Giáo án Chuyên đề Ngữ văn 12 Cánh diều

CHUYÊN ĐỀ 1: TẬP NGHIÊN CỨU
VÀ VIẾT BÁO CÁO VỀ MỘT VẤN ĐỀ VĂN HỌC HIỆN ĐẠI VÀ HẬU HIỆN ĐẠI
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT 1. Về kiến thức
- Biết các yêu cầu và cách thức thực hiện 1 vấn đề
- Viết một bài báo cáo nghiên cứu
- Hiểu và vận dụng được một số hiểu biết từ chuyên đề để đọc hiểu và viết về văn
học hiện đại và hậu hiện đại
- Biết thuyết trình 1 vấn đề của văn học hiểu văn học hiện đại hậu hiện đại đã tìm hiểu 2. Về năng lực
- Học sinh vận dụng các kiến thức liên quan để đọc hiểu các văn bản văn học hiện
đại và hậu hiện đại
- Học sinh phát triển: Tư duy phản biện, sáng tạo, năng lực hợp tác, giải quyết vấn đề… 3. Về phẩm chất
Học sinh có thái độ trân trọng, yêu thích văn học dân tộc
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC, HỌC LIỆU
1. Học liệu: Sách giáo khoa, sách giáo viên, phiếu học tập
2. Thiết bị: Máy chiếu, bảng, dụng cụ khác nếu cần
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu hoạt động: Tạo tình huống học tập và tâm thế thoải mái để học sinh
tiếp nhận kiến thức dễ dàng; tạo hứng thú cho học sinh.
b. Nội dung thực hiện: GV đặt câu hỏi gợi mở vấn đề đối với học sinh
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS
d. Tổ chức thực hiện
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
Học sinh kể tên một số tác phẩm
Gv nêu câu hỏi và yêu cầu học sinh suy nghĩ, trả văn học và trình bày suy nghĩ, lời:
cảm nhận của bản thân, đưa ra
Em hãy giới thiệu một số tác phẩm văn học mà em nhận xét về sự giống và khác
biết hoặc yêu thích của văn học thế giới và văn học nhau giữa các tác phẩm
Việt Nam đương đại. Từ đó, em hãy nhận xét về sự
giống nhau giữa các tác phẩm.
Từ câu trả lời của HS, GV dẫn dắt vào tìm hiểu khái
niệm văn học hiện đại và những đặc điểm của nó.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ
Học sinh suy nghĩ và trả lời câu hỏi.
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
Học sinh chia sẻ câu trả lời của mình trước lớp.
Bước 4. Kết luận, nhận định
Giáo viên nhận xét, bổ sung và dẫn dắt vào bài học
HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
I. VĂN HỌC HIỆN ĐẠI, HẬU HIỆN ĐẠI TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM
Thời gian thực hiện: 2 tiết
a. Mục tiêu hoạt động: Giúp học sinh:
- Phân biệt khái niệm văn học hiện đại và văn học trung đại
- Phân biệt tâm thức hiện đại và tâm thức hậu hiện
- Đặc điểm của văn học hiện đại và hậu hiện đại trên thế giới và ở Việt Nam qua các thời kỳ
b. Nội dung thực hiện: GV nêu câu hỏi, học sinh thảo luận theo nhóm và trình bày.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS
 b. Tổ chức thực hiện: 
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
Hoạt động 1: Mối quan hệ giữa văn học thế giới 1. Mối quan hệ giữa văn học thế
và văn học dân tộc trong thời kì văn học hiện đại giới và văn học dân tộc trong
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
thời kì văn học hiện đại.
GV nêu câu hỏi, HS thảo luận theo cặp/ nhóm trong Trong sự tương tác sự văn học thời gian 5p
dân tộc và văn học thế giới thì văn
Mối quan hệ giữa văn học thế giới và văn học dân học của từng quốc gia không chỉ
tộc trong thời kỳ văn học hiện đại là gì?
có cơ hội làm phong phú đổi mới
mà còn mài sắt thêm những điểm
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ độc đáo của mình
HS trao đổi theo cặp, suy nghĩ, trả lời
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
HS trình bày kết quả, đặt câu hỏi, nhận xét...
Bước 4. Kết luận, nhận định
Giáo viên chốt những kiến thức trọng tâm, cơ bản.
Hướng dẫn HS gạch chân sách chuyên đề thông tin
xác định mối quan hệ giữa văn học thế giới và văn
học dân tộc trong thời kỳ hiện đại
Hoạt động 2: Các giai đoạn của văn học hiện đại
Việt Nam và đặc điểm nổi bật của từng giai đoạn 2. Các giai đoạn của văn học
Bước 1. Giao nhiệm vụ học tập
hiện đại Việt Nam và đặc điểm
Gv gọi HS đọc câu hỏi, GV nhiệm vụ học sinh nổi bật của từng giai đoạn.
chuẩn bị trước ở nhà và lên lớp trình bày.
