sản phẩm: HS nêu sự hiểu biết bản thân.
Các sản phẩm thu được từ quá trình lọc dầu được tách ra khỏi nhau bằng chưng cất phân
đoạn theo nhiệt độ sôi của chúng. d) Tổ chức thực hiện:
– GV yêu cầu HS trả lời mục logo mở đầu trong trang 52 SGK.
– HS đọc SGK, thảo luận tìm kiếm câu trả lời.
– GV yêu cầu HS đứng tại chỗ trình bày.
– GV nhận xét, chốt kiến thức và dẫn dắt vào bài học mới.
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
a) Mục tiêu: Biết khái niệm chế biến dầu mỏ; các giai đoạn chế biến dầu mỏ; các sản phẩm
của chế biến dầu mỏ; khái niệm của chỉ số octane và ý nghĩa của nó.
b) Nội dung: HS tìm hiểu SGK, làm việc cá nhân, thảo luận nhóm.


c) Sản phẩm: HS trình bày đươc khái niệm chế biến dầu mỏ; các giai đoạn chế biến dầu mỏ;
các sản phẩm của chế biến dầu mỏ; khái niệm của chỉ số octane và ý nghĩa của nó.
d) Tổ chức thực hiện:
Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu Các giai đoạn chế biến dầu mỏ
Hoạt động của GV và HS Nội dung
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
I. Các giai đoạn chế biến dầu mỏ
– GV yêu cầu HS đọc trong trang 52-53 SGK, Quá trình lọc dầu gồm các công đoạn cơ trình bày các giai đoạn. bản:
– GV yêu cầu HS trả lời logo hỏi 1, 2, 3. - Tiền xử lí;
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Chưng cất;
– HS tìm hiểu SGK, tìm kiếm câu trả lời. - Cracking;
Bước 3: Báo cáo, thảo luận - Reforming.
– GV gọi HS đứng tại chỗ trình bày; có thể gọi Trả lời câu hỏi:
các HS nhận xét, bổ sung. Câu 1:
Bước 4: Kết luận, nhận định
- Tiền xử lý: đây là quá trình vật lý do quá
GV nhận xét, chốt kiến thức và kết luận.
trình này sử dụng các phương pháp như hoà
tan, chiết … nhằm loại bỏ muối, nước, các
hợp chất chứa sulfur ….
- Chưng cất phân đoạn: đây là quá trình vật
lý (chưng cất phân đoạn dầu mỏ trong các
tháp chưng cất để thu được các sản phẩm ở
các phân đoạn có nhiệt độ sôi khác nhau)
- Cracking và reforming: đây là quá trình
hóa học (cracking là quá trình phá vỡ các
phân tử alkane mạch dài làm tăng khối
lượng xăng; reforming là quá trình sắp xếp
lại mạch hydrocacbon làm tăng chất lượng của xăng). Câu 2:
a) Mục đích của việc thêm nước là giúp
quá trình phân tách lớp diễn ra thuận lợi để
loại bỏ muối, cát, hợp chất chứa sufur … có trong dầu thô.
b) Khi để lắng lớp dầu nằm ở phía trên do


dầu thô nhẹ hơn nước và không tan trong nước.
c) Người ta dùng phương pháp lọc để tách
nước ra khỏi dầu dựa trên tính thấm ướt lựa
chọn các chất lỏng khác nhau của vật liệu.
Lọc được ứng dụng trong trường hợp khi
nhũ tương đã bị phá nhưng những giọt nước
còn giữ ở trạng thái lơ lửng và không bị lắng xuống đáy.
Câu 3: Thành phần các hydrocarbon mạch
ngắn có trong sản phẩm thu được từ quá
trình lọc dầu luôn lớn hơn nhiều so với
thành phần của chúng có trong dầu thô.
Điều này làm tăng giá trị của dầu thô ban
đầu. Vì khi có nhiều các hydrocarbon mạch
ngắn hơn sẽ làm tăng khối lượng xăng.
Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu Các sản phẩm của quá trình chế biến dầu mỏ
Hoạt động của GV và HS Nội dung
Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ
II. Các sản phẩm từ quá trình chế biến
– GV yêu cầu HS đọc trong trang 55 SGK, nêu dầu mỏ các sản phẩm.
Các sản phẩm chủ yếu gồm:
– GV yêu cầu HS trả lời logo hỏi 4, 5. - Khí hoá lỏng hay LPG;
Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ - Xăng và naphtha;
– HS tìm hiểu SGK, tìm kiếm câu trả lời.
- Xăng phản lực và dầu hoả;
Bước 3: Báo cáo, thảo luận
- Dầu diesel và dầu đốt;
– GV gọi HS đứng tại chỗ trình bày; có thể gọi - Dầu cặn.
các HS nhận xét, bổ sung. Trả lời câu hỏi:
Bước 4: Kết luận, nhận định Câu 4:
GV nhận xét, chốt kiến thức và kết luận.
- Xăng và dầu hỏa là những hỗn hợp với
thành phần chính là các hydrocarbon. Trong đó:
+ Xăng có thành phần chính là các alkane
có từ 5 đến 11 nguyên tử C.