Giáo án Điện thế, hiệu điện thế, tụ điện Vật lí 11 Cánh diều

Ngày soạn:…/…/… Ngày dạy:…/…/…
BÀI 3: ĐIỆN THẾ, HIỆU ĐIỆN THẾ, TỤ ĐIỆN I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Thảo luận qua quan sát hình ảnh (hoặc tài liệu đa phương tiện) nêu được điện thế
tại một điểm trong điện trường đặc trưng cho điện trường tại điểm đó về thế năng,
được xác định bằng công dịch chuyển một đơn vị điện tích dương từ vô cực về
điểm đó; thế năng của một điện tích trong điện trường đặc trưng cho khả năng sinh
công của điện trường khi đặt điện tích tại điểm đang xét.
- Vận dụng được mối liên hệ thế năng điện với điện thế, V = A ; mối liên hệ cường q
độ điện trường với điện thế.
- Định nghĩa được điện dung và đơn vị đo điện dung (fara).
- Vận dụng được (không yêu cầu thiết lập) công thức điện dung của bộ tụ điện ghép nối tiếp, ghép song song.
- Thảo luận để xây dựng được biểu thức tính năng lượng tụ điện.
- Lựa chọn và sử dụng thông tin để xây dựng được báo cáo tìm hiểu một số ứng
dụng của tụ điện trong cuộc sống. 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong
học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi và trả lời các yêu cầu.


- Giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm, tiếp thu sự góp ý và hỗ trợ thành viên trong
nhóm khi tìm hiểu về điện thế, hiệu điện thế, tụ điện.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định được và biết tìm hiểu các thông tin liên quan
đến điện thế, hiệu điện thế, tụ điện, đề xuất giải pháp giải quyết.
Năng lực vật lí:
- Xây dựng được biểu thức tính công của lực điện trường.
- Nêu được khái niệm thế năng điện.
- Nêu được khái niệm điện thế và đơn vị điện thế.
- Xây dựng được biểu thức tính hiệu điện thế.
- Vận dụng được mối liên hệ giữa cường độ điện trường và điện thế.
- Nêu được khái niệm tụ điện. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thực hành.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên: - SGK, SGV, Giáo án.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: hình ảnh sự thay đổi thế năng điện trong điện trường
đều, hình ảnh một số loại tụ điện, hình ảnh mô tả cấu tạo đơn giản của tụ điện, kí
hiệu tụ điện trong sơ đồ mạch điện,…
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- HS cả lớp: Hình vẽ và đồ thị liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học
tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thông qua câu hỏi định hướng của GV, HS nêu vấn đề xác định năng lượng
của một điện tích trong điện trường.


b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận về năng lượng của điện tích di chuyển trong điện trường.
c. Sản phẩm học tập: HS trả lời câu hỏi mà GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV chiếu hình ảnh minh họa đẩy một điện tích dương về phía một điện tích dương
khác, phải thực hiện công (hình 3.1) cho HS quan sát.
- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Năng lượng của một điện tích di chuyển trong
điện trường được xác định như thế nào?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận và đưa ra câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV tiếp nhận câu trả lời dẫn dắt HS vào bài: Để trả lời câu hỏi này chúng ra vào bài
học ngày hôm nay: Bài 3. Điện thế, hiệu điện thế, tụ điện.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Hình thành khái niệm thế năng điện a. Mục tiêu:
- HS xây dựng được biểu thức tính công của lực điện trường.
- HS hình thành khái niệm thế năng điện.
b. Nội dung: GV tổ chức cho HS thảo luận các nội dung trong SGK, định hướng HS xây
dựng biểu thức tính công của lực điện trường và hình thành khái niệm thế năng điện.
c. Sản phẩm học tập:
- HS rút ra được biểu thức tính công của lực điện.
- HS dựa trên kiến thức đã biết về thế năng hấp dẫn để hình thành khái niệm thế năng điện.
d. Tổ chức thực hiện:


HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học I. THẾ NĂNG CỦA ĐIỆN TÍCH tập TRONG ĐIỆN TRƯỜNG
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, 1. Công của lực điện trường
nghiên cứu SGK tìm hiểu về công của lực - Di chuyển một điện tích dương q một
điện trường và trả lời câu hỏi sau:
đoạn d dọc theo đường sức trong điện
- GV kết luận về công của lực điện trường đều có cường độ E giữa hai bản trường.
tích điện song song, từ phía bản tích điện
- GV yêu cầu HS nhắc lại kiến thức về thế âm về phía bản tích điện dương.
năng hấp dẫn đã học ở Vật lí 10.
- GV chiếu hình ảnh sự thay đổi thế năng 2. Thế năng điện
điện trong điện trường đều (hình 3.2) cho - Thế năng của một điện tích q trong điện HS quan sát.
trường đều đặc trưng cho khả năng sinh
công của điện trường đều khi đặt điện tích q tại điểm ta xét.
*Trả lời Câu hỏi 1 (SGK – tr76)
- Vì thế năng tỉ lệ thuận với khoảng cách
theo công thức WM = A = qEd.
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi,
nghiên cứu SGK, vận dụng sự tương tự
với thế năng của một vật khối lượng m
trong trường trọng lực và trả lời các câu hỏi sau:
+ Câu hỏi 2 (SGK – tr76): Vì sao thế
năng của điện tích tăng theo chiều ngược
với chiều của cường độ điện trường?
+ Câu hỏi 3 (SGK – tr76): So sánh công