Giáo án Điện trở Vật lí 11 Cánh diều

BÀI 2: ĐIỆN TRỞ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức
Sau bài học này, HS sẽ:
- Định nghĩa được điện trở, đơn vị đo điện trở và nêu được nguyên nhân chính gây ra điện trở.
- Phát biểu được định luật Ohm cho vật dẫn kim loại.
- Vẽ phác và thảo luận được về đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại ở nhiệt độ xác định.
- Mô tả được sơ lược ảnh hưởng của nhiệt độ lên điện trở của đèn sợi đốt, điện trở nhiệt (thermistor). 2. Năng lực
Năng lực chung:
- Năng lực tự học: Chủ động tích cực thực hiện những công việc của bản thân
trong học tập thông qua việc tham gia đóng góp ý tưởng, đặt câu hỏi và trả lời các yêu cầu.
- Giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm, tiếp thu sự góp ý và hỗ trợ thành viên
trong nhóm khi tìm hiểu về điện trở.
- Năng lực giải quyết vấn đề: Xác định được và biết tìm hiểu các thông tin liên
quan đến điện trở, đề xuất giải pháp giải quyết.
Năng lực vật lí:
- Nêu được khái niệm điện trở.
- Vẽ phác được đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại.
- Phát biểu được định luật Ohm cho vật dẫn kim loại.
- Nêu nguyên nhân gây ra điện trở trong kim loại.
- Nêu được ảnh hưởng của nhiệt độ lên điện trở.
- Vận dụng được kiến thức để làm bài tập và giải thích được một số vấn đề trong thực tế. 3. Phẩm chất
- Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thực hành.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU:
1. Đối với giáo viên: - SGK, SGV, Giáo án.
- Hình vẽ và đồ thị trong SGK: Hình ảnh mô tả dòng điện làm bóng đèn phát
sáng, sơ đồ mạch điện khảo sát tính dẫn điện của vật dẫn, hình vẽ đường đặc
trưng I – U của vật dẫn kim loại trong một thí nghiệm ở nhiệt độ xác định,…
- Máy chiếu, máy tính (nếu có).
2. Đối với học sinh:
- HS cả lớp: Hình vẽ và đồ thị liên quan đến nội dung bài học và các dụng cụ học
tập theo yêu cầu của GV.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Thông qua câu hỏi định hướng của GV, HS nêu vấn đề về các yếu tố ảnh hưởng đến độ lớn
của cường độ dòng điện.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS thảo luận về điều kiện ảnh hưởng đến độ lớn của cường độ dòng điện.
c. Sản phẩm học tập: HS trả lời câu hỏi mà GV đưa ra.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập:
- GV chiếu hình ảnh dòng điện làm bóng đèn phát sáng (hình 2.1) cho HS quan sát.
Trong thí nghiệm minh họa cường độ dòng điện đặc trưng cho tác dụng mạnh yếu của dòng điện ở trang
88, khi bạn nối bóng đèn với pin thì dòng điện qua đèn làm cho đèn phát sáng.
Kết quả thí nghiệm cho thấy: cường độ dòng điện qua đèn càng lớn thì đèn càng sáng.
- GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận: Nhưng điều gì quyết định độ lớn của cường độ dòng điện?
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS thảo luận và đưa ra câu trả lời.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời 1 – 2 bạn ngẫu nhiên đứng dậy trình bày suy nghĩ của mình.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV tiếp nhận câu trả lời dẫn dắt HS vào bài: Để trả lời câu hỏi này chúng ta vào bài học ngày hôm nay:
Bài 2. Điện trở.
B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
Hoạt động 1. Định nghĩa điện trở
a. Mục tiêu: HS nêu được khái niệm điện trở, công thức và đơn vị điện trở.
b. Nội dung: GV cho HS thảo luận và nêu được khái niệm điện trở.
c. Sản phẩm học tập: HS thực hiện được yêu cầu GV đưa ra để nêu được khái niệm điện trở.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập I. ĐIỆN TRỞ
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, 1. Khái niệm về điện trở
nghiên cứu SGK và tìm hiểu mối liên hệ - Điện trở đặc trưng cho sự cản
giữa cường độ dòng điện qua vật dẫn và hiệu trở dòng điện của vật dẫn.
điện thế giữa hai đầu vật dẫn và điện trở của - Điện trở của một vật dẫn bất kì vật dẫn.
được xác định bằng tỉ số của hiệu
- GV nêu khái niệm điện trở, biểu thức dùng điện thế giữa hai đầu vật dẫn và
trong các thí nghiệm cần xác định điện trở, cường độ dòng điện qua nó.. đơn vị điện trở. R=U
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, I trả lời nội dung sau:
Với R là điện trở, I là cường độ
+ Câu hỏi 1 (SGK – tr91): Tính cường độ dòng điện và U là hiệu điện thế
dòng điện chạy qua một bóng đèn khi điện giữa hai đầu điện trở.
trở của nó là 15 Ω và hiệu điện thế giữa hai - Đơn vị của điện trở là ohm (Ω).
đầu bóng đèn là 3,0 V.
*Trả lời Câu hỏi 1 (SGK – tr91)
+ Câu hỏi 2 (SGK – tr92): Tìm từ thích hợp I = U/R = 0,2 A.
cho cị trí của (?) trong định nghĩa về đơn vị *Trả lời Câu hỏi 2 (SGK – tr92)
đo điện trở: 1 Ω là điện trở của một dụng cụ 1 Ω là điện trở của một dụng cụ
điện, khi (?) ở hai đầu là 1 (?) thì có (?) điện, khi hiệu điện thế ở hai đầu chạy qua là 1 (?).
là 1 V thì có dòng điện chạy qua
Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập là 1 A.
- HS đọc thông tin SGK, thảo luận trả lời các câu hỏi mà GV đưa ra.
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
- GV mời đại diện HS trả lời, đưa ra ý kiến của bản thân.
- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.
Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV đánh giá, nhận xét, tổng kết và chuyển sang nội dung mới.
Hoạt động 2. Vẽ phác và thảo luận về đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại
a. Mục tiêu: HS vẽ được đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS tìm hiểu về đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại.
c. Sản phẩm học tập: HS thực hiện được yêu cầu GV đưa ra để vẽ phác được đường đặc trưng I – U của vật dẫn kim loại.
d. Tổ chức thực hiện:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS
DỰ KIẾN SẢN PHẨM
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập I. ĐIỆN TRỞ
- GV chiếu hình ảnh sơ đồ mạch điện khảo 2. Đường đặc trưng I – U của
sát tính dẫn điện của vật dẫn (hình 2.3) và vật dẫn kim loại
giới thiệu cách để khảo sát đặc tính dẫn điện - Đường biểu diễn sự phụ thuộc của vật dẫn.
của cường độ dòng điện I chạy
qua vật dẫn vào hiệu điện thế U
giữa hai đầu vật dẫn được gọi là
đường đặc trưng I – U, hay còn
gọi là đường đặc trưng vôn – ampe của vật dẫn.
- Đường đặc trưng I – U của vật
- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi, dẫn kim loại ở một nhiệt độ xác
nghiên cứu SGK và trình bày về sơ đồ khảo định là một đoạn thẳng qua gốc
sát tính dẫn điện của vật dẫn. tọa độ.
- GV chiếu hình ảnh đường đặc trưng I – U *Trả lời Câu hỏi 3 (SGK – tr92)