- Văn học Việt Nam hiện đại: có
Văn học hiện đại của Việt Nam có mấy giai đoạn? thể chia làm hai giai đoạn chính:
Nêu đặc điểm nổi bật của từng giai đoạn.
+ Từ đầu thế kỷ XX đến Cách
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ mạng tháng Tám năm 1945
HS thảo luận theo nhóm, suy nghĩ, phân công người +Giai đoạn từ Cách mạng tháng
thuyết trình, báo cáo sản phẩm
Tám năm 1945 đến nay. Ở giai
Bước 3. Báo cáo, thảo luận
đoạn này có thể chia làm hai giai
HS các nhóm lần lượt trình bày; Các nhóm nhận đoạn nhỏ hơn: văn học Việt Nam xét, bổ sung
Việt Nam từ cách mạng tháng
Bước 4. Kết luận, nhận định
Tám năm 1945 đến năm 1975 và
văn học hiện đại Việt Nam từ năm
Giáo viên nhận xét, bổ sung và chốt kiến thứchọc 1975 đến nay.
sinh Yêu cầu học sinh lập bảng để ghi nhớ mạch lạc
nội dung: Một số đặc điểm nổi bật của từng giai - Một số đặc điểm nổi bật của đoạn với các thông tin: từng giai đoạn:
+ Hoàn cảnh lịch sử xã hội
+ Hoàn cảnh lịch sử xã hội
+ Các đặc điểm nổi bật
+ Các đặc điểm nổi bật
+ Các tác giả tác phẩm tiêu biểu
+ Các tác giả tác phẩm tiêu biểu
II. NGHIÊN CỨU MỘT VẤN ĐỀ TRONG VĂN HỌC HIỆN ĐẠI VÀ HẬU HIỆN ĐẠI
Thời gian thực hiện: 3 tiết
a. Mục tiêu: Hiểu được khi viết nghiên cứu và báo cáo một vấn đề trong văn học hiện
đại và hậu hiện đại cần phải đảm bảo các yêu cầu nào; một số phương pháp nghiên cứu
và tiến trình để thực hiện một bài báo cáo và nghiên cứu.
b. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến
viết báo cáo và nghiên cứu một vấn đề trong văn học hiện đại và hậu hiện đại.
c. Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của GV và HS
Dự kiến sản phẩm
GV hướng dẫn HS Nghiên cứu II. Nghiên cứu một vấn đề văn học hiện đại và hậu
một vấn đề văn học hiện đại và hiện đại hậu hiện đại 1. Yêu cầu
Bước 1. Chuyển giao nhiệm vụ - Nắm chắc khái niệm công cụ, đặc biệt những khái học tập
niệm liên quan đến tri thức về thể loại văn học (nhân
- GV cho HS trả lời câu hỏi: Khi vật, tình huống truyện, cái tôi trữ tình…)
nghiên cứu một vấn đề văn học - Đảm bảo giữa định tính và định lượng: phân tích,
hiện đại và hậu hiện đại, cần khái quát phải dựa trên sự phân loại, thống kê từ văn
phải đảm bảo các yêu cầu nào? bản.
Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ - Đảm bảo tính vừa sức. Nên đi vào những đề tài nhỏ,
học tập: HS thảo luận nhóm đôi cụ thể.
và thực hiện nhiệm vụ.
- Nên bắt đầu từ những vấn đề, sự kiện rung động,
Bước 3. Báo cáo kết quả: GV thích thú khi tiếp xúc với văn bản.
yêu cầu một số HS trả lời và - Các nghiên cứu cần được công bố, thảo luận trong nhận xét.
cộng đồng học tập để nhận được sự góp ý phản biện
Bước 4. Kết luận, nhận định
từ giáo viên và học sinh trong lớp.
GV nhận xét, hướng dẫn HS - Hoạt động nghiên cứu có thể tiến hành độc lập hoặc chốt ý một nhóm nghiên cứu.
GV gợi ý cho HS một số vấn đề
nghiên cứu văn học hiện đại và
hậu hiện đại qua các giai đoạn
B1. Chuyển giao nhiệm vụ học tập
2. Gợi ý một số vấn đề nghiên cứu văn học hiện
đại và hậu hiện đại
- GV yêu cầu HS dùng kĩ thuật
ghi chú bên lề để chuẩn bị nội 2.1. Giai đoạn từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng dung học tập. tháng Tám 1